210

οἰκονομίαν αὐτοῦ διά τόν ἄνθρωπον σάρκωσις. Τό γάρ ἀεί ὄν, ἐκ τοῦ ἀεί ὄντος ὑπέρ αἰτίαν καί λόγον, οὐδέποτε προγινώσκεται. Ἡ γάρ πρόγνωσις, τῶν ἀρχήν ἐχόντων τοῦ εἶναι δι᾿ αἰτίαν ἐστίν. Προεγνώσθη οὖν ὁ Χριστός, οὐχ ὅπερ ἦν κατά φύσιν δι᾿ ἑαυτόν, ἀλλ᾿ ὅπερ ἐφάνη κατ᾿ οἰκονομίαν δι᾿ ἡμᾶς γενόμενος ὕστερον.

Ἔδει γάρ ὡς ἀληθῶς τόν κατά φύσιν τῆς τῶν ὄντων οὐσίας δημιουργόν, καί τῆς κατά χάριν αὐτουργόν γενέσθαι τόν γενόμενον θεώσεως· ἵνα ὁ τοῦ εἶναι δοτήρ, φανῇ καί τοῦ ἀεί εὖ εἶναι χαριστικός. Ἐπεί οὖν οὐδέν τῶν ὄντων ἑαυτό τό παράπαν ἤ ἄλλο γινώσκει, ὅ τί ποτε κατ᾿ οὐσίαν ἐστίν· (625) εἰκότως οὐδέ τῶν γενησομένων οὐδενός οὐδέν τῶν ὄντων ἔχει κατά φύσιν τήν πρόγνωσιν, πλήν τοῦ ὑπέρ τά ὄντα Θεοῦ· τοῦ καί ἑαυτόν γινώσκοντος, ὅ τί ποτε κατ᾿ οὐσίαν ἐστί, καί πάντων τῶν ὑπ᾿ αὐτοῦ πεποιημένων, καί πρίν γενέσθαι, προεγνωκότος τήν ὕπαρξιν, καί μέλλοντος κατά χάριν φιλοτιμεῖσθαι τοῖς οὖσι, τήν ἑαυτῶν καί ἀλλήλων ὅ τί ποτε κατ᾿ οὐσίαν ὑπάρχουσι, γνῶσιν· καί τούς ἐν αὐτῷ μονοειδῶς προόντας τῆς αὐτῶν γενέσεως φανερῶσαι λόγους.

Τό γάρ δή λέγειν τινάς προεγνῶσθαι τόν Χριστόν πρό καταβολῆς κόσμου, ἐκείνοις, οἷς ὕστερον ἐφανερώθη ἐπ᾿ ἐσχάτων τῶν χρόνων· ὡς αὐτῶν ἐκείνων πρό καταβολῆς κόσμου ὄντων σύν τῶ προεγνωσμένῳ Χριστῷ· ὡς τῆς ἀληθείας ἀλλότριον ὄντα τόν λόγον, οἷα συναΐδιον τῷ Θεῷ τήν τῶν λογικῶν οὐσίαν εἰσάγοντα, παραγραφόμεθα. Οὐ γάρ ἐστι παντελῶς σύν Χριστῶ γενέσθαι ποτέ· εἴπερ ἐν αὐτῷ πέφυκεν ἡ τῶν αἰώνων ἀποπεράτωσις γίνεσθαι, καί ἡ στάσις τῶν κινουμένων· καθ᾿ ἥν οὐδέν ἔσται τό παράπαν τῶν ὄντων τρεπόμενον. Ἄμωμον δέ καί ἄσπιλον ὁ τῆς Γραφῆς τόν Χριστόν ἔφη λόγος, ὡς κατά ψυχήν καί σῶμα φύσει παντελῶς τῆς κατά τήν ἁμαρτίαν φθορᾶς ἀλλότριον. Οὐ γάρ ἔσχεν αὐτοῦ μῶμον κακίας ἡ ψυχή· οὐδέ τό σῶμα σπίλον τῆς ἁμαρτίας.

ΣΧΟΛΙΑ. α΄. Ὅρος μέν ἔστι περιοχῆς, πέρας τῶν φύσει πεπερασμένων· τό δέ μέτρον,

καθόλου ποσότητος περιγραφή, καί τέλος αἰώνων τε καί χρονικῶν φύσεων. Τό δέ πέρας ἐστί, περιφραφή τῶν ἀρχῇ τε καί τέλει κατά γένεσιν πεπερασμένων. Ἡ δέ κτίσις ἐστί, τῶν κατά παραγωγήν ἐξ οὐκ ὄντων ὑπόστασις. Τούτων ἕνωσις καθ᾿ ὑπόστασιν προεπενοήθη φησί κατά πρόνοιαν πρός τόν ἐξ οὗ ταῦτα γεγόνασιν. Ἵνα καί τό εἶναι τῶν ὄντων φυλαχθῇ κατ᾿ οὐσίαν ὡς πέφυκε· καί τό ὑποστῆναι, ἤγουν πῶς εἶναι κατά χάριν δέξηται θείαν, τῇ πρός τόν Θεόν ἑνώσει πάντων πρός ἀτρεψίαν μεταποιηθέντων.

β΄. ∆ιττήν εἶναι λέγει τήν γνῶσιν· τήν μέν ἐν λόγῳ κειμένην καί θείοις νοήμασι, κατ᾿ εἶδος παροῦσαν τήν αἴσθησιν τῶν νοηθέντων οὐκ ἔχουσαν· τήν δέ, κατ᾿ ἐνέργειαν, μόνην ἔχουσαν δίχα λόγου καί νοημάτων τῶν ἀληθῶν τήν κατ᾿ εἶδος ἀπόλαυσιν.

γ΄. Ἐπειδή, φησί, διά γνώσεως ὁ λόγος τό γνωστόν πέφυκεν ὑποσημαίνειν, κινεῖ τήν ἔφεσιν τῶν δι᾿ αὐτοῦ κινουμένων, πρός τήν τοῦ σημανθέντος ἀπόλαυσιν.

δ΄. Πρό πάσης πείρας, φησί, λόγος ὑπάρχει γνώσεως· ὅτι κατά τήν πεῖραν μόνην πέφυκε δυναστεύειν ἀπόλαυσις.

ΕΡΩΤΗΣΙΣ ΞΑ΄.

" Ὅτι καιρός τοῦ ἄρξασθαι τό κρίμα ἀπό τοῦ (628) οἴκου τοῦ Θεοῦ· εἰ δέ πρῶτον ἀφ᾿ ἡμῶν, τί τέλος τῶν ἀπειθούντων τῷ τοῦ Θεοῦ Εὐαγγελίῳ; καί εἰ ὁ μέν δίκαιος μόλις