105

ἀγγέλους, τούς θεωμένους ἡμῶν τά τε φανερά καί ἀφανῆ κινήματα, καί ἀπογραφομένους πᾶν νόημα καί ποίημα πρός ἔπαινον ἤ ἔλεγχον ἡμῶν, ἐν τῇ φοβερᾷ ἡμέρᾳ τῆς διαγνώσεως· καί διά τούς κατά συνείδησιν λογισμούς, καί αὐτούς ἀγγέλους τροπικῶς νοουμένους, ἐπί τοῖς γινομένοις παρ᾿ ἡμῶν κατηγοροῦντας, ἤ καί ἀπολογουμένους νῦν τε καί ὕστερον κατά τήν ἡμέραν τῆς κρίσεως· καί διά τούς πονηρούς ἀγγέλους, τούς φυλαττομέους ἡμῶν καί ἕξιν καί αἴσθησιν καί διάνοιαν· ἵνα ἐπάν εἴδωσι γυμνωθέντας τῆς λογικῆς τε καί νοερᾶς διακρίσεώς τε καί εὐσεβείας καί γνώσεως, ἐπιθῶνται, τήν τῶν ἐναντίων αὐταῖς δημιουργοῦντες γένεσιν· ἀδιακρισίαν λέγω, καί ἀσέβειαν καί ἄγνοιαν· δι᾿ ὧν κακίαν καί πλάνην καί ἀθεΐαν ἐνεργεῖν οἱ πονηροί πεφύκασι δαίμονες. Κεφαλή δέ Χριστοῦ ὁ Θεός εἴρηται, ὡς Λόγου φύσει νοῦς κατ᾿ αἰτίαν ἀρχή.

ΣΧΟΛΙΑ. α΄ . Ἀνήρ ἐστι καί ὁ πρακτικήν φιλοσοφίαν μετερχόμενος. β΄. Κεφαλήν εἶπεν τόν Χριστόν, ὡς ὑπόστασιν τῶν μελλόντων ἀγαθῶν. Ἡ γάρ

πίστις, κατά τόν θεῖον Ἀπόστολον, μελλόντων ἐστίν ὑπόστασις, καί πραγμάτων ἔλεγχος οὐ βλεπομένων· ὅπερ ἐστίν αὐτός, ἐν ᾧπερ εἰσίν οἱ θησαυροί τῆς σοφίας ἀπόκρυφοι, καί τῆς γνώσεως.

γ΄. Ἐνυπόστατος πίσις ἐστίν, ἡ ἐνεργής καί ἔμπρακτος, καθ᾿ ἥν ὁ τοῦ Θεοῦ Λόγος ἐν τοῖς πρακτικοῖς δείκνυται ταῖς ἐντολαῖς σωματούμενος· δι᾿ ὧν ὡς Λόγος πρός τόν ἐν ᾧ κατά φύσιν ἐστίν ἀνάγει Πατέρα τούς πράττοντας.

(337) δ΄. Ὅτι ἀνήρ ἐστιν καί ὁ τήν φυσικήν θεωρίαν εὐσεβῶς ἀσκούμενος νοῦς, τόν κατά πίστιν τῇ διανοίᾳ θεωρητόν τοῦ Θεοῦ Λόγον κεφαλήν ἔχων, ὡς αἰτίαν τῆς τῶν ὁρωμένων γενέσεως.

ε΄. Τήν κτίσιν εἴ τις ἐθέλει καλῶς ὁρᾷν (ἔχει γάρ δύναμιν ἄνθρωπος φυσικήν τοῦ καλῶς ὁρᾷν, καί διακρίνειν τό κρεῖττον ἀπό τοῦ χείρονος), πρός τό τῆς ζωῆς χειραγωγηθήσεται ξύλον, ὅπερ ἐστίν, ὁ παντός ξύλου δημιουργός Θεός· Ἐν ᾧ οἱ θησαυροί τῆς σοφίας καί τῆς γνώσεως ἀπόκρυφοι. Εἰ δέ τῇ φυσικῇ δυνάμει παραχρησάμενος, κακῶς ὁρᾷν τήν κτίσιν βουληθῇ, πόῤῥω τε στήσεται τῆς ζωῆς, καί τό ξύλον φάγεται τό διάκρισιν ἔχον καλοῦ καί κακοῦ· τῇ αἰσθήσει καί ἀλογίᾳ τόν νοῦν ὑποτάξας ἀλόγως καί τόν λόγον. Καί καλόν μέν τήν ἡδονήν διά τήν τοῦ σώματος ἡγούμενος σύστασιν· κακόν δέ, τήν ὀδύνην, διά τήν αὐτήν αἰτίαν, καί τούς πόνους τοῦ σώματος, καί εἰς Θεόν τήν κτίσιν παραγνωρίζων, ὡς δι᾿ αὐτῆς τάς ἀφορμάς τῆς σωματικῆς ἡδονῆς ποριζόμενος.

στ ΄. Ἐπειδή, φησίν, συνεπινοεῖται πάντως τῷ γενεσιουργῷ τῶν ὄντων Λόγῳ καί ὁ Νοῦς, πρός ὅν ἔχει κατ᾿ αἰτίαν τήν ἀναφοράν ὁ Λόγος· κεφαλήν τοῦ Χριστοῦ τόν Πατέρα κέκληκεν ὡς Νοῦν Λόγου κατά φύσιν γεννήτορα.

ζ ΄. Fr. Ἐκ γάρ τῆς οὐσίας τῶν ὁρατῶν καί τῆς κινήσεως καί τῆς διαφορᾶς, τήν τρισυπόστατον ἁγίαν μονάδα γινώσκομεν. Ὡς ἀλλαχοῦ ἐν τῷ. . . . . . .ᾧ τινι μέν ἐξάγεται, φησίν ὁ διδάσκαλος.

η ΄. Ὅτι ἀνήρ ἐστι, καί ὁ τήν μυστικήν διδασκόμενος θεολογίαν. θ΄. Καθ᾿ ὑπεροχήν ἐκδέχου τό ἀνοήτως. Ὑπέρ νόησιν γάρ τό πιστευόμενον, ὅπερ

ἐστίν ὁ Θεός. ι ΄. Ὁ τήν ἄμεσον τῇ καθ᾿ ὑπεροχήν στερήσει τῶν γενητῶν πρός τόν ἐπέκεινα

παντός λόγου Λόγον ἀγνώστως λαβών, φησίν, αὐτοψίαν, αὐτόν ἔχει κεφαλήν τόν πάντη μονώτατον Λόγον· ὑπέρ ὅν ἤ μεθ᾿ οὗ, ἤ μεθ᾿ ὅν ἕτερος φύσει καθάπαξ οὐχ ὑφέστηκε λόγος, οὗ ὁ εἷς φύσει Νοῦς ὑπάρχει γεννήτωρ· πρός ὅν ὡς κεφαλήν ἀνάγων διά τοῦ συμφυοῦς κατ᾿ οὐσίαν Πνεύματος τόν ἑπόμενον συνίστησι νοῦν.