CAPUT XI.

De Republica Solonis, ei variis institutoribus Rerumpublicarum.

ANTIQUA TRANSLATIO.

a Eorum autem qui pronuntiaverunt de politia, quidam quidem fuerunt qui non communicaverunt actionibus politicis nullis, sed perseveraverunt singulari vita viventes : de quibus si quid sermone dignum, dictum est fere de omnibus. Quidam autem legislatores fuerunt, ii quidem propriis civitatibus : ii autem et quibusdam extraneorum politice conservati ipsi : et horum quidem ii fuerunt conditores legum, ii autem et politiae, puta Lycurgus et Solon. Isti enim et leges et politias instituerunt. De ea quidem igitur quae Lacedaemoniorum, dictum est.

LEONARDI ARETINI TRANSLATIO.

Eorum autem qui de Republica aliquid tradiderunt, quidam numquam versati sunt in gubernatione civitatis, sed in privata vita otiosi vixerunt : de quibus si quid dignum relatum fuit, supra diximus. Quidam autem legislatores fuere, gubrnaveruntque vel in propriis civitatibus, vel in alienis : et horum quidam solummodo legum auctores fuere. Quidam etiam Reipublicae constituendae, veluti Lycurgus et Solon. Iii enim leges et Respublicas condidere : Lycurgus quidem Lacedaemoniis, ut dictum est, Solon autem Atheniensibus.

b Solonem autem aliqui quidem putant fuisse legislatorem studiosum:dicunt enim eum Oligarchiam dissolvisse valde intemperatam existentem, et servientem populum liberasse, et Democratiam patriam instituisse, miscuisseque bene politiam : fuisse enim quod in Areopago consilium. Oligarchicum, quod autem principatus eligibiles, Aristocraticum, praetorium autem, Democraticum. Videtur autem Solon illa quidem existentia prius, non dissolvisse, consilium scilicet et principatuum electionem : populum autem instituisse praetoria faciens ex omnibus.

c Propter quod et quidam accusant ipsum, solvere vero alteram, cum fecerit praetorium dominum omnium, cum sit sortiale. Cum enim hoc invaluit, sicut tyranno populo largientes politiam, in eam quae nunc Democratiam instituti sunt : et id quidem quod in Areopago consilium Ephialtes prohibuit et Pericles : et hoc itaque modo unusquisque rectorum populi augens produxit in eam, quae nunc Democratiam.

d Videtur autem hoc non secundum Solonis voluntatem factum fuisse, sed. magis ab accidente. Navarchiae enim in Medis populus factus causa astute concepit, et rectores populi accepit pravos, pro politice conversantibus AdminBookmark . Quo- niam et Solon videtur necessariam maxime potentiam attribuere populo, scilicet principatus eligere et corrigere, neque enim hujus populus existens dominus, servus utique esset, et adversarius : principatus autem ex insignibus et abundantibus, instituit omnes ex quingentis Mcdimnis et Jugariis, et tertio fine vocato equestri : quartum autem quod mercenarium, quibus nullus principatus attinebat.

Existimant autem quidam, Solonem legislatorem fuisse praeclarum. Nam et paucorum potentiam sustulisse, quae nimis intemperans erat et plebem a servitute liberasse, ac statum popularem in patria constituisse, optimeque Rempublicam temperasse. Nam esse consilium Areopagi, paucorum gubernationis, deiectus vero magistratuum, optimatum, judicia vero, populare. Sed videtur Solon illa duo, cum essent prius, non sustulisse, consilium Areopagi, et magistratuum deiectus, at populum asservisse, judiciis ex omnibus constitutis.

Quapropter quidam illi succensent quod alterum dissolverit, cum auctoritatem omnem ad judicium traduxerit, quod per sortitionem est. Nam cum hoc invaluit, tamquam tyranno, gratificantes populo, in eam qui nunc est, popularem statum Rempublicam redegerunt, et consilium Areopagi Ephialtes inhibuit et Pericles. Judicibus vero salaria Pericles induxit, ac per hunc modum unusquisque eorum, qui apud plebem posse voluerunt, populi vim augere perseveraverunt, donec in istam, quae nunc est, licentiam pervenit.

