COMMENTARII IN OCTO LIBROS POLITICORUM ARISTOTELIS.

 LIBER PRIMUS

 CAPUT I.

 COMMENTARIUS IN CAP. I .

 CAPUT II.

 COMMENTARIUS IN CAP. II.

 CAPUT III.

 COMMENTARIUS IN CAP. III.

 CAPUT IV,

 COMMENTARIUS IN CAP. IV.

 CAPUT V.

 COMMENTARIUS IN CAP. V.

 CAPUT VI.

 COMMENTARIUS IN CAP. VI.

 CAPUT VII.

 COMMENTARIUS IN CAP. VII.

 CAPUT VIII.

 COMMENTARIUS IN CAP. VIII.

 CAPUT IX.

 COMMENTARIUS IN CAP. IX.

 LIBER II

 CAPUT I.

 COMMENTARIUS IN CAP. I.

 CAPUT II.

 COMMENTARIUS IN CAP, II.

 CAPUT III.

 COMMENTARIUS IN CAP. III.

 CAPUT IV.

 COMMENTARIUS IN CAP. IV.

 CAPUT V.

 COMMENTARIUS IN CAP. V.

 CAPUT VI.

 COMMENTARIUS IN CAP. VI.

 CAPUT VII.

 COMMENTARIUS IN CAP. VII.

 CAPUT VIII.

 COMMENTARIUS IN CAP. VIII.

 CAPUT IX.

 COMMENTARIUS IN CAP. IX.

 CAPUT X.

 COMMENTARIUS IN CAP. X.

 CAPUT XI.

 COMMENTARIUS IN CAP. XI.

 LIBER III

 CAPUT I.

 COMMENTARIUS IN CAP. I.

 CAPUT II.

 COMMENTARIUS IN CAP. II.

 CAPUT III.

 COMMENTARIUS IN CAP. III.

 CAPUT IV.

 COMMENTARIUS IN CAP. IV.

 CAPUT V.

 CAPUT VI.

 COMMENTARIUS IN CAP. VI.

 CAPUT VII.

 CAPUT VIII.

 COMMENTARIUS IN CAP. VIII.

 CAPUT IX.

 COMMENTARIUS IN CAP. IX.

 CAPUT X.

 COMMENTARIUS IN CAP. X.

 LIBER IV

 CAPUT I.

 COMMENTARIUS IN CAP. I.

 CAPUT II.

 COMMENTARIUS IN CAP. II.

 CAPUT III.

 COMMENTARIUS IN CAP. III.

 CAPUT IV.

 COMMENTARIUS IN CAP. IV.

 CAPUT V.

 COMMENTARIUS IN CAP. V.

 CAPUT VI. Quot sant Rerumpublicarum species, et de aristocratice variis speciebus ?

 commentariUS in cap, vi.

 CAPUT VIT.

 COMMENTARIUS IN CAP. VII.

 CAPUT VIII. De tyrannide ejusque speciebus.

 COMMENTARIUS IN CAP. VIII.

 CAPUT IX.

 COMMENTARIUS IN CAP. IX.

 CAPUT X.

 CAPUT Xl.

 COMMENTARIUS IN CAP. XL

 CAPUT XII. De magistratuum divisione.

 COMMENTARIUS IN CAP. XII.

 CAPUT XIII.

 COMMENTARIUS IN CAP. XIII.

 CAPUT XIV.

 COMMENTARIUS IN CAP. XIV.

 LIBER V

 CAPUT I.

 COMMENTARIUS IN CAP. I.

 CAPUT II.

 COMMENTARIUS IN CAP. II.

 CAPUT III.

 COMMENTARIUS IN CAP. III.

 CAPUT IV.

 COMMENTARIUS IN CAP. IV.

 CAPUT V.

 COMMENTARIUS IN CAP. V.

 CAPUT VI.

 COMMENTARIUS IN CAP. VI.

 CAPUT VII.

 COMMENTARIUS IN CAP. VII.

 CAPUT VIII.

 COMMENTARIUS IN CAP. VIII.

 CAPUT IX. Socratis opinio de causis mutationum Rerumpubticarum rejicitur.

 COMMENTARIUS IN CAP. IX.

 LIBER VI

 CAPUT I.

 COMMENTARIUS IN CAP. I.

 CAPUT II

 COMMENTARIUS IN CAP. II.

 CAPUT III.

 COMMENTARIUS IN CAP. III.

