225

τοιγαροῦν ἐστιν ὁλόχρυσος, ἡ τοῦ Θεοῦ πανεύφημος Ἐκκλησία, καθαρά καί ἀμίαντος, ἄχραντός τε καί ἀκίβδηλος, καί ἀμείωτος, καί τοῦ ἀληθινοῦ φωτός δεκτική. Φασί γάρ τόν ἀκίβδηλον χρυσόν, μήτε μελένεσθαι καταχωννύμενον ἰῷ τινι καί διαφθείρεσθαι· μήτε μήν μειοῦσθαι παντελῶς ἐκπυρούμενον· πρός δέ, καί τῆς ὀπτικῆς τῶν ἐνατενιζόντων αὐτῷ δυνάμεως κατά τινα φυσικήν ἐνέργειαν εἶναι ῥωστικόν τε καί ἀνανεωτικόν. Τοιαύτη δέ καί ἡ τοῦ Θεοῦ πανένδοξος Ἐκκλησία, δι᾿ αὐτῶν κατ᾿ ἀλήθειαν τῶν πραγμάτων ὑπάρχουσα πέφυκε, κατά τοῦ χρυσοῦ καθαρωτάτην φύσιν· ἀκίβδηλος μέν, ὡς μηδέν ἔχουσα τό σύνολον τῷ κατά τήν πίστιν μυστηρίῳ τῆς θεολογίας ἐπίμικτον καί ἀλλότριον· καθαρά δέ, ὡς τῇ λαμπρότητι τῶν ἀρετῶν διαυγής καί ἐπίδοξος· ἀμίαντος δέ, ὡς μηδενί ῥύπῳ μολυνομένη παθῶν· ἄχραντος δέ,ὡς πᾶσι τοῖς πονηροῖς ἀνέπαφος πνεύμασι· μήτε μήν ταῖς ὑλικαῖς περιστάσεσιν ἰῷ τινι κακίας μελαινομένη [Fr. μολυνομένη]· ἀμείωτος δέ καί ἀνελάττωτος, ὡς μηδέ τῇ καμίνῳ τῶν κατά καιρούς διωγμῶν πυρουμένη, καί ταῖς ἀλλεπαλλήλοις τῶν αἱρέσεων ἐπαναστάσεσι βασανιζομένη, κατά λόγον ἤ βίον, ἤγουν πίστιν καί πολιτείαν, τήν οἱανοῦν ὕφεσιν διά τό βάρος τῶν πειρασμῶν ὑπομένουσα· διό καί πάσης κατά τήν χάριν ἐστί ῥωστική διανοίας, τῶν εὐσεβῶς αὐτήν κατανοούντων. Καλεῖ μέν γάρ τούς ἀσεβεῖς, παρεχομένη τό φῶς τῆς ἀληθοῦς γνώσεως· συντηρεῖ δέ τούς τῶν κατ᾿ αὐτήν μυστηρίων φιλοθεάμονας, ἀπαθῆ καί ἀρευμάτιστον τήν κόρην τῆς αὐτῶν διανοίας (668) φυλάττουσα. Τούς δέ κατά τι σάλον ὑπομεμενηκότας ἀνακαλεῖται, καί τῷ λόγῳ τῆς παρακλήσεως ἀνανεοῦται τήν παθοῦσαν διάνοιαν. Οὕτως μέν ἔχουσαν τήν ὁραθεῖσαν τῷ προφήτῃ λυχνίαν, κατά μίαν ἐπιβολήν διά τῶν εἰρημένων κατενοήσαμεν.

