467

Πηγήν νάουσαν ἠθηκῶν δρόσον λόγων, Ἐνταῦθ᾿ ἐφεύρεις, εἰ μετέλθῆς γνησίως, Ὁμολογητοῦ Μαξίμου πόνους, φίλε. Ἀσπάζου δ᾿ αὐτούς, καί μαθήσῃ τό κέρδος. α΄. Ἔπεστι παντί Χριστιανῷ τῷ ὀρθῶς πιστεύοντι εἰς θεόν, μή ἀμεριμνεῖν· ἀλλά

πάντοτε προσδοκᾶν καί ἐκδέχεσθαι πειρασμόν· ἵνα ὅταν ἔλθῃ, μή ξενίζηται μηδέ ταράσσηται· ἀλλ᾿ εὐχαρίστως ὑπομένειν τόν κόπον τῆς θλίψεως, καί ἐννοεῖν τί ψάλλων σύν τῷ Προφήτῃ λέγει· ∆οκίμασόν με, Κύριε, καί πείρασόν με. Καί οὐκ εἶπεν· Ὅτι ἡ παιδεία σου κατέστρεψέ με, ἀλλά, ἀνώρθωσέ με εἰς τέλος.

β΄. Ἀρχή μέν καλοῦ, φόβος Θεοῦ· τέλος δέ, ὁ πόθος αὐτοῦ. Ἀρχή παντός ἀγαθοῦ λόγος ἔμπρακτος, καί πρᾶξις ἐλλόγιμος. ∆ιό, οὔτε πρᾶξις λόγου χωρίς, ἀγαθή· οὔτε λόγος πράξεως ἄνευ, ὁ προερχόμενος.

γ΄. Πρᾶξις ἐστί, σώματος μεν, νηστεία καί ἀγρυπνία· στόματος δέ, ψαλμῳδία· ψαλμῳδίας δέ κρεῖττον, εὐχή· καί σιωπή, λόγου τιμιωτέρα. Καί χειρῶν πρᾶξις, τό ὑπ᾿ ἐκείνων ἀγογγύστως γινόμενον. Ποδῶν δέ, τό δι᾿ αὐτῶν ἐκ πρώτης ἐπιτροπῆς ἀνυόμενον. Ψυχῆς δέ πρᾶξις, ἐγκράτεια σύν ἁπλότητι, καί ἁπλότης τῇ ἐγκρατείᾳ ἐνεργουμένη. Τοῦ δέ νοός, ἡ ἐν θεωρίᾳ εὐχή, καί ἐν εὐχῇ θεωρία τοῦ Θεοῦ.

δ΄. Προηγεῖται πασῶν ἀρετῶν, ἔλεος καί ἀλήθεια, ὧν κύημα ἡ ταπείνωσις, καί ἡ ἐκ ταύτης κατά τούς Πατέρας προσγινομένη διάκρισις. Ἧς ἄνευ, οὐδ᾿ ἑτέρα τό αὐτῆς ἰδεῖν πέρας δυνήσεται.

ε΄. Ἡ μέν πρᾶξις τόν τοῦ λόγου ζυγόν ἀτιμάζουσα, (1404) ᾧδε κἀκεῖσε περί τά ἀνωφελῆ, οἷά τις δάμαλις περιπλανωμένη εὑρίσκεται· ὁ δέ λόγος, τῆς πρακτικῆς τούς ἐντίμους χιτῶνας ἀποποιούμενος, οὐκ εὐσχήμων, κἄν τοιοῦτος εἶναι πως τό δοκεῖν σχηματίζεται.

στ΄. Ἡ ἀνδρεία ψυχή, ὡς γυνή, παρ᾿ ὅλον αὐτῆς τόν βίον, εἰς δύο λύχνους, τό πρακτικόν τε καί θεωρητικόν, καιομένους κατέχουσα, πράττει τά ὀφειλόμενα· τά ἐναντία δέ πάλιν, ἡ παρειμένη ταῖς ἡδοναῖς.

ζ΄. Οὐκ ἀρκεῖ τῇ ψυχῇ πρός τελείαν κακίας ἀπαλλαγήν, ἡ ἑκούσιος κακοπάθεια, εἰ μή καί διά τῆς ἀκουσίου ἐκπυρουμένη μή διαλύηται.

η΄. Οἷά τις μάχαιρα ἡ ψυχή πρός τελείαν κακίας ἀπαλλαγήν, εἰ μή διά πυρός διέλθῃ καί ὕδατος, τουτέστιν ἑκουσίων πόνων καί ἀκουσίων, ἄθραυστος ταῖς ἀντιτυπίαις τῶν συμβαινόντων οὐ συντηρεῖται.

θ΄. Ὥσπερ τῶν ἑκουσίων πειρασμῶν, τρία εἰσί τά καθολικώτερα αἴτια· ὑγεία, πλοῦτος καί εὔκλεια· οὕτω καί τά τῶν ἀκουσίων τρία εἰσί· ζημίαι, ἀσθένειαι καί λοιδορίαι. Γίνονται δέ ταῦτα τισίν, εἰς οἰκοδομήν· τισί δέ, εἰς καθαίρεσιν.

ι΄. Παρυφέστηκε ψυχῇ μέν, ἐπιθυμία καί λύπη σώματι δέ, ἡδονή καί ὀδύνη. Αἴτιον δέ, τῆς μέν ὀδύνης, ἡ ἡδονή· θέλοντες γάρ ἐκφυγεῖν τήν κατα τήν ὀδύνην ἐπίπονον αἴσθησιν, πρός τήν ἡδονήν καταφεύγομεν· λύπης δέ, ἐπιθυμία ἤ ἀῤῥωστία.

ια΄. Ἐνδιάθετον μέν ὁ ἐνάρετος κέκτηται τό καλόν· περινενοημένον δέ, ὁ κενόδοξος. Τό δέ κακόν, ὁ μέν σπουδαῖος, ἐξ ἐπιπολῆς ἔχει· κατά βάθους δέ, ὁ φιλήδονος.

ιβ΄. Ὀλιγάκις μέν καί οὐκ ἐπιμελῶς εὑρίσκεται πρός τό κακόν, ὁ τοῦτο μισῶν· πλεονάκις δέ καί προσεκτικώτερον, ὁ ἔτι ταῖς αἰτίαις ἐκείνου προσκείμενος.

ιγ΄. Οἷς μή κατά πρόθεσιν τό μετανοεῖν, τούτοις συνεχές καί τό πλημμελεῖν· οἷς δέ παρά πρόθεσιν τό ἁμαρτάνειν, ἐμπληροφόρητος ἡ μετάνοια, καί τό αἴτιον ταύτης οὐχί συχνόν.