413

μβ΄. Τῆς μέν τῶν σωμάτων καί ἀσωμάτων γνώσεως, δεκτική κατά φύσιν ἐστίν ἡ τοῦ νοῦ δύναμις· τῆς δέ τῆς ἁγίας Τριάδος, κατά μόνην τήν χάριν δέχεται τάς ἐμφάσεις· ὅτι ἐστί μόνον πιστεύσουσα, ἀλλ᾿ οὐ τί ποτε κατ᾿ οὐσίαν ἐστίν αὐθαδιζομένη, ὡς δαιμόνιος νοῦς. Ὁ γάρ γνώσεως ἄμοιρος, τόν κατ᾿ ἀρετήν ῥυπτικόν τῆς κακίας οὐδαμῶς ἐπίσταται τρόπον.

μγ΄. Ὁ τό ψεῦδος ἀγαπῶν, αὐτῷ παραδίδοται πρός ἀπώλειαν, ἵνα γνῷ πάσχων ὅπερ ἑκών περιεῖπε, καί μάθῃ κατά τήν πεῖραν γενόμενος, ὡς ἐλάνθανεν ἀντί ζωῆς περιπτυσσόμενος θάνατον.

μδ΄. Μόνην ἔχει τοῦ καλοῦ τήν γνῶσιν ὁ Θεός, ὡς κατ᾿ οὐσίαν τοῦ καλοῦ φύσις τέ καί γνῶσις ὑπάρχων· τοῦ δέ κακοῦ, τήν ἄγνοιαν, ὡς τήν αὐτοῦ ἔχων ἀδυναμίαν· ὧν γάρ ἔχει τήν δύναμιν φυσικῶς, τούτων οὐσιωδῶς κέκτηται τήν γνῶσιν.

με΄. Τό ἐν τῷ Λευϊτικῷ στηθύνιον, τήν ἀμείνω καί ὑψηλήν θεωρίαν δηλοῖ· (1237) ὁ δέ βραχίων, τήν πρᾶξιν, ἤγουν τοῦ διανοητικοῦ τήν ἕξιν καί τήν ἐνέργειαν, ἤ τήν γνῶσιν καί τήν ἀρετήν· ὡς τῆς μέν γνώσεως, αὐτῷ προσαγούσης ἀμέσως τόν νοῦν τῷ Θεῷ· τῆς ἀρετῆς δέ, κατά τήν πρᾶξιν πάσης ἀφαιρουμένης αὐτόν τῆς τῶν ὄντων γενέσεως· ἅπερ ἱερεῦσιν ἀφώρισεν ὁ λόγος, τοῖς μόνον τόν Θεόν διά πάντων κτησαμένοις κληρονομίαν, καί μηδέν τοσύνολον κεκτημένοις ἐπίγειον.

μστ΄. Ἐπειδή τάς ἄλλων καρδίας διά τοῦ λόγου τῆς διδασκαλίας, οἱ γνώσει καί ἀρετῇ δι᾿ ὅλου ποιωθέντες τῷ πνεύματι, εὐσεβείας καί πίστεως ποιοῦνται δεκτικάς, καί τήν πρακτικήν αὐτῶν ἕξιν καί δύναμιν ἀφαιρούμενοι, τῶν ἐπί τῇ φθαρτῇ φύσει σπουδασμάτων, πρός τήν τῶν ὑπέρ φύσιν ἀφθάρτων ἐνέργειαν ἀγαθῶν μεταφέρουσιν· εἰκότως τῶν προσαγομένων εἰς θυσίαν Θεοῦ, τό στηθύνιον τοῦ ἐπιθέματος· τουτέστι, τῶν προσαγομένων τήν καρδίαν· καί τόν βραχίονα, τῶν αὐτῶν δηλονότι τήν πρᾶξιν· προσέταξεν ἀφιεροῦσθαι τοῖς ἱερεῦσιν ὁ Λόγος.

μζ΄. Πᾶσα ἡ ἐνταῦθα δικαιοσύνη συγκρινομένη πρός τήν μέλλουσαν, ἐσόπτρου λόγον ἐπέχει, τήν τῶν ἀρχετύπων πραγμάτων εἰκόνα, οὐκ αὐτά δέ τά πράγματα κατ᾿ εἶδος ὑφιστάμενα ἔχουσα· καί πᾶσα γνῶσις ἐνταῦθα τῶν ὑψηλῶν συγκρινομένη πρός τήν μέλλουσαν, αἴνιγμά ἐστιν, ἔμφασιν τῆς ἀληθείας, ἀλλ᾿ οὐκ αὐτήν ὑφισταμένην ἔχουσα τήν φανήσεσθαι μέλλουσαν ἀλήθειαν.

μη΄. Ἐπειδή ἀρετῇ καί γνώσει τά θεῖα συνέχεται, τῶν κατ᾿ ἀρετήν πρωτύπων ἐστίν ἐνδεικτικόν τό ἔσοπτρον, καί τῶν κατά γνῶσιν ἀρχετύπων ἐκφαντικόν ὑπάρχει τό αἴνιγμα.

μθ΄. Ὁ διά πράξεως εὐαρεστήσας τῷ Θεῷ, διά θεωρίας πρός τήν τῶν νοητῶν χώραν, τόν νοῦ δηλαδή μετατίθησιν· ἵνα μή διά φαντασίας τινος τόν ἐν τοῖς πάθεσι θεάσηται θάνατον κατά τήν αἴσθησιν, ὡς ὑπό μηδενός τῶν ἑλεῖν βουλομένων παντελῶς εὑρισκόμενος.

ν΄. Ὁ καθαρῷ πίστεως ὀφθαλμῷ τῶν μελλόντων ἀγαθῶν ἰδών τήν εὐπρέπειαν, ὑπακούει γῆς καί συγγενείας καί οἴκου πατρικοῦ προθύμως ἐξελθεῖν, καταλιπών τήν πρός σάρκα καί αἴσθησιν καί αἰσθητά σχέσιν τε καί προσπάθειαν· καί φύσεως ἐν καιρῶ πειρασμοῦ καί ἀγώνων ὑψηλότερος ὤν, (1237) προτιμήσας τήν αἰτίαν τῆς φύσεως, ὡς τοῦ Ἰσαάκ, τόν Θεόν, ὁ μέγας Ἀβράαμ.

να΄. Ὁ μήτε δόξης ἕνεκεν, μήτε προφάσει πλεονεξίας, μήτε κολακείας χάριν, καί ἀνθρωπαρεσκίας καί ἐπιδείξεως, τήν ἀρετήν, ἤ τήν μελέτην τῶν θείων λόγων μετελθεῖν ἐπιτηδεύων, ἀλλά πάντα διά τόν Θεόν καί ποιῶν καί λέγων καί διανοούμενος, οὗτος ἐν τῆ ὁδῷ τῆς ἀληθείας ἐν γνώσει πορεύεται. Τρίβοις γάρ οὐκ εὐθείαις ὁ Θεῖος οὐ πέφυκεν ἐμφιλοχωρεῖν λόγος, κἄν εὕρῃ τήν ὁδόν ἔν τισιν ἕτοιμον.

νβ΄. Νηστεύει τις, καί ἀπέχεται τῆς ἐξαπτικῆς τῶν παθῶν διαίτης· τά ἄλλα τε ποιεῖ, ὅσα πρός ἀπαλλαγήν κακίας συμβάλλεσθαι δύναται· τήν λεγομένην ὁδόν