Τό δέ λαμπάδιοντό ἐπάνω αὐτῆς ἐστι, τό πατρικόν φῶς καί ἀληθινόν, ὅ φωτίζει πάντα ἄνθρωπον ἐρχόμενον εἰς τόν κόσμον, ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός· διά τήν πρόσληψιν τῆς ἐξ ἡμῶν καί ἡμετέρας σαρκός, λαμπάδιον καί γεγεννημένος καί προσηγορευμένος· ἤγουν ἡ κατά φύσιν τοῦ Θεοῦ καί Πατρός Σοφία καί Λόγος· ὁ ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ τοῦ Θεοῦ κηρυττόμενός τε κατά τήν εὐσεβῆ πίστιν, καί τῷ βίῳ τῷ κατ᾿ ἀρετήν διά τῆς τῶν ἐντολῶν φυλακῆς ὑψούμενος ἐν τοῖς ἔθνεσι καί διαφαινόμενος· καί πᾶσι λάμπων τοῖς ἐν τῇ οἰκίᾳ· λέγω δή τῷδε τῷ κόσμῳ· καθά πού φησιν αὐτός ὁ Θεός καί Λόγος· Οὐδείς ἅπτει λύχνος, καί τίθησιν αὐτόν ὑπό τόν μόδιον· ἀλλ᾿ ἐπί τήν λυχνίαν, καί λάμπει πᾶσι τοῖς ἐν τῇ οἰκίᾳ· λύχνον ἑαυτόν δηλαδή λέγων, ὡς κατά φύσιν Θεός ὑπάρχων, καί σάρξ κατ᾿ οἰκονομίαν γενόμενος· οἷα δή φῶς κατ᾿ οὐσίαν, λύχνου δίκην ἀπεριγράφως διά μέσης ψυχῆς, ὡς διά θρυαλλίδος τό πῦρ, τῷ τῆς σαρκός ὀστράκῳ κρατούμενος· ὅπερ οἶμαι νοήσας καί ὁ μέγας ∆αβίδ, λύχνον κέκληκε τόν Κύριον, φήσας· Λύχνος τοῖς ποσί μου ὁ νόμος σου, καί φῶς ταῖς τρίβοις μου. Σκότους γάρ ἀγνοίας τε καί πονηρίας λυτήριος ὁ ἐμός ὑπάρχει Σωτήρ καί Θεός· διό καί λύχνος τῇ Γραφῇ προσηγορεύθη. Λύχνος γάρ, παρά τό λύειν τό νύχος λέγεται. Νύχος δέ καλοῦσι τό σκότος οἱ περί λόγους σπουδάζοντες. Ὅς δή μόνος οἷα δή λύχνος τόν ζόφον τῆς ἀγνοίας καί τόν σκότον τῆς κακίας διαλύσας, πᾶσιν ὁδός γέγονε σωτηρίας· δι᾿ ἀρετῆς καί γνώσεως πρός τόν Πατέρα φέρων τούς αὐτόν ὡς δικαιοσύνης ὁδόν διά τῶν θείων ἐντολῶν ὁδεύειν βουλομένους. Λυχνίαν δέ τήν ἁγίαν Ἐκκλησίαν, ἐφ᾿ ἧς τῷ κηρύγματι λάμπων ὁ τοῦ Θεοῦ Λόγος, πάντας τούς ἐν τῷδε τῷ κόσμῳ ὡς ἐν οἰκίᾳ τινί τυγχάνοντας καταφωτίζει ταῖς ἀκτῖσι τῆς ἀληθείας, τάς πάντων διανοίας θείας πληρῶν ἐπιγνώσεως.

Μόδιον δέ, τῷ τῆς συμβολικῆς διαπλάσεως τρόπῳ κέκληκε τήν συναγωγήν τῶν Ἰουδαίων· ἤγουν τήν σωματικήν τοῦ νόμου λατρείαν, τῷ παχεῖ (669) τῶν ἐν τῷ γράμματι συμβόλων παντελῶς ἀδιάγνωστον ἔχουσαν τό φῶς τῆς ἐν νοήμασιν ἀληθοῦς ἐπιγνώσεως· ὑφ᾿ ὅν μόδιον κρατεῖσθαι παντελῶς ὁ λόγος οὐ βούλεται· τό ὕψει ἐπικεῖσθαι θέλων, καί τῷ μεγέθει τοῦ κάλλους τῆς Ἐκκλησίας. Πάντας γάρ ἄν,