 CAPUT IV. Quomodo instituendi duo posteriores modi status popularis ?

 COMMENTARIUS IN CAP. IV.

 CAPUT V. Quonam modo instituenda sit oligarchia ?

 COMMENTARIUS IN CAP. V.

 CAPUT VI. De necessariis in civitate magistratibus.

 COMMENTARIUS IN CAP. VI.

 LIBER VII

 CAPUT I.

 COMMENTARIUS IN CAP. I.

 CAPUT II.

 COMMENTARIUS IN CAP. II.

 CAPUT III.

 COMMENTARIUS IN CAP. III.

 CAPUT IV.

 COMMENTARIUS IN CAP. IV,

 CAPUT V.

 COMMENTARIUS IN CAP. V.

 CAPUT VI.

 COMMENTARIUS IN CAP. VI.

 CAPUT VII.

 COMMENTARIUS IN CAP. VII.

 CAPUT VIII.

 COMMENTARIUS IN CAP. VIII.

 CAPUT IX.

 COMMENTARIUS IN CAP. IX.

 CAPUT X.

 COMMENTARIUS IN CAP. X.

 CAPUT XL

 COMMENTARIUS IN CAP. XI.

 CAPUT XII.

 COMMENTARIUS IN CAP. XII.

 CAPUT XIII.

 COMMENTARIUS IN CAP. XIII.

 CAPUT XIV.

 COMMENTARIUS IN CAP. XIV.

 CAPUT XV.

 COMMENTARIUS IN CAP. XV.

 LIBER VIII

 CAPUT I. Utrum publice, et quibus, et quomodo civium instituendi sint liberi?

 COMMENTARIUS IN CAP. I.

 CAPUT II.

 COMMENTARIUS IN CAP. II.

 CAPUT III.

 COMMENTARIUS IN CAP. III.

 CAPUT IV.

 COMMENTARIUS IN CAP. IV.

 CAPUT V,

 COMMENTARIUS IN CAP. V.

 CAPUT VI.

 COMMENTARIUS IN CAP. VI.

COMMENTARIUS IN CAP. VII.

Post divisionem specialium politiarum, incipit tractare de ea quae communi nomine politia dicitur, et determinare divisiones ejus. Et incipit hic secunda pars libri quarti principalis. Et habet duas partes. In prima enim parte tractat de politia, scilicet in isto capitulo. in se-

circa educationem puerorum. Pari modo divitum filii educantur et pauperum, et erudiuntur per eum modum, per quem valeant pauperum filii erudiri. Similiterque in sequenti aetate, cum viri facti sunt. In nullo enim magis conspicuus dives quam pauper. Cibi quoque iidem utrisque in comessationibus. Vestitu etiam tali divites utuntur, qualem et pauperum quivis habere potest. Praeterea duorum maximorum magistratuum alterum eligit populus, alterum gerit. Senatores enim per populum eliguntur, ephori autem ex popularibus constituuntur. Alii vero dicunt esse illam paucorum gubernationem, quoniam multa habeat, quae paucorum potentiam asserunt, ceu omnes dignitates per electionem conferri, per sortem vero nullam, et insuper apud paucos potestatem esse necandi, et in exsilium pellendi, ac caetera hujusmodi permulta.

Oportet enim in Republica bene temp erata utrumque videriinesse, et neutrum, et conservari per seipsam, non aliunde, et per seipsam, non per alios multos extraneos, qui velint. Nam et pravae Reipublicae hoc potest contingere: sed nec velle quidem gubernationem alteram quoque mo do partium civitatis omnino. Quemadmodum igitur oporteat Rempublicam constituere, et similiter illas quae appellantur optimates, dictum est.

cunda de Tyrannide quae est transgressio politiae pessima, ibi (cap. 8, a), De Tyrannide autem erit, etc. sequenti capitulo.

Prima pars dividitur in duas partes. In prima ostendit qualiter politia sit, et quare politia communi nomine vocatur. In secunda ostendit qualiter oportet ipsam institui, ibi (litt. m), Quo autem modo fit,etc.

