127

ΕΡΩΤΗΣΙΣ Μ΄ .

Τί σημαίνει ὁ ἀριθμός τῶν ἕξ ὑδριῶν ἐν τῷ γάμῳ τῷ ἐν Κανᾷ τῆς Γαλιλαίας; Ἀπόκρισις. Ὁ τήν φύσιν τῶν ἀνθρώπων δημιουργήσας Θεός, ἅμα βουλήσει τό εἶναι αὐτῇ

δέδωκε, συνήρμοσεν αὐτῇ καί δύναμιν τῶν καθηκόντων ποιητικήν. Αἱ τοίνυν ἕξ ὑδρίαι, ἡ κατά φύσιν ποιητική τῶν θείων ἐντολῶν ἐστι δύναμις· ἧς κενώσαντες τήν γνῶσιν οἱ ἄνθρωποι, περί τήν ματαίαν τῶν ὑλικῶν πραγμάτων σπουδήν, κενήν τήν τοιαύτην δύναμιν εἶχον καί ἄνυδρον· καί διά τοῦτο πῶς τῆς κακίας καθᾶραι τόν ῥύπον οὐκ ᾔδεσαν. Ὁ γάρ γνώσεως ἄμοιρος, τόν κατ᾿ ἀρετήν ῥυπτικόν τῆς κακίας οὐδαμῶς ἐπίσταται τρόπον· ἕως ἐλθών ὁ τῆς φύσεως δημιουργός Λόγος, ἐπλήρωσε τήν προειρημένην ποιητικήν τῶν καθηκόντων δύναμιν τῆς κατά φύσιν γνώσεως· καί οὕτω μετέβαλεν εἰς τόν οἶνον, φημί δή τόν ὑπέρ φύσιν τῆς γνώσεως λόγον, τόν τε λόγον καί νόμον τῆς φύσεως· ὅν οἱ πίνοντες, τῆς τῶν ὄντων ἁπάντων ἐξίστανται φύσεως, καί εἰς τόν κρύφιον τῆς θείας ἐνδότητος ἀφίπτανται τόπον· καθ᾿ ὅν τήν πᾶσαν ὑπερκειμένην τῶν γνώσεως εὐφροσύνην δέχονται καί ἀγαλλίασιν· τόν καλόν οἶνον, τουτέστι, τόν ποιητικόν τῆς θεώσεως, πάντων ὕστερον τῶν κατά Πρόνοιαν περί τό ἀνθρώπινον [Fr. τόν ἄνθρωπον], οἰκονομιῶν πίνοντες ἀπόῤῥητον λόγον.

Εἰς δέ τόν ἕξ ἀριθμόν, ἡ ποιητική τῆς φύσεως λαμβάνεται δύναμις· οὐ μόνον ὅτι ἐν ἕξ ἡμέραις ἐποίησεν ὁ Θεός τόν οὐρανόν καί τήν γῆν, ἀλλ᾿ ὅτι καί μόνος τῶν ἐντός δεκάδος ἀριθμῶν ἐστι τελειότατος, καί ἐκ τῶν ἰδίων συνιστάμενος μερῶν οὗτος ὁ ἀριθμός. Χωρούσας δέ τάς ὑδρίας ἀνά μετρητάς δύο φησίν ὁ Λόγος, ἤ τρεῖς· ὡς τῆς κατά φύσιν πρακτικῆς δυνάμεως χωρούσης, κατά μέν τήν φυσικήν θεωρίαν, ὥσπερ δύο μετρητάς, τήν ὅλην τῶν γεγονότων γνῶσιν· τῶν τε ἐξ ὕλης καί εἴδους σωματικῶν φύσεως, τῶν τε ἐξ οὐσίας καί συμβεβηκότος νοητῶν οὐσιῶν· ἤγουν τήν τῶν σωμάτων καί ἀσωμάτων περιληπτικήν γνῶσιν· κατά δέ τήν ἐφικτήν τῇ φύσει θεολογικήν μυσταγωγίαν, ὡς μετρητάς τρεῖς· τήν περί τῆς ἁγίας Τριάδος, ἤγουν Πατρός, καί Υἱοῦ, καί ἁγίου Πνεύματος, γνῶσιν καί φωταγωγίαν.

Ὑμεῖς οὖν ὡς γνωστικοί τό λεγόμενον θεωρήσατε· πῶς ἡ ποιητική τῶν κρειττόνων γενική τῆς φύσεως δύναμις, εἰς ἕξ διαιρεῖται, καί αὐτούς γενικούς, τῶν ἀρετῶν τρόπους· καί τίς ἡ πρός τήν καθόλου ποιητικήν τῶν ἀρετῶν τῆς φύσεως δύναμίν ἐστιν ἡ καθόλου καί γενικωτάτη τῶν ἄλλων ἀρετή, καί εἰς ἕξ εἴδη, καί αὐτά γενικά, διαιρουμένη· ἵνα τῇ δυνάμει τῆς φύσεως ἁρμοσθεῖσα, χωρηθῇ διά τῶν ἐκείνων τρόπων ἐξαχῶς εἰδοποιουμένη· τίνες δέ πρός (397) τούτοις οἱ τό ὕδωρ ἠντληκότες ὑπηρέται, τίς ὁ νυμφίος, τίς ἡ νύμφη, τίς ὁ ἀρχιτρίκλινος, τίς ἡ τῷ Λόγῳ παῤῥησιαστικῶς ἀπαγγείλασα Μήτηρ, ὅτι Οἶνον οὐκ ἔχουσι. Ταῦτα γάρ πάντα λείπεται προσεξετάζειν τῷ μύστῃ καί μυσταγωγῷ τῶν θείων καί λόγων καί νοημάτων, εἴπερ πάντως τῷ τῆς ἀναγωγῆς κατά νοῦν ἥδεται τρόπῳ. Πλήν ἵνα μή παντελῶς ἐπί τοῦ παρόντος ἄφωνος καταλειφθείς ἡμῖν ὁ περί τούτων οἰχήσεται λόγος, μή διδούς τοῖς καλῶς πεινῶσι κἄν ἀπό μέρους τήν πνευματικήν πανδαισίαν, ἐρῶ κατά δύναμιν, οὐχ ὅλην ἀποκαλύπτειν ἐπαγγελλόμενος τήν ἐν τοῖς εἰρημένοις διάνοιαν (ἀσθενής γάρ πρός περίληψιν τῶν ἐν τούτοις νοηθένων θεαμάτων ὁ ἐμός καθέστηκε νοῦς), ἀλλ᾿ ὅσην ἡ τῆς ἐμῆς διανοίας χωρεῖν πέφυκε δύναμις.

Γενικωτάτην οὖν τῶν ἀρετῶν φασιν εἶναι τήν ἀγάπην· τήν δέ ταύτης ποιητικήν γενικωτάτην τῆς φύσεως δύναμιν, φασίν εἶναι τόν λόγον· ὅς τῆς οἰκείας ἀπρίξ ἐπιλαβόμενος αἰτίας, ἐνεργούμενος εἰς ἕξ διακρίνεται γενικωτέρους τρόπους, περιληπτικούς τῶν οἷς ὁ τῆς ἀγάπης διακρίνεσθαι πέφυκε λόγος εἰδῶν, πεινῶντας καί διψῶντας, καί ξένους καί γυμνούς, ἀσθενοῦντάς τε καί τούς ἐν φυλακῇ