478

θεωρητικός διά τό ἄσχετον, ἀνακεκαλυμμένῳ προσώπῶ ὁρᾷν ἀπό μέρους δύναται τήν δόξαν τοῦ Θεοῦ.

ρνστ΄. Ἡ μετά πνευματικῆς θεωρίας εὐχή, ἡ γῆ τῆς ἐπαγγελίας ἐστίν, καθ᾿ ἥν ῥέει ὡς μέλι καί γάλα ἡ γνῶσις τῶν περί προνοίας καί κρίσεως λόγων Θεοῦ· ἡ δέ μετά τινος φυσικῆς, ἡ Αἴγυπτος, ἐν ᾗ τῶν παχυτέρων ἐπιθυμιῶν μνήμη τοῖς εὐχομένοις ἐγγίνεται. Ἡ δέ γε ἁπλῆ, τό μάνα ἐστί τό ἐν τῆ ἐρήμῳ, τό διά τό μονοειδές, τοῖς μέν ἀκαρτερήτοις ἐναποκλεῖον τά δι᾿ ἐπιθυμίας τῶν ἐπηγγελμένων καλά· τοῖς δέ ἐγκαρτεροῦσι τῇ τοιαύτῃ ἀπεστενωμένῃ τροφῇ, προξενοῦν τήν κρείττω γεῦσιν καί μένουσαν.

ρνζ΄. Πρᾶξις σύν θεωρίᾳ μέν ὡς σῶμα μετά πνεύματος ἡγεμονικοῦ· ἄνευ δέ θεωρίας, ὡς σάρξ μετά πνεύματος προαιρετικοῦ λογισθήσεται.

ρνη΄. Τῆς λογικῆς ψυχῆς, αὐλή μέν ἡ αἴσθησις· ναός δέ, ἡ διάνοια· ἀρχιερεύς δέ, ὁ νοῦς περικοπτόμενος λογισμῶν· ἐν τῶ ναῷ δέ, ὁ ὑπό εὐκαίρων· ἐπ᾿ οὐδενί δέ τούτων, ὁ εἰς τό θεῖον ἱερατεῖον ἀξιωθείς εἰσελθεῖν.

ρξ΄. Πρακτικός μέν, ἐπιθυμεῖ ἀναλῦσαι, διά τούς πόνους, καί συγγενέσθαι Χριστῷ· θεωρητικός δέ, εὐδοκεῖ μᾶλλον σαρκί παραμένειν· καί διά τήν χαράν, ἥν δέχεται ἐξ εὐχῆς, καί διά τήν τοῦ πλησίον πρός τά γήϊνα ὠφέλειαν.

ρξα΄. Ἐπί μέν τῶν λογιωτέρων, ἡ θεωρία προηγεῖται τῆς πράξεως· ἐπί δέ τῶν ἀγροικοτέρων, τῆς θεωρίας ἡ πρᾶξις· εἰς ἕν δέ τέλος χρηστόν ἀμφότεραι καταλήγουσι. Συντομώτερον δέ τοῦτο ὀφθήσεται, οἷς ἡ θεωρία προηγεῖται τῆς πράξεως.

ρξβ΄. (1440) Παράδεισος, ἡ θεωρία τῶν νοητῶν ἐστιν. Ἐν τούτῳ ὁ μέν γνωστικός ὡς ἐν οἰκίᾳ ἔνδοθεν εἰσέρχεται ἐν εὐχῇ· ὁ δέ πρακτικός, ὡς παροδίτης ὀφθήσεται, ἐπιθυμῶν μέν ἔνδοθεν παρακύπτειν· μή συγχωρούμενος δέ, διά τό ὑπερανεστηκέναι τόν φραγμόν τῆς πνευματικῆς ἡλικίας αὐτοῦ.

ρξγ΄. Τά μέν σωματικά πάθη θηρίοις ἐοίκασι· πτηνοῖς δέ, τά ψυχικά· ἀλλά τά μέν ἀπό τοῦ λογικοῦ δύναται ἀμπελῶνος ἀποτειχίζειν ὁ πρακτικός· οὐκέτι δέ καί τά πετεινά, εἰ μή ἐν θεωρίᾳ πνευματικῇ γένηται, κἄν ὅτι μάλιστα ποιήσεται σπουδήν πρός τήν τῶν ἔνδοθεν φυλακήν.

ρξδ΄. Ἠθικῆς εὐπρεπείας κρείττων πρακτικός γενέσθαι οὐ δύναται, εἰ μή καί αὐτός κατά τόν πατριάρχην Ἀβραάμ ἔξω γένηται, ὡς μέν τῆς οἰκείας, τοῦ φυσικοῦ νόμου, ὡς δέ συγγενείας, τῆς ἥλικος αὐτῷ καί κατά σχέσιν ζωῆς. Οὕτω γάρ καί οὗτος, ὡς σφραγῖδα λήψεται τῆς γενικῆς ἡδονῆς τήν ἀφαίρεσιν, καθ᾿ ἥν τό ἀπό γενέσεως κάλυμμα περικείμενον, τήν παντελῆ ἐλευθερίαν οὐ συγχωρεῖ παρασχεθῆναι ἡμῖν.

ρξε΄. Οὔτε πῶλος ἐν ἔαρι ἔνδον φάτνης μένειν, καί τά ἐκείνης ἐσθίειν ἀνέχεται· οὔτε νεοτελής νοῦς τό ἀπεστενωμένον ἐπί πολύ καρτερεῖν τῆς εὐχῆς οὐ δύναται· ἡδέως μᾶλλον κατ᾿ ἐκεῖνον ἔχων, ἐπί τό πλάτος τῆς φυσικῆς θεωρίας ἐξέρχεσθαι, τῆς κατά τήν ψαλμῳδίαν εὑρισκομένης καί τήν ἀνάγνωσιν.

ρξστ΄. Ὡς μέν ὀσφύας ἔχει περιεζωσμένας, νηστείαν καί ἁγνείαν ἡ πρακτική, τάς ζωτικάς δυνάμεις αὐτῆς· ὡς λύχνους δέ καιομένους, σιωπήν τε καί προσευχήν, τάς γνωστικάς ἡ θεωρητική ἀρετάς, ἐφιστῶσα· ἡ μέν ἐκείναις, τόν λογισμόν ὡς παιδαγωγόν· ἡ δέ ταύταις, ὡς νυμφοστόλον λόγον τόν ἐνδιάθετον.

ρξζ΄. Νοῦς ἀτελής, εἰς τόν κατάκαρπον ἀμπελῶνα τόν τῆς εὐχῆς οὐ συγχωρεῖται εἰσέρχεσθαι· εἰς μόνα δέ καί μόλις, ὡς πρός ἐπιφυλλάδας πτωχός, τά ψιλά τῶν ψαλμῶν ἀπηχήματα.

ρξη΄. Ὥσπερ οὐ πάντες οἱ εἰς βασιλέως ὁμιλίαν ἐρχόμενοι, συναριστᾷν αὐτῷ δύνανται· οὕτως οὐδέ οἱ εἰς ἐντυχίαν εὐχῆς ἥκοντες, πάντες ἐν θεωρίᾳ τῇ κατ᾿ ἐκείνην ὀφθήσονται.