257

(757) Τῶν ἑορτῶν δέ, τήν μέν πρώτην, πρακτικῆς εἶναι φιλοσοφίας σύμβολον, πρός ἀρετήν ὡς ἀπ᾿ Αἰγύπτου τῆς ἁμαρτίας τούς ὑπ᾿ αὐτῆς κρατουμένους διαβιβάζουσαν· τήν δέ δευτέραν, τῆς ἐν πνεύματι φυσικῆς τύπον ὑπάρχειν θεωρίας, τήν περί τῶν ὄντων εὐσεβῆ δόξαν, ὡς ἀπαρχήν θέρους τῷ Θεῷ προσκομίζουσαν· τήν δέ τρίτην, θεολογίας εἶναι μυστήριον, τήν πάντων τῶν ἐν τοῖς γεγονόσι πνευματικῶν λόγων γνωστικήν ἕξιν, καί τήν κατ᾿ οἰκονομίαν τοῦ σαρκωθέντος Λόγου παντελῆ διά τῆς χάριτος ἀναμαρτησίαν, καί τήν ἐπ᾿ αὐταῖς ἐν τῷ ἀγαθῷ τελείαν καί ἀθάνατον ἀτρεψίαν περιέχουσαν, ὡς σαλπίγγων καί ἱλασμοῦ καί σκηνοπηγίας ποιητικήν.

Ταύτην ἔχω τέως κατά μίαν ἐπιβολήν ἐκ τῆς τῶν ἡμερῶν τιμῆς τήν ὑπόνοιαν. Οὐ γάρ δή τιμᾶσθαι θέλων ὁ Θεός ἡμέρας ὑπό τῶν ἀνθρώπων, προσέταξε τιμηθῆναι τό τε Σάββατον, καί τάς νεομηνίας, καί τάς ἑορτάς. Οὕτω γάρ ἄν λατρεύειν τῇ κτίσει παρά τόν κτίσαντα κατά νόμον ἐντολῆς ἐξεδίδαξεν, οἰομένους σεπτάς εἶναι φύσει τάς ἡμέρας, καί διά τοῦτο προσκυνητάς· ἀλλ᾿ ἑαυτόν τιμᾶσθαι συμβολικῶς διά τῶν ἡμερῶν παρεδήλωσεν. Αὐτός γάρ ἐστι Σάββατον μέν, ὡς τῶν ἐν σαρκί τῆς ψυχῆς μόχθων ἀνάπαυσις, καί τῶν κατά δικαιοσύνην πόνων κατάπαυσις· Πάσχα δέ, ὡς ἐλευθερωτής τῶν τῇ πικρᾷ δουλείᾳ κεκρατημένων τῆς ἁμαρτίας. Πεντηκοστή δέ, ὡς ἀρχή καί τέλος τῶν ὄντων, καί λόγος, ᾧ τά πάντα φύσει συνέστηκεν. Εἰ γάρ μετά τήν εἰς ἑαυτήν ἑβδοματικήν τῆς ἑβδομάδος περίοδόν ἐστιν ἡ Πεντηκοστή, πενταδική δέ σαφῶς ὑπάρχει δεκάς ἡ Πεντηκοστή· προδήλως ἄρα τῶν ὄντων ἡ φύσις κατά τόν ἑαυτῆς λόγον ὑπάρχουσα πενταδική διά τάς αἰσθήσεις, μετά τήν φυσικήν τοῦ χρόνου καί τῶν αἰώνων διάβασιν, ἐν τῷ Θεῷ ἔσται, τῷ κατά φύσιν ἑνί, μή δεχομένη πέρας· ἐν ᾧ παντελῶς οὐκ ἔστι διάστασις. Φασί γάρ τινες εἶναι μονάδα [Fr. δεκάδα] τόν λόγον, ὡς πρόνοιαν κατά πρόοδον τῇ δεκάδι τῶν ἐντολῶν πλατυνόμενον. Ὁπηνίκα δέ συναφθῇ τῷ λόγῳ κατά χάριν ἡ φύσις, οὐκ ἔσται τά ὧν οὐκ ἄνευ, τῆς τῶν φύσει κινουμένων ἀλλοιωτικῆς ἀπογενομένης κινήσεως. ∆εῖ γάρ τήν πεπερασμένην στάσιν, ἐν ᾗ γίνεσθαι πέφυκεν ἐξ ἀνάγκης κατ᾿ ἀλλοίωσιν τῶν κινουμένων ἡ κίνησις, δέξασθαι τέλος τῇ παρουσίᾳ τῆς ἀπεράντου στάσεως, ἐν ᾗ παύεσθαι πέφυκε τῶν κινουμένων ἡ κίνησις. Ἐν ᾧ γάρ πέρας κατά φύσιν οὐκ ἔστι, καί ἀλλοιωτική πάντως ἡ τῶν ἐν αὐτῷ καθέστηκεν κίνησις· ἐν ᾧ δέ πέρας κατά φύσιν οὐκ ἔστιν, οὐδεμία παντελῶς ἀλλοιωτική τῶν ἐν αὐτῷ γνωσθήσεται κίνησις. Οὐκοῦν ὁ μέν κόσμος τόπος ἐστί πεπερασμένος, καί στάσις περιγεγραμμένη· ὁ δέ χρόνος, περιγραφομένη καθέστηκε κίνησις· ὅθεν καί ἀλλοιωτική τῶν ἐν αὐτῷ καθέστηκεν ἡ κατά τήν ζωήν κίνησις. Ὁπινήκα δέ τόν τόπον διελθοῦσα, καί τόν χρόνον κατ᾿ ἐνέργειάν τε καί ἔννοιαν, ἡ φύσις (ἤγουν τά ὧν οὐκ ἄνευ, τουτέστι τήν (760) πεπερασμένην στάσιν καί κίνησιν), ἀμέσως συναφθῆ τῇ Προνοίᾳ, λόγον εὑρίσκει τήν Πρόνοιαν κατά φύσιν ἁπλοῦν καί στάσιμον, καί μηδεμίαν ἔχοντα πάντη περιγραφήν, καί διά τοῦτο παντελῶς οὔτε κίνησιν. ∆ιόπερ ἐν μέν τῷ κόσμῳ ὑπάρχουσα χρονικῶς ἡ φύσις, ἀλλοιωτικήν ἔχει τήν κίνησιν, διά τήν τοῦ κόσμου πεπερασμένην στάσιν, καί τήν καθ᾿ ἑτεροίωσιν τοῦ χρόνου φθοράν· ἐν δέ τῷ Θεῶ γινομένη, διά τήν φυσικήν τοῦ ἐν ᾧ γέγονε μονάδα, στάσιν ἀεικίνητον ἕξει, καί στάσιμον ταυτοκινησίαν, περί τό ταυτόν καί ἕν καί μόνον ἀϊδίως γινομένην· ἥν οἶδεν ὁ λόγος ἄμεσον εἶναι περί τό πρῶτον αἴτιον τῶν ἐξ αὐτοῦ πεποιημένων μόνιμον ἵδρυσιν.