Prima pars adhuc dividitur in quatuor partes, in quarum prima ostendit ordinem ad alias politias. In secunda ostendit potentiam ipsius et conve- nientiain ad aristocratiam et oligarchiam, ibi (litt. c), Manifestissima enim potentia ipsius, etc. In tertia ostendit qualiter leges ipsius ponendae sunt, ibi (litt, e), Videtur autem esse impossibilium, etc. In quarta determinat de terminis politiarum, ibi (litt. g), Videtur autem aristocratia, etc.

a Circa primum duo facit. Primo enim determinat rationem ordinis, quare scilicet ultimo cum Tyrannide ordinatur inter politias. Et ratio hujus est ex parte tyrannidis, quae omnium transgressionum pessima est, sicut ostensum est in VIII Ethicorum, et ideo ultimo ordinanda. Secundo ponit rationem ex parte politiae : quia politia quae communi nomino vocatur, fit ex mixtione aliarum, maxime aristocratiae et democratiae : ideo prius oportuit cognoscere de aliis quam de ipsa. Et hoc, ibi (litt. b), Nobis autem est methodus, etc.

Dicit ergo primo : Reliquum autem est itabis de nominata politia dicere, id est, de illa quae simplici nomine politia dicitur, non determinata ad aliquam speciem, et de Tyrannide. Et determinat rationem istius ordinis, ibi, Ordinavimus autem sic non existentem, neque hanc, scilicet politiam, transgressionem, neque assignatas aristocratica, quia, politia simpliciter neque transgressio est, neque simpliciter aristocratia. Et subjungit rationem ex parte Tyrannidis, ibi, Quia secundum veritatem quidem omnes, scilicet transgressiones, sunt vitiatae a rectissima politia, quae est Regnum et aristocratia. Deinde enumerantur cum iis, propter rationem scilicet disciplinae : quia oppositorum eadem est disciplina : suntque ipsarum politiarum hae transgressiones : et ideo, supple, cum politiis determinandae, sicut in iis quae a principio diximus, id est, in VIII Ethicorum, et hoc, supple, determinatum est. Ibi enim determinavit quae sunt simpliciter politiae,et quae transgressiones earum. Et subdit rationem quare ultimo de Tyran-

nido tractat, ibi, Ultimo autem de Tyrannide rationabile est facere mentionem : quia omnium politiarum optima, quae est Regnum, Tyrannis transgressio est : ideo omnium transgressionem pessima est, et minime habens rationem politiae.

b Secundo ponit rationem ex parte politiae, quare ultimo Tyrannis ponitur, ibi, Nobis mitem est methodus de politia, id est, tractatus, quae scilicet simpliciter politia est, cujus scilicet pessima transgressio Tyrannis est : et ideo immediate post cam, de Tyrannide est tractandum, Et ponit epilogum istius ordinis, ibi, Propter quam quidem igitur causam cir ordinatum est hoc modo, dictum est, quod scilicet ultimo ponitur tractatus de politia, et Tyrannide. Et hoc est quod sequitur, ibi, Nunc autem ostendendum nobis de politia, id est, tractandum.

e Deinde cum dicit, Manifestissima enim potentia, etc. Potentiam ipsius politia) et convenientiam ad aristocratiam et etiam oli gareb iam dicit, ponendo rationem. Manifestissima enim potentia ipsius, supple, est, determinatis tis quae de oligarchia et democratia, supple, dicenda erant. Et rationem quare post illas de ipsa tractat, dat, ibi, Est enim politia, ut simpliciter, id est, universaliter, est dicere, rrdixli oligarchiae et democratiae. Et omne compositum ex componentibus cognoscitur, et ideo, supple, prius erat tractandum de democratia et oligarchia, et postea de politia, qua) mixta est ex utraque, tamen aliquando declinat plus ad unam, et aliquando plus ad aliam. Et hoc est quod sequitur.

d Consueverunt autem vocare declinantes quidem ut ad democratiam, politias, quia illa est principatus populi : declinantes autem ad, oligarchiam, supple, democratias, magis arislocratias, supple, consueverunt appellare. Et ponit hujus rationem, ibi, Quia magis assequitur disciplina et nobilitas opulentiovibus : opulenti enim et divites consueverunt esse magis disciplinati et nobiles, et ideo principatus eorum qui proprie oligarchicus est, quasi a digniori, id est, a disciplina et nobilitate aristocratia vocatur. Et de hoc ponit aliam rationem, ibi, Adhuc autem videntur habere opulenti, id est, divites, ea scilicet quorum qratia injusta agunt injusti : injusti enim injuste agunt, ut divitias acquirant, et illas habent jam opulenti : et ideo, supple, non est necesse illis injuste agere. Et probat hoc a signo, ibi. Unde et AdminBookmark id est, insignes homines adpellant, scilicet opulentos. Caloscagathos autem componitur a Graeco, scilicet a AdminBookmark quod est bonum, et ab AdminBookmark quod