Apparet autem hoc non tam Solonis voluntate, quam casu evenisse. Navali enim potentia adversus Medos victor populus, majora de sese sapere coepit, et accesserunt patroni seditiosi contra bonos et modestos cives, qui Rempublicam gubernabant. Cum. videatur quidem Solon eam, quae maxime necessaria fuit, potestatem populo tradidisse, ut magistratus crearet, et male facta corrigeret, nisi enim populus hanc habeat potestatem, servus erit et inimicus. At magistratus omnis constituitur ex nobilibus, ac locupletibus ex censu quingentorum Medimnorum et jugerum. Tertium ex equitibus. Quartum ex opificibus sordidis, quibus nullum magistratus assequendi jus erat.

e Legislatores autem fuerunt Zaleucus Locrensis Occidentalibus, et Charondas Cataneus suis civibus, et aliis Chalcidiae civitatibus circa Italiam et Siciliam. Volunt autem quidam colligere, qualiter Onomacritus fuit primus industrius circa legislationem, exercitatum autem fuisse in Creta, cum esset Locrus, et praefectum populo, secundum artem autem hujus fuisse socium Thaletem, Thaletis autem auditorem Lycurgum et Zaleucum, Zaleuci autem Charondam : sed hoc quidem dicunt inconsideratius tempore dicentes.

f Fuit autem et Philolaus Corinthius legislator Thebaeis. Erat autem Philolaus de genere quidem Bacchidarum, amator autem factus Dioclis, qui vicit Olympiadem, ut ille civitatem reliquit recordatus amorem matris Alcyones, abiit Thebas, et ibi vitam finierunt ambo, et nunc adhuc ostendunt sepulcra ipsorum, invicem quidem facile conspectibilia existentia : ad regionem autem Corinthiorum, hoc quidem conspectibili, hoc autem non conspectibili : fabulantur enim ipsos sic ordinasse sepulturam. Dioclea quidem propter abstinentiam passionis, quatenus non visibilis sit Corinthi a a pulvere, Philolaum autem quatenus visibilis. Habitaverunt quidem igitur propter talem causam apud Thebaeos. Legislator autem fuit ipsis Philolaus.

g De aliis quibusdam, et de puerorum procreatione, quas vocant illi leges positivas : et hoc est singulariter ab illo lege statutum, quatenus numerus salvetur sortium. Charondas autem nihil est proprium, nisi vindictae falsorum testium : primus enim fecit considerationem : diligentia autem est legum placentior, et his qui nunc legistatoribus. Philolai autem proprium et substantiarum irregularitas, Platonis autem mulierum et puerorum, et substantiae communitas et convivia mulierum. Adhuc autem lex circa ebrietatem, scilicet sobrios symposiar-

Fuerunt etiam legum positores Zaleucus apud Locros Occidentales, et Charondas Catiniensis civibus suis, caeterisque civitatibus Chalcidicis, quae sunt circa Italiam et Siciliam. Tentant vero quidam inducere, quasi Onomacritus fuerit primus legum ferendarum peritus. Hunc vero exercitatum in Creta, cum esset Locrus, perfectum autem per artem divinationis, ei familiarem fuisse Thaletem, Thaletis autem auditores fuisse Lycurgum et Zaleucum, Zaleuci autem Charondam. Sed qui ista dicunt, tempora non supputant.

Fuit etiam Philolaus Corinthius legislator Thebanis. Erat autem Philolaus ex familia Bacchiadum, amicus vero Dioclis, qui Olympia vicit. Sed ubi ille civitatem deseruit, commotus ob amorem matris Alcion.es , Thebas migravit. Atque ibi ambo defuncti sunt. Monstrantur que etiam nunc illorum sepulcra, spectantia quidem sese. Veram ita constituta, ut ex. Dioclis quidem sepulcro non sit prospectus in Corinthium agrum, ob animi infectionem,ex Philolai autem sit prospectus. Habitarunt igitur ob hujusmodi causam apud Thebanos, legesque illis Philolaus descripsit.

Et de aliis quibusdam, et de sobole procreanda, quas illi leges proletarias appellant, et hoc est praecipue ab illo provisum, ut numerus haereditatum conservetur. Charondae autem nihil est proprium, nisi judicia falsorum testium : primus enim de his legem posuit, diligentia autem et claritate etiam elegantior quam hi, qui nunc sunt legum conditores. Philolai proprium est patrimoniorum disparitas. Platonis autem mulierum et natorum et patrimoniorum communitas, et comessationes foeminarum. Et praeterea lex circa ebrietatem, ut re- chizare, et exercitium in bellicis, quatenus ambidexteri fiant per studium, ut opportunum est, non hac quidem manlium utile esse, hac autem inutile. Draconis autem leges sunt, politiae autem existenti leges posuit : proprium autem in legibus nihil est quod sit memoria dignum, nisi saevitia propter magnitudinem damni. Fuit autem et Pittacus legum conditor, sed non politiae. Lex autem propria ipsius, ebrios, si percusserint amplius damni ferre quam sobrios : quia pluries injuriaritur ebrii quam sobrii, non ad veniam respexit, quia oportet ebrios habere magis, sed ad conferens magis. Fuit autem et Androdamas Rheginus legislator Chalcidibus, qui in Thracia : cujus circa homicidialia et haereditationes est. Attamen proprium ipsius nihil utique habebit dicere aliquis. Quae quidem igitur circa politias principales, et circa dictas politias ab aliquibus, sint considerata hoc modo.