212

τυραννοῦσαν τήν φύσιν ἀρχήν τῆς γενέσεως, οὐκ ἔχουσαν ὡς χρέος ὑπέρ αὐτῆς ἐκτιννύμενον κατά τούς ἄλλους ἀνθρώπους, καί τοῦ Κυρίου τόν θάνατον, ἀλλά μᾶλλον κατ᾿ αὐτῆς προβεβλημένον· καί τό διά τοῦ θανάτου δίκαιον τέλος ἐξαφανίσῃ τῆς φύσεως, οὐκ ἔχον τήν δι᾿ ἥν ἐπεισῆλθεν, καί ὑπ᾿ αὐτοῦ δικαίως τιμωρουμένην, ὡς αἰτίαν τοῦ εἶναι, παράνομον ἡδονήν.

Ἔδει γάρ ὡς ἀληθῶς, ἔδει, σοφόν καί δίκαιον καί δυνατόν ὄντα κατά φύσιν τόν Κύριον· ὡς μέν σοφόν, μή ἀγνοῆσαι τόν τρόπον τῆς ἰατρείας· ὡς δίκαιον δέ, μή τυραννικήν ποιήσασθαι τοῦ κατειλημμένου κατά γνώμην ὑπό τῆς ἁμαρτίας ἀνθρώπου τήν σωτηρίαν· ὡς δέ παντοδύναμον, μή ἀτονῆσαι πρός τήν τῆς ἰατρείας ἐκπλήρωσιν.

Φανερόν οὖν ἐποίησε τόν μέν τῆς σοφίας λόγον ἐν τῷ τρόπῳ τῆς ἰατρείας, χωρίς τροπῆς καί τῆς οἱασοῦν ἀλλοιώσεως γενόμενος ἄνθρωπος. Τήν ἰσότητα δέ τῆς δικαιοσύνης, ἐν τῷ μεγέθει τῆς συγκαταβάσεως ἔδειξε· τό ἐν τῷ παθητῷ κατάκριμα τῆς φύσεως κατά θέλησιν ὑποδύς· κἀκεῖνο ποιήσας ὅπλον πρός τήν τῆς ἁμαρτίας ἀναίρεσιν, καί τοῦ δι᾿ αὐτήν θανάτου, τουτέστι, τῆς ἡδονῆς, καί τῆς δι᾿ αὐτήν ὀδύνης, ἐν ᾧ τῆς ἁμαρτίας ὑπῆρχε καί τοῦ θανάτου τό κράτος, καί ἡ κατά τήν ἡδονήν τῆς ἁμαρτίας τυραννίς, καί δι᾿ αὐτήν κατά τήν ὀδύνην τοῦ θανάτου δυναστεία. Ἐν γάρ τῷ παθητῷ προδήλως ὑπάρχει τῆς φύσεως τό τῆς ἡδονῆς κράτος και τῆς ὀδύνης. Θέλοντες γάρ ἐκφυγεῖν τήν κατά τήν ὀδύνην ἐπίπονον αἴσθησιν, πρός τήν ἡδονήν καταφεύγομεν, τῷ τῆς ὀδύνης αἰκισμῷ πειζομένην τήν φύσιν ἐπιχειροῦντες παραμυθεῖσθαι. Σπεύδοντες δέ διά τῆς ἡδονῆς τά τῆς ὀδύνης ἀμβλῦναι κινήματα, πλέον αὐτῆς τό καθ᾿ ἑαυτῶν ἐπικυροῦμεν χειρόγραφον, (632) ὀδύνης καί πόνου ἀπολελυμένην ἔχειν τήν ἡδονήν οὐ δυνάμενοι.