etiam est bonum : unde caloscagathos est bonum bonum, id est, perfectum bonum : sicut ipse Aristoteles dicit in capitulo de per se bono. Et nota, quod libri communiter habent calusagalhos : est enim corrupta littera a vitio scriptorum. Et hoc est quod subjungit, ibi, Quoniam igitur Aristocratia, id est, principatus virtuosorum, vult excellentiam attribuere optimis civium, et Oligarchias esse aiunt, supple, communiter loquentes, ex AdminBookmark magis, supple, propter hoc, politias declinantes ad Oligarchias, id est, principatus divitum, vocant Aristocratias : quia scilicet divites non habent necesse injuste agere sicut pauperes. Et in hoc linitur secunda pars primae partis capituli.

e Deinde cum dicit, Videtur autem esse impossibilium, etc. determinat de legis positione, scilicet qualiter leges ipsius ponendae sunt, et dicit : Videtur autem esse impossibilium, id est, de numero impossibilium civitatem aristocratizantem, id est, principatu aristocratice gubernatam, non bene legibus disponi, sed male gubernatam : hoc enim impossibile est, propter hoc quod in praehabitis dixit, quod scilicet leges ad politiam, non politia ad leges ordinatur : unde cum Aristocratia sit optima politia, necesse est quod optimae leges ponantur ad ipsam. Similiter autem, supple, impossibilium est, et, id est, etiam aristocratizari eam, scilicet civitatem, quae non bene legibus disponitur, propter eamdem causam quae dicta est.

f Et subdit quid exigatur ad hoc quod sit bona legum dispositio ibi, Non est bona autem, etc. Duo enim exiguntur ad hoc, scilicet quod leges justae sint, et quod obediatur eis. Et hoc est : Non est autem bona legum dispositio bene poni leges, non obedire autem, supple, legibus positis. Propter quod unam quidem bonam legum dispositionem existimandum esse, obedire positis legibus : alteram, scilicet dispositionem, bene poni leges, quibus immaneant, scilicet cives, et per quas regantur. Et qualiter hoc contingat, subdit : Est enim obedire, id. est, contingit obedire, et, id est, etiam bene positis, supple, legibus, scilicet ad hypothesim hujus vel illius politiae. Et est obedire optimis legibus simpliciter, non ad hypothesim. Et hoc est quod sequitur : Hoc autem contingit dupliciter : aut enim optimis contingentium ipis, aut optimis simpliciter.

g Deinde cum dicit. Videtur autem Aristocratia, etc. determinat de terminis sive finibus politiarum, dicens : Videtur autem, Aristocratia quidem esse maxime honores, scilicet principatuum, distribui secundum, virtutem, ut scilicet virtuosi principentur. Et hoc est quod sequitur : Aristocratiae quidem enim terminus virtus, id est, finis : oligarchiae autem, supple, terminus est, divitiae : quia oligarchia est principatus divitum et paucorum. Avjiaos autem, id est, populi cujus principatus est democratia, terminus est libertas.h Et quis dominans sit in omnibus istis politiis, ostendit, ibi, Hoc autem quod-

cumque videatur pluribus, in omnibus existit, supple, politiis. Et hoc probat, ibi, Etenim in oligarchia et aristocratia et in AdminBookmark , id est, in democratia, quod-cumque videatur majori parti participantium politia, hac scilicet, vel illa, hoc est dominans. Et hoc adhuc observatur apud gentes, quae judicant secundum sententias, et non secundum leges : licet hoc sit contra legem Domini dicentis Exod. (xxiii, 2) : Nec in judicio plurimorum acquiesces sententiae, ut a vero devies.

i Ex omnibus his concludunt : In plurimis quidem igitur civitatibus politiae species vocatur ista, quae mixta est ex oligarchia et democratia. Et dicitur simpliciter politia, ut jam habitum est. Et ponit rationem, ibi, Solum enim mixtio conjecturat, in judiciis scilicet, quod justum est, mixtio divitum et pauperum, divitias et libertatem. Et ponit rationem, ibi, Fere enim apud plurimos qui opulenti, supple, sunt, AdminBookmark , id est, de numero bonorum videntur tenere regionem, et sic tenore principum.

