228

τήν γνῶσίν ποτε τοῦ σφάλλεσθαι κίνδυνος· καί πρός αὐτήν τήν ἄπειρον καί ἐπάπειρον, καί ἀπειράκις ἀπείρως κατά φύσιν ἐπέκεινα πάντων ἀκρότητα δι᾿ ἀφασίας, (676) ἀῤῥήτου τε σιγῆς καί ἀγνωσίας, ἀφθέγκτως τε καί ἀπερινοήτως ἀναχθεῖσι κατά τήν χάριν.

Καί ἑπτά ἐπαρυστρίδες τοῖς ἑπτά λύχνοις τοῖς ἐπάνω αὐτῆς. Ὁ μέν δή περί τῶν λύχνων, ὡς κατ᾿ ἐμέ φάναι, κατά δύο ἐπιβολάς, ἀποδέδοται τῆς θεωρίας ὁ λόγος· ὁ δέ τῶν ἐπαρυστρίδων, ἐντεῦθεν ἀρχθήσεται. Φασίν οὖν εἶναι τήν ἐπαρυστρίδα, σκεῦός τι σκυφοειδές, ἐν ᾧ τό τοῖς λύχνοις ἐπιχεόμενον οἱ ἄνθρωποι βάλλειν εἰώθασιν ἔλαιον, πρός ἀποτροφήν τοῦ φωτός καί συντήρησιν. Οὐκοῦν κατά τόν τῆς ἀναγωγῆς λόγον, ἐπαρυστρίδες εἰσί τῶν ἑπτά λύχνων τῆς ὁραθείσης λυχνίας, αἱ δεκτικαί τῶν διατρεφόντων τε καί συντηρούντων τούς ἑπτά λύχνους, ἤγουν τάς ἐνεργείας τοῦ Πνεύματος, διαφόρων λόγων τε καί τρόπων καί ἠθῶν ὑπάρχουσιν ἕξεις τε καί διαθέσεις, τῶν εἰληφότων ἐν τῆ Ἐκκλησίᾳ τήν τῶν χαρισμάτων διαίρεσιν. Ὡς γάρ ἐλαίου χωρίς ἄσβεστον διατηρηθεῖναι λύχνον ἀμήχανον· οὕτως ἕξεως χωρίς, προσφόροις, καί λόγοις καί τρόποις, καί ἤθεσι, νοήμασί τε αὖ καί λογισμοῖς καθήκουσι τά καλά διατρεφούσης, ἄσβεστον διαφυλαχθῆναι τό φῶς τῶν χαρισμάτων ἀμήχανον. Πᾶν γάρ χάρισμα πνευματικόν, προσφυοῦς χρῄζει τῆς ἕξεως, ἀπαύστως ἐπιχεούσης αὐτῷ καθάπερ ἔλαιον, τήν ὕλην τήν νοεράν· ἵνα διαμείνῃ κατά τήν ἕξιν τοῦ δεξαμένου κρατούμενον.

Ἐπαρυστρίδες οὖν τῶν ἑπτά λύχνων τῆς λυχνίας, αἱ πρόσφοροι τῶν θείων χαρισμάτων τῆς ἁγίας Ἐκκησίας ὑπάρχουσιν ἕξεις· ἀφ᾿ ὧν, ὡς ἔκ τινων ἀγγείων, κατά τάς ἐν τῷ Εὐαγγελίῳ φρονίμους παρθένους, ταῖς λαμπάσι τῶν χαρισμάτων ἐπιχέουσι, τό τῆς ἀγαλλιάσεως ἔλαιον, οἱ σοφοί τῶν δεδομένων καλῶν καί ἄγρυπνοι φύλακες.