Τήν δέ τῆς ὑπερβαλλούσης δυνάμεως ἰσχύν, δήλην κατέστησε· τῶν οἷς αὐτός ἔπασχεν ἐναντίων, ὑποστήσας τῇ φύσει τήν γένεσιν ἄτρεπτον. ∆ιά πάθους γάρ τήν ἀπάθειαν, καί διά πόνων τήν ἄνεσιν· καί διά θανάτου τήν ἀΐδιον ζωήν τῇ φύσει δούς, πάλιν ἀπεκατήστησε· ταῖς ἑαυτοῦ κατά σάρκα στερέσεσι τάς ἕξεις ἀνακαινίσας τῆς φύσεως· καί διά τῆς ἰδίας σαρκώσεως, τήν ὑπέρ φύσιν χάριν δωρησάμενος τῇ φύσει, τήν θέωσιν.

Γέγονεν οὖν ὁ Θεός κατά ἀλήθειαν ἄνθρωπος, καί δέδωκεν ἄλλην ἀρχήν τῇ φύσει δευτέρας γενέσεως, διά πόνου πρός ἡδονήν μελλούσης ζωῆς καταλήγουσαν. Ὡς γάρ Ἀδάμ ὁ προπάτωρ ἐπειδή τήν θείαν ἐντολήν παραβάς, ἄλλην ἀρχήν γενέσεως ἐξ ἡδονῆς μέν συνισταμένην, εἰς δέ τόν διά πόνου θάνατον τελευτῶσαν τῇ φύσει παρά τήν πρώτην παρεισήγαγε, καί ἐπενόησε κατά τήν συμβουλήν τοῦ ὄφεως ἡδονήν οὐκ οὖσαν προλαβόντος πόνου διάδοχον, ἀλλά μᾶλλον εἰς πόνου περαιουμένην, πάντας τούς ἐξ αὐτοῦ σαρκί κατ᾿ αὐτόν γενομένους, διά τήν ἐξ ἡδονῆς ἄδικον ἀρχήν, εἶχε συνυπαγουμένους αὐτῷ δικαίως πρός τό διά πόνου κατά τόν θάνατον τέλος· οὕτω καί ὁ Κύριος γενόμενος ἄνθρωπος, καί ἄλλην ἀρχήν δευτέρας γενέσεως ἐκ Πνεύματος ἁγίου τῇ φύσει δημιουργήσας, καί τόν διά πόνου τοῦ Ἀδάμ δικαιότατον καταδεξάμενος θάνατον, ἐν αὐτῷ δηλαδή γενόμενον ἀδικώτατον, ὡς οὐκ ἔχοντα τῆς ἰδίας ἀρχήν γενέσεως τήν ἐκ παρακοῆς ἀδικωτάτην τοῦ προπάτορος ἡδονήν, ἀμφοτέρων τῶν ἄκρων· ἀρχῆς τε λέγω καί τέλους τῆς κατά τόν Ἀδάμ ἀνθρωπίνης γενέσεως, οἷα δή προηγουμένως οὐκ ὄντων ἐκ τοῦ Θεοῦ, τήν ἀναίρεσιν ἐποιήσατο· καί πάντας τούς ἐξ αὐτοῦ πνευματικῶς ἀναγεννωμένους, τῆς ἐπ᾿ αὐτοῖς ἐνοχῆς ἐλευθέρους κατέστησεν· ἔχοντας μέν τοῦ Ἀδάμ, οὐκέτι τήν ἐκ τοῦ Ἀδάμ ἡδονήν τῆς γενέσεως· μόνην δέ τήν διά τόν Ἀδάμ ὀδύνην ἐνεργοῦσαν ἐν αὐτοῖς, οὐ κατά χρέος ὑπέρ ἁμαρτίας, ἀλλά κατ᾿ οἰκονομίαν διά τήν κατά φύσιν περίστασιν, κατά τῆς ἁμαρτίας, τόν θάνατον· ὅς [marg. Θάνατος δηλονότι] ὁπόταν μή ἔχῃ γεννῶσαν αὐτόν μητέρα τήν, ἧς γίνεσθαι πέφυκε τιμωρός, ἡδονήν, ἀϊδίου