k Et subdit de mixtura politiarum, ibi, Quoniam autem tria sunt in politiis, quae altercantur de aequalitate politiae, libertas, divitiae, virtus. De libertate democratia aitercatur, de divitiis oligarchia, de virtute aristocratia. Et quia posset esse quaestio de nobilitate, ut de illa posset esse quarta politia, subdit : Quartum enim, quod vocant ingenuitatem, assequitur duobus, id est, sequitur duo. Et ostendit quomodo, ibi, Ingenuitas enim est virtus et divitiae antiquae, Ende Seneca : " Nobilitas est divitiae antiquae : et esse aliquem nobilem magis est laos parentum, quam propria. " Ex his concludit, ibi, Manifestum, quod, mixtionem quidem duorum, scilicet opulentorum, quorum est oligarchia, et egenorum, quorum est democratia, politiam dicendum, simplici scilicet nomine : trium autem, supple, mixtionem, aristocratiam,

maxime aliarum, supple, est dicendum (et hujus ratio est, quia in mixtis a digniori fit denominatio) praeter veram et primam, quae scilicet simpliciter est aristocratia : illa enim verius dicitur aristocratia, quam mixta.

l Post haec ponit epilogum omnium dictorum, ibi, Quod quidem igitur sint et aliae species politiae praeter monarchiam, et democratiam, et oligarchiam, dictum, est. Et, supple, etiam dictum est, quales hae, supple, sunt : et etiam dictum est, quod differunt invicem aristocratiae, et politiae, simpliciter scilicet dictae, ab. aristocratia, et quod non ab invicem longe, supple, distant, manifestum est.

m Deinde cum dicit, Quo autem modo fit, etc. determinat qualiter illa, quae simpliciter dicitur politia, mixta ex democratia et oligarchia, instituatur, et quibus legibus regatur. Et circa hoc quatuor facit. Primo docet eam misceri ex oligarchia et democratia. Secundo docet accipere medium eorum quae utrique statuunt, ibi (litt. o), Alterum autem accipere medium, etc. Tertio docet electionem principis fieri secundum institutionem utriusque politiae, scilicet oligarchiae et democratia, ibi (litt. p), Tertium autem ex. duabus institutionibus, etc. Quarto docet qualiter bene commixtae oligarchia et democratia constituunt politiam, quae simpliciter dicitur politia, ibi (litt. q, circa initium), Ejus autem quod est bene misceri, etc.

Sententia primae partis in communi est haec, quod si politia, mixta ex oligarchia et democratia debet institui., quod oportet accipere, quae utraque politiarum illarum statuit, et ex illis oportet apponere, et symbolum accipere, qualiter politia, quae simpliciter dicitur, misceatur ex utraque. Ei ponit tres terminos compositionis et mixtionis. In oligarchia enim quae est principatus divitum, cum sit corruptio urbanitatis, quae dicitur aristo- cratia, statuunt minus in damno semper habere divitibus, et pauperibus statuunt quod non habeant plus in lucro : in democratiis autem fit e converso, quod scilicet in omnibus judiciis pauperes minus habeant in damno, et plus in lucro, et divites e contrario.

Dicit ergo primo : Quo autem modo fit praeter democratiam et oligarchiam illa quae vocatur politia, simplici nomine scilicet, et qualiter oportet ipsam institui, dicemus consequenter dictis. Et epula compositum non cognoscitur nisi ex componentibus, ideo addit quod etiam compositum simul cum hoc cognoscimus, ibi, Simul autem palam erit, et, id est, etiam quibus determinant democratiam et oligarchiam, ex quibus componitur politia simpliciter dicta. Et tangit modum, ibi, Sumendum enim horum divisionem, oligarchicorum scilicet et democraticoruni. Et docet modum qualiter sumendum, ibi, Deinde ex his ab utraque, scilicet oligarchia et democratia velut symbolum accipientes , id est, convenientiam, componendum, qualiter scilicet componatur ex utraque : quia, sicut dicit in secundo de Generatione et Corruptione, habentium symbolum facilior est transmutatio.

n Et tangit modum in communi, ibi, Sunt autem termini tres compositionis et mixtionis. Et tangit primum, ibi, Aut enim utrumque sumendum, quae utraque lege statuunt, in judiciis scilicet. Et dat exemplum, ibi, Puta de eo quod est judicare, id est, in causis in quibus recurrilurad judicem sicut ad justum animatum, sicut dicitur in V Ethicorum. Et dat iterum exemplum, ibi, In oligarchiis quidem enim opulentis damnum ordinant, supple, restituendum, id est, damnum ordinatur a judice, scilicet quod restituatur et satisfiat de damnis,.sinon disceptent judices, scilicet inter se : sionim disceptant in judicio oligarchico, tunc forte aliud ordinabunt. Egenis autem nullam mercedem, supple, tribuunt, id est,

nullum lucrum. Oligarchicum enim est quod pauper semper minus habeat in lucro et plus in damno. In his enim verum est quod dixit Poeta :

Dives ubique placet, pauper ubique jacet.