Καί δύο ἐλαῖαι ἐπάνω αὐτῆς· μία ἐκ δεξιῶν τοῦ λαμπαδίου αὐτῆς, καί μία ἐξ εὐωνύμων. Καλῶς καί πάνυ γε προσφυῶς, ὅλην πρός ἑαυτόν νεύουσαν ὁμαλῶς τήν ὅρασιν διεσκεύασεν ὁ λόγος. Εἰπών γάρ λυχνίαν, καί λαμπάδιον, καί λύχνους, καί ἐπαρυστρίδας, ἐπήγαγε καί ἐλαίας δύο. Ἔδει γάρ ἀληθῶς τῷ φωτί συνεπινοηθῆναι φυσικῶς τήν γεννητικήν τῆς τό φῶς συντηρούσης δυνάμεως αἰτίαν, ἵνα μή τό φῶς ἀπογένηται τῆς λυχνίας δι᾿ ἀτροφίαν σβεννύμενον. Αἱ δύο τοιγαροῦν ἐλαῖαι τῆς χρυσῆς λυχνίας, τουτέστι, τῆς ἁγίας καθολικῆς Ἐκκλησίας, αἱ δύο ∆ιαθῆκαι τυγχάνουσιν· ἀφ᾿ ὧν ὡς ἐξ ἐλαιῶν τινων ἐκπιεζομένη δι᾿ εὐσεβοῦς ζητήσεως καί ἐρεύνης, ἐκδίδοται καθάπερ ἔλαιον, ἡ τό φῶς τῶν θείων χαρισμάτων ἐκτρέφουσα δύναμις τῶν νοημάτων· ἧς [marg. δυνάμεως δηλονότι] κατ᾿ ἀναλογίαν τῆς οἰκείας, δυνάμεως ἡ τοῦ καθ᾿ ἕκαστον ἕξις πληρουμένη, τό φῶς ἄσβεστον τῆς ἀναλογούσης αὐτῷ διαφυλάττει χάριτος· καθάπερ ἐλαίῳ, τοῖς ἐκ τῶν Γραφῶν νοήμασι συντηρούμενον. Ὡς γάρ ἐλαίας χωρίς οὐκ ἔστιν οὐδαμῶς εὑρεῖν φύσει κατ᾿ ἀλήθειαν γνήσιον (677) ἔλαιον· ἄγγους δέ δίχα, κρατεῖσθαι τοῦ δεχομένου τό ἔλαιον οὐ δυνατόν· ἐλαίῳ δέ μή τρεφόμενον, σβέννυται πάντως τό λυχναῖον φῶς· οὕτως τῶν ἁγίων Γραφῶν χωρίς οὐκ ἔστιν κατ᾿ ἀλήθειαν δύναμις νοημάτων θεοπρεπής· ἕξεως δέ δίχα καθάπερ ἄγγους νοημάτων δεκτικῆς, οὐδαμῶς ἄν συσταίη νόημα θεῖον· θείοις δέ νοήμασι μή τρεφόμενον τό φῶς τῆς ἐν τοῖς χαρίσμασι γνώσεως, ἄσβεστον οὐ συντηρεῖται τοῖς ἔχουσιν.

Οὐκοῦν καλῶς τήν ὅρασιν ἀνάγων πρός θεωρίαν πνευματικήν, ὁ λόγος παρείκασε· τήν μέν λυχνίαν, τῇ Ἐκκλησίᾳ· τό δέ λαμπάδιον τῷ σαρκωθέντι Θεῷ, καί τήν ἡμετέραν φύσιν ἀτρέπτως ἑαυτῷ καθ᾿ ὑπόστασιν περιθεμένῳ· τούς δέ λύχνους τούς ἑπτά, τοῖς τοῦ Πνεύματος χαρίσμασιν, ἤγουν ἐνεργείαις, ὡς ὁ μέγας ἀπέδειξε σαφῶς Ἡσαΐας· τάς δέ τῶν λύχνων ἐπαρυστρίδας, ταῖς δεκτικαῖς τῶν θείων τῆς Γραφῆς νοημάτων ἕξεσι, τῶν δεξαμένων τά θεῖα χαρίσματα· τάς δέ δύο ἐλαίας, ταῖς