91
εὐρίσκομεν, τούς μέν παλαιάν καί ἐν σκιαῖς κειμένην καταλιμπάνοντας λατρείαν, πρός δέ τήν νέαν καί μυστικήν προθύμως μεταβαλλομένους.
Ἔστι δέ πρός τοῖς εἰρημένοις τρόποις, καί ἐν πᾶσι τοῖς τό θεῖον καί θεοποιόν ὄντως ὄνομα τοῦ Χριστοῦ κληρωσαμένοις διά τῆς πίστεως, οὐ μόνον ὡς φρουρητικόν, καί προνοητικῶς λόγου τοῦ κατά φύσιν ἀνακινητικόν· καί ὡς δεικτικόν τῆς τῶν ἐντολῶν παραβάσεως καί φυλακῆς, καί τῆς κατά Χριστόν ἐξαγγελτικόν προαγορεύεσεως. Ἀλλά καί ὡς δημιουργόν τῆς κατά χάριν διά τῆς πίστεως δοθείσης υἱοθεσίας. Ὡς γάρ σοφίας ποιητικόν ἐν μόνοις ἐκείνοις γίνεται, τοῖς κατά ψυχήν καί σῶμα καθαρθεῖσι διά τῆς τῶν ἐντολῶν ἀκριβοῦς συνασκήσεως, ὡς οἰκείοις προσομιλοῦν, διά τῆς ἁπλῆς καί ἀΰλου γνώσεως (Fr. Ὅρα τίς ἡ ἁπλῆ καί ἄϋλος γνῶσις), καί τόν νοῦν αὐτῶν ταῖς ἀχράντοις τῶν ἀῤῥήτων νοήσεσι πρός ἐκθέωσιν ἐκτυποῦν.
Ἔστι οὖν ἐν πᾶσι μέν ἁπλῶς, καθ᾿ ὅ πάντων ἐστί συνεκτικόν καί προνοητικόν, καί τῶν φυσικῶν σπερμάτων ἀνακινητικόν· προσδιωρισμένως δέ, καί ἐν (300) πᾶσι τοῖς ἐν νόμῳ, καθότι τῆς τῶν ἐντολῶν ἐστιν ὑποδεικτικόν παραβάσεως, καί τῆς κατά Χριστόν προαγορευθείσης ἐπαγγελίας φωτιστικόν· Ἐν δέ πᾶσι τοῖς κατά Χριστόν, πρός τοῖς εἰρημένοις, ὡς υἱοθετικόν· ὡς δέ σοφίας ποιητικόν, ἐν οὐδενί τῶν εἰρημένων ἐστίν ἁπλῶς, πλήν τῶν συνιέντων, καί ἑαυτούς διά τῆς ἐνθέου πολιτείας ἀξίους ποιησαμένων τῆς αὐτοῦ θεωτικῆς ἐνοικήσεως. Πᾶς γάρ μή ποιῶν τά θεῖα θελήματα, κἄν πιστός ἐστιν, ἀσύνετον ἔχει τήν καρδίαν, ὡς πονηρῶν λογισμῶν ἐργαστήριον, καί τό σῶμα κατάχρεων ἁμαρτίαις, ὡς διαπαντός μολυσμοῖς παθῶν συνεχόμενον.
ΕΡΩΤΗΣΙΣ Ιστ΄ .
Τίς ὁ χωνευτός μόσχος, καί διά τί μόσχον ἑνικός λέγει· τό δέ, "Οὗτοι οἱ θεοί σου, Ἰσραήλ" πληθυντικῶς. Καί τί τό, λεπτυνθῆναι καί διασπαρῆναι ὑπό τό ὕδωρ· καί τίνα τά ἐνώτια, καί τά ἑξῆς κόσμια;
Ἀπόκρισις. Ὁ κατά τόν Ἰσραήλ ἐξ Αἰγύπτου τῆς ἁμαρτίας ἐξερχόμενος νοῦς, καί
συνεξιοῦσαν ἔχων ἑαυτῷ τῆς καθ᾿ ἁμαρτίαν πλάνης, καθάπερ ἐκτυπώματα κακίας ἐν τῇ διανοίᾳ τήν φαντασίαν, ἐπάν μικρόν ἀμελήσας ἀπολειφθῇ τῆς λογικῆς διακρισίας, ὡς πάλαι τοῦ Μωϋσέως ὁ Ἰσραήλ, τήν ἀλόγιστον καθάπερ μόσχον, καί πάντων μητέρα τῶν παθῶν ἕξιν ὑφίστησιν· ὡς μέν ἐνώτια, τούς λόγους οὕς εἴληφε φυσικῶς περί θεολογίας ἐκ τῆς τῶν ὄντων εὐσεβοῦς κατανοήσεως· ὡς δέ περιτραχηλίους κόσμους, τάς ἐκ τῆς φυσικῆς θεωρίας ἐγγινομένας αὐτῷ θεοπρεπεῖς περί τῶν ὄντων δόξας· ὡς δέ ψέλλια χειρῶν, τάς κατά τήν πρακτικήν τῶν ἀρετῶν φυσικάς ἐνεργείας χωνεύων ἐν καμίνῳ, τῇ διαπύρῳ ζέσει τῆς τοῦ θυμοῦ καί τῆς ἐπιθυμίας ἐμπαθοῦς διαθέσεως· καί κατά τήν προαποκειμένην τῇ διανοίᾳ τοῦ κακοῦ φαντασίαν τε καί μορφήν, δι᾿ ἐνεργείας αὐτῆς τήν ἀεί σκεδαστήν, καί συνδιασκεδάζουσαν ἑαυτῇ τόν αὐτήν διαπραττόμενον νοῦν, καί τῆς περί τήν ἀλήθειαν ἑνικῆς ταυτότητος, αὐτόν διατέμνουσαν· καί περί πολλάς καί ἀπαγεῖς διαχέουσαν τῶν οὐκ ὄντων φαντασίας τε καί δόξας, ἀλόγιστον ἕξιν συνίστησιν, ἥν λεαίνει καί σπείρει ὑπό τό ὕδωρ ἡ τοῦ θείου Λόγου παρουσία, τῇ λεπτότητι τῆς θεωρίας τό πρός αἴσθησιν κατ᾿ ἐπιφάνειαν ἐν τοῖς πάθεσι πάχος τῇ διανοίᾳ λεαίνουσα, καί τήν εἰς ἀλλήλας τῶν φυσικῶν δυνάμεων γενομένην κατά τό πάθος μεταβολήν τε καί σύγχυσιν, εὐκρινῶς διαστέλλουσα, καί πρός τήν οἰκείαν πάλιν ἀρχήν τῆς γνώσεως ἐπανάγουσα. Τοῦτο γάρ τό ὑπό τό ὕδωρ σπεῖραί μοι νοεῖται (al.