468

ιδ΄. Αἴσθησις καί συνείδησις, λόγῳ τῷ κατά προφοράν συνερχέσθω, ὅπως ὁ εἰρηκώς θεῖος λόγος, ἐν μέσῳ τούτων εὑρίσκεσθαι, μή καταισχύνηται, διά τῆς προπετείας ἤ ἀμετρίας τῶν λεγομένων ἤ πραττομένων.

ιε΄. (1405) Οὐχ᾿ ὁ τοῖς ἔργοις μή ἀδικῶν τήν ψυχήν αὐτοῦ, οὗτος καί τοῖς λόγοις ἀμίαντον συνετήρησεν. Οὐ δέ ὁ τούτους φυλάττων, ἤδη καί λογισμούς οὐκ ἐμόλυνεν. Ὁ γάρ ἁμαρτάνων, τριττῶς τοῦτο πράττει.

ιστ΄. Οὐ δυνήσῃ τό πρόσωπον τῆς ἀρετῆς κατιδεῖν, ἡδέως ἔτι τό τῆςκακίας κατανοῶν. Μισητόν δέ τότε φανεῖται τό δεύτερον, ὅτε τοῦ πρώτου ἐπιθυμήσεις τήν γεῦσιν, καί τοσαύτης τήν ὄψιν ἀποξενώσεις μορφῆς.

ιζ΄. ∆ιά τῶν λογισμῶν, οὐ τῶν πραγμάτων προηγουμένως πολεμοῦσιν οἱ δαίμονες τήν ψυχήν. Αὐτά γάρ καθ᾿ αὐτά, ἀναγκαῖα τά πράγματα. Καί τῶν μέν πραγμάτων, ἡ ἀκοή αἰτία καί ὅρασις· τῶν δέ λογισμῶν, ἡ συνήθεια καί οἱ δαίμονες.

ιη΄. Τριττόν μέν, τό ἁμαρτητικόν μέρος τῆς ψυχῆς, ἐν ἔργοις καί λόγοις καί λογισμοῖς εὑρισκόμενον. Ἐξοδικόν δέ, τό ἀναμαρτησίας καλόν. Ἀπταίστους γάρ τάς πέντε αἰσθήσεις καί τόν προφορικόν συντηρεῖν δεῖ λόγον. Ἐν οἷς ὁ μή πταίων, ἀνήρ φησι τέλειος, δυνατός χαλιναγωγῆσαι καί τά μέλη τοῦ σώματος.

ιθ΄. Ἐξαχῶς τό ἄλογον μέρος διαιρεῖται τῆς ψυχῆς· εἴς τε τάς πέντε αἰσθήσεις, καί εἰς τόν κατά προφοράν λόγον, ὅς συνδιαιρεῖται μέν ἀδιαιρέτως τῷ πάσχοντι, ἀπαθής ὤν· ἀναμάττεται δέ τήν αὐτοῦ κακίαν παθητικός εὑρισκόμενος.

κ΄. Οὐ δύναται οὔτε σῶμα καθαρθῆναι νηστείας καί ἀγρυπνίας χωρίς· οὔτε ἐλέους καί ἀληθείας ψυχή· ἀλλ᾿ οὔτε νοῦς ἄνευ θεωρίας καί ὁμιλίας Θεοῦ. Αὗται γάρ αἱ συζυγίαι, ἐν τούτοις ἐπισημόταται.

κα΄. Κυκλοφορουμένη ταῖς εἰρημέναις ἀρεταῖς ἡ ψυχή, ἀπερικτύπητον τό ταύτης ἐκ πειρασμῶν καθίστησι φρούριον· ὅ ἐστιν ἡ ὑπομονή· Ἐν τῇ ὑπομονῇ ὑμῶν γάρ κτήσασθε τάς ψυχάς ὑμῶν, ὁ Λόγος φησίν. Εἰ δέ ἑτέρως ἐχόμενα εἴη, οἷά τις πόλις ἀτείχιστος, καί ὑπό τῶν πόῤῥωθεν ψόφων, δειλίας μοχλοῖς κατασείεσθε εἴωθεν.

κβ΄. Οὐχ ὅσοι εἰς τά κατά λόγον εἰσί φρόνιμοι, οὗτοι καί εἰς τά κατ᾿ ἔννοιαν· ὅσοι δέ εἰς τά κατ᾿ ἔννοιαν, οὗτοι καί εἰς τά κατ᾿ αἴσθησιν ἔξωθεν εὑρεθήσονται. Εἰ γάρ καί πάντας ὑποφόρους ἔχει ἡ αἴσθησις, ἀλλ᾿ οὐχ ὁμοίους αὐτῇ τούς φόρους ἀποδιδόασιν. Ἐξ ἀφελότητος γάρ οἱ πλείους εἰς τά κατ᾿ αὐτήν τιμᾷν αὐτήν ὡς αὐτή ἀπατεῖ οὐκ ἐπίστανται.

κγ΄. Τῇ φύσει ἄτμητος οὖσα ἡ φρόνησις, τέμνεται εἰς διαφόρους τομάς. ᾯ μέν γάρ δίδοται πλέον, ᾧ δέ ἔλαττον μέρος αὐτῆς· ἕως αὐξηθεῖσα ἡ πρακτική ἀρετή, συνδρόμους τε αὐτῇ τάς γωνικάς (ἔχουσα) ἀρετάς, τό ἐνδεχόμενον ἑκάστῃ ἀποπληρώσει καλόν. (1408) Οἱ πλείους γάρ κατά τήν ἔλλειψιν τῆς ἐμπράκτου ζωῆς, καί τό φρονεῖν ἐκληρώσαντο.

κδ΄. Εἰς μέν τά κατά φύσιν, ὀλίγοι φρόνιμοι εὑρεθήσονται· εἰς δέ τά παρά φύσιν, πολλοί. ∆έει γάρ τῷ περί αὐτά ὅλην αὐτῶν τήνφυσικήν φρόνησιν ἐκκενώσαντες, ἔχουσιν ἐκεῖ μέν τό φρονεῖν ὀλίγον· τό πλεῖστον δέ ἐν τοῖς περιττοῖς, καί οὐ τῇ φύσει ἐπαινετοῖς.

κε΄. Τῆς εὐλόγου σιωπῆς, ὁ καιρός καί τό μέτρον συνεστιάτορες· πανδαισία δέ τούτου γίνεται ἡ ἀλήθεια· καθ᾿ ἥν ὁ τοῦ ψεύδους πατήρ ἐπί ψυχήν ἀποδημοῦσαν ἐρχόμενος, εὑρίσκει ἐπιζητουμένων οὐδέν.

κστ΄. Ἐλεήμων ἀληθής, οὐχ ὁ παρέχων ἑκουσίως τά περιττά, ἀλλ᾿ ὁ συγχωρῶν τά ἀναγκαῖα τοῖς ἀφαρπάζουσιν.

κζ΄. Οἱ μέν τῷ ἔνυλῳ πλούτῳ κτῶνται τόν ἄϋλον ἐλεημοσύνης θεσμοῖς· οἱ δέ ἀΰλῳ ἀποκτῶνται τόν ἔνυλον, ἐν αἰσθήσει τοῦ ἀνεκλείπτου γενόμενοι.

κη΄. Φίλον μέν παντί, τό πλουτεῖν ἐν καλοῖς· λυπηρόν δέ, τῷ θείως πλουτήσαντι μέν, μή ἐπί πλεῖστον συγχωρηθῆναι δέ ἐνευφρανθῆναι αὐτῷ.