471

ἐχθρῷ· καί ἑκατέρους ὡς σκανδαλίσας, καιρῷ πειρασμοῦ εὑρήσει πολεμοῦντας αὐτόν.

μζ΄. Ὅταν τῆς τρυφῆς τήν τροφήν ὁ τρεφόμενος προτιμοτέραν ποιήσηται, τότε ἡ τῶν δακρύων ἐπιδημήσασα χάρις αὐτῷ, παρακαλεῖν ἄρχεται καί ἄλλης πάσης ἡδύτητος ἐπιλανθάνεσθαι, ὡς ἤδη τούτων καταποθείσης ἀσυγκρίτῳ ἡδύτητι.

νη΄. Τῷ μέν πλατυνομένῳ συνεστάλη τά δάκρυα· ἐξεβλύθη δέ ταῦτα, τῷ τήν στενήν ὁδόν ἀγαπήσαντι.

νθ΄. Οὐκ ἔστιν λύπης ἐκτός, οὔτε ἁμαρτωλός, οὔτε δίκαιος· ἀλλ᾿ ὁ μέν, ὅτι μή πάντη ἀπέλιπεν τό κακόν· ὁ δέ, ὅτι οὔπω κατέλαβε τό ὄντως καλόν.

ξ΄. Τῶν ἐφ᾿ ἡμῖν μέν κατά δύναμιν ἀρεταί, εὐχή καί σιωπή· τῶν οὐκ ἐφ᾿ ἡμῖν δέ, ἀλλ᾿ ὡς τά πολλά τῆς τοῦ σώματος κατασκευῆς, νηστεία καί ἀγρυπνία εἰσίν. Ὅπερ οὖν τῷ ἀγωνιστῇ εὐληπτότερον, τοῦτο μετέρχεσθαι χρή.

ξα΄. Οἶκος μέν εὐχῆς, ἡ ὑπομονή· περικρατεῖται ((1416) γάρ ἐν αὐτῆ· χρῆμα δέ, ἡ πατείνωσις· τρέφεται γάρ δι᾿ αὐτῆς.

ξβ΄. Λόγους μή καρτερῶν, ἐπαίνοις οὐ τιμηθήσῃ· πρό δέ τῆς ἡδονῆς τήν ὀδύνην ἀποσκοπῶν, ἐκφεύξῃ ταύτης τό λυπηρόν.

ξγ΄. Μή δεσμευθῇς τῷ μικρῷ, καί οὐ δουλεύσεις τῷ μείζονι· οὐ γάρ πέφυκε τό μεῖζον κακόν πρό τοῦ μικροῦ διαπλάττεσθαι.

ξδ΄. Ἀφορῶν πρός, τά μείζω, φοβερός ἔσῃ τοῖς ἥττωσιν· εὐκαταφρόνητος δέ τούτοις ὀφθείσῃ, πρός ἐκεῖνα ἀπειρηκώς.

ξε΄. Οὐ δυνήσῃ ἐπί τάς μείζους φθάσαι τῶν ἀρετῶν, μή τῶν κατά δύναμιν καταλαβών τήν ἀκρότητα.

ξστ΄. Ἐν οἷς κρατεῖ ἔλεος καί ἀλήθεια, ἐν ἐκείνοις καί πᾶν εἴ τι θεάρεστον. Ἡ μέν γάρ οὐδένα κρίνει ἐλέους χωρίς· τό δέ φιλανθρωπεύεται ἐν οὐδέν ἀληθείας ἐκτός.

ξζ΄. Τῇ ἁπλότητι κερασάμενος τήν ἐγκράτειαν, ἐν περιλήψει γενήσῃ τῆς ἐκεῖθεν μακαριότητος.

ξη΄. Οὐ κόψῃς πάντα τά πολεμοῦντά σε πάθη, εἰ μή πρότερον τήν γῆν, ἐξ ἧς ἐτρέφοντο, ἐάσῃς ἀνήροτον.

ξθ΄. Οἱ μέν, τήν τοῦ σώματος μόνον ὕλην ἐκκαθάραι σπεύδουσιν· οἱ δέ, καί τήν τῆς ψυχῆς. Οἱ μέν γάρ πρός μόνην τήν κατ᾿ ἐνέργειαν ἁμαρτίαν ἰχύν ἔλαβον· οἱ δέ καί πρός τό πάθος· πρός δέ τήν ἐπιθυμίαν πάνυ ἐλάχιστοι.

ο΄. Ὕλην πονηρά, σώματος μέν ἐμπάθεια, ψυχῆς δέ ἡδυπάθεια, προσπάθεια δέ τοῦ νοός. Κατηγορεῖται δέ τῆς μέν ἀφή, τῆς δέ αἱ λοιπαί αἰσθήσεις, τῆς δέ τελευταίας ἐναντία διάθεσις.

οα΄. Ὁ μέν ἡδυπαθής πλησίον ἐστί τοῦ ἐμπαθοῦς· ὁ δέ προσπαθής, τοῦ ἡδυπαθοῦς· μακράν δέ ἀμφοτέρων ὁ ἀπαθής.

οβ΄. Ἐμπαθής ἐστιν ὁ τό ἁμαρτητικόν ἔχων τοῦ λόγισμοῦ βιαιότερον, κἄν τέως μή ἁμαρτάνει ἐκτός. Ἡδυπαθής δέ ὁ τήν ἐνέργειαν τῆς ἁμαρτίας ἔχων ἀσθενεστέραν τοῦ λογισμοῦ, κἄν πάσχῃ ἐντός. Προσπαθής δέ ὁ τῇ ἐλευθερίᾳ, μᾶλλον δέ τῇ δουλείᾳ τῶν μέσων, προσκείμενος· ἀπαθής δ᾿ ἄν εἴη ὁ τούτων πάντων τήν διαφοράν ἀγνοῶν.

ογ΄. Ἀπόλλυται ἐκ ψυχῆς ἐμπάθεια μέν διά νηστείας καί προσευχῆς, ἡδυπάθεια δέ δι᾿ ἀγρυπνίας καί σιωπῆς, ἡ δέ προσπάθεια διά ἡσυχίας καί προσοχῆς· ἀπάθεια δέ συνίσταται ἐκ μνήμης Θεοῦ.

οδ΄. Τῆς ἀπαθείας ἀπό χειλέων, κηρία μέλιτος, (1417) οἷα οἱ λόγοι τῆς αἰωνίου ζωῆς ἀποστάζουσι. Τίς οὖν ἀξιωθείη τοῖς χείλεσιν ἐκείνοις προσάψαι τά ἴδια, καί μασθῶν ἀνά μέσον αὐτῆς αὐλισθῆναι, καί ὀσμῆς ἡδείας μεταβαλεῖν ἱματίων ἐκείνης; τουτέστι, νόμοις ἐνηδυνθῆναι τῶν ἀρετῶν, τῶν ὑπέρ πάντα φησί τά ἀρώματα ὄντα τῆς αἰσθητῆς διαγνώσεως.