117
παντελῶς οὐκ ἐφρόντιζεν ἑνωθῆναι σπεύδων τῷ Χριστῷ, κατά τήν ἐν εἴδει τῶν ἀγαθῶν ὑπόστασιν, μετά τήν ἐν πίστει τῶν ὄντων διάβασιν.
ΕΡΩΤΗΣΙΣ Λ΄.
Τί ἐστι τό· "∆ύνασθε τό ποτήριον, ὅ ἐγώ πίνω, ποεῖν, καί τό βάπτισμα, ὅ ἐγώ βαπτίζομαι, βαπτισθῆναι;" Τίς ἡ διαφορά τοῦ ποτηρίου καί τοῦ βαπτίσματος;
Ἀπόκρισις. Τό τοῦ Κυρίου βάπτισμα τῶν ὑπέρ ἀρετῆς κατά πρόθεσιν ἑκουσίων καί
ἡμετέρων πόνων τύπος ὑπάρχει· δι᾿ ὧν τάς κατά συνείδησιν ἀποῤῥύπτοντες κηλῖδας, τόν πρός τά φαινόμενα τῆς προαιρέσεως (369) ἑκούσιον καταδεχόμεθα θάνατον· τό δέ ποτήριον, τῶν ἐκ περιστάσεως παρά προαίρεσιν ἐπανισταμένων ἡμῖν ὑπέρ τῆς ἀληθείας ἀκουσίων πειρασμῶν τύπος ἐστί· δι᾿ ὧν καί αὐτῆς προκρίνοντες τόν θεῖον πόθον τῆς φύσεως, ἑκόντες τόν περιστατικόν ὑπερχόμεθα τῆς φύσεως θάνατον. Ταύτην οὖν ἔχει τήν διαφοράν τό βάπτισμα πρός τό ποτήριον, ὅτι τό μέν βάπτισμα ὑπέρ ἀρετῆς πρός τά ἡδέα τοῦ βίου, νεκράν ἐργάζεται τήν προαίρεσιν· τό δέ ποτήριον, τήν ἀλήθειαν καί αὐτῆς προκρίνει πείθει τῆς φύσεως τούς εὐσεβεῖς. Πρότερον δέ τοῦ βαπτίσματος ἔθετο τό ποτήριον, ὅτι διά τήν ἀλήθειάν ἐστιν ἡ ἀρετή· ἀλλ᾿ οὐ διά τήν ἀρετήν ἡ ἀλήθεια. Ὅθεν ὁ διά τήν ἀλήθειαν πράττων τήν ἀρετήν, κενοδοξίας οὐ τιτρώσκεται βέλεσιν· ὁ δέ τήν ἀλήθειαν ἀρετῆς ἕνεκεν ἐπιτηδεύων, σύνοικον ἔχει τῆς κενοδοξίας τήν οἴησιν.
ΣΧΟΛΙΑ. α΄. Τό τοῦ Κυρίου βάπτισμα, φησίν, ἐστίν ἡ παντελής πρός τόν αἰσθητόν κόσμον
τῆς ἡμετέρας προαιρέσεως νέκρωσις· τό δέ ποτήριον, καί αὐτῆς ἡμῶν τῆς παρούσης ζωῆς ὑπέρ ἀληθείας καθέστηκεν ἄρνησις.
β΄. Ἀλήθειαν μέν εἶναι λέγει τήν θείαν γνῶσιν· ἀρετήν δέ, τούς ὑπέρ αὐτῆς τῶν αὐτῆς ἐφιεμένων ἀγῶνας. Ὁ τοίνυν γνώσεως ἕνεκεν ἀρετῆς ὑπομένων πόνους, οὐ κενοδοξεῖ, γινώσκων ἀπερίληπτον εἶναι φύσει τοῖς πόνοις τήν ἀλήθειαν. Τοῖς δευτέροις γάρ οὐ περιγράφεται φύσει τό πρῶτον. Ὁ δέ τήν γνῶσιν διά τούς ὑπέρ ἀγῶνας ἐπιτηδεύων, πάντως κενοδοξεῖ, ὡς εἰληφέναι δοκῶν τούς στεφάνους πρό τῶν ἱδρώτων· οὐ εἰδώς, ὅτι διά τούς στεφάνους οἱ πόνοι, ἀλλ᾿ οὐ διά τούς πόνους οἱ στέφανοι. Φύσει γάρ ἀμελέτητος πᾶσα καθέστηκε μέθοδος, τοῦ δι᾿ ὅ πέφυκεν ἐπιτηδεύεσθαι ἐξανυσθέντος, ἤ ἐξανυσθῆναι δόξαντος.
ΕΡΩΤΗΣΙΣ ΛΑ΄.
Εἰ οὐκ ἐν χειροποιήτοις ναοῖς ὁ Θεός κατοικεῖ, πῶς κατῴκει ἐν τῷ ναῷ τῶν Ἰουδαίων; Ἀπόκρισις. Ὁ τῆς ἀναλογίας σοφῶς τῶν προνοουμένων φροντίζων ὁ Θεός, πρότερον διά
τῶν τύπων συμφυῶς τοῖς δι᾿ αἴσθησιν οἰκονομουμένοις πρός τήν ἀλήθειαν ποδηγῶν, πᾶσιν ἑαυτόν τοῖς δοθεῖσι τῷ παλαιῷ λαῷ τύποις ἀφανῶς ἐγκατέμιξεν, ἐνεργῶν τήν τῶν παιδαγωγουμένων ἀνάβασιν. ᾬκει τοίνυν ἐν τῷ ναῷ τῶν Ἰουδαίων ὁ Θεός, τυπικῶς, ἀλλ᾿ οὐκ ἀληθῶς, περιγράφων τῇ τοιᾷδε περί τόν ναόν οἰκήσει [Fr. κατ᾿ αὐτόν οἰκήσει], πάσης τῆς μυσταγωγίας τήν ἄῤῥητον βουλήν. Ἐπιτηδειότατος γάρ πρός κατοικητήριον Θεοῦ μόνος ὁ καθαρός ὑπάρχει νοῦς· δι᾿ ὅν