In democratiis autem, supple, est et converso : quia egenis quidem mercedem, id est, lucrum, supple, ordinant dandum judices, opulentis autem, id est, divitibus, nullum damnum, supple, judicant super restitutionem. Et ideo, supple, in politia quae componitur ex utraque, medium compositum ex utraque ambo haec, ut scilicet unicuique fiat aequale damni et lucri. Commune autem et medium horum ambo haec. Propter quod ei politicum, supple, est hoc, ut scilicet et pauperi et diviti fiat in damnis et lucris aequale, sicut dicitur Deuter. (I, 17) : Itaparvum audietis ut magnum, scientes quia Dei judicium est. Quod autem sit politicum, ostendit subdens : Mixtum enim est ex ambobus. Et jam prius dictum est quod simpliciter politia miscetur ex ambobus illis. Et subdit conclusionem istius partis sive compositionis, qui primus terminus est, ibi, Unus quidem igitur iste combinationis modus.o Deinde cum dicit, Alterum autem accipere medium, etc. docet accipere medium corum quae utrique statuunt. Et est sententia : Quia in oligarchiis congregationes fiunt ad principes constituendos ab immensa honorabilitate, ut scilicet non habeant potestatem constituendi principes nisi qui eximiae sunt honorabiiitatis in potentia et divitiis. In democratiis autem nullam attendunt honorabilitatem, sed libertatem, quae communis est omnibus civitatibus et egenis et divitibus : sed. in politia in qua commune bonum attenditur, neutrum eorum est considerare, sed mediam honorabilitatem attendere, ut ex illa principes constituantur.

Dicit ergo primo : Alterum autem, supple, quod considerandum est in politia

quae ex. utraque componitur, est accipere medium eorum, quae utrique statuunt, ad principatus scilicet constituendos. Et dat exemplum, ibi, Puta congregationes fieri, ad principatus scilicet constituendos vel distribuendos, ii quidem, scilicet democraticis statuunt ab honorabilitate rudia, vel parva omnino, ii autem, scilicet oligarchica, statuunt scilicet, ab immensa honorabilitate. Commune autem, quod scilicet politia attendit, neutrum, supple, est : sed media honorabilitas utriusque horum, ut scilicet principes constituantur ex mediis personis, quae sunt in civitate : quia, sicut dicet infra in sequenti parte istius libri, ex mediis personis securissima et optima componitur civilitas, p Deinde cum dicit, Tertium autem ex duabus, etc. docet electionem principis fieri secundum institutionem utriusque politiae, et dicit : Tertium autem, supple, quod attendendum in mixtione, est err. duabus institutionibus, haec quidem ex oligarchica lege, haec autem ex democratica, supple, accipere medium. Et dat exemplum, ibi, Dico autem, exponendo scilicet, puta videtur democraticum quidem esse, sortiales esse principatus, ut scilicet sorte succedant in principatu : quia aequaliter liberi sunt et pauperes et divites. Eligibiles autem, supple, esse, oligarchicum, supple, est. Et docet in his accipere medium quod est politiae simpliciter dictae, ibi, Et democraticum quidem, supple, est, qui non ab honorabilitate, supple, constituuntur principes, oligarchicum autem, supple, est, qui ab honorabilitate. Aristocraticum igitur et politicum ex utraque utrumque accipere. Et dicit modum, ibi, Ex oligarchia (pridem eligibiles facere principatus, ut scilicet digni eligantur : ex democratia autem, supple, accipere, quod non ab honorabilitate, eximia scilicet eligantur principes, sed. aeque digni pauperes etiam eligantur.

q Post hos tres terminos mixtionum, ponit epilogum, ibi, Modus quidem igitur mixtionis iste, supple, est, qui dictus est. Deinde cum dicit, Ejus autem quod est bene misceri, etc. docet qualiter bene mixtae oligarchia et democratia constituunt politiam, quae simpliciter dicitur politia : et dicit : Ejus autem quod est bene misceri democratiam et oligarchiam, terminus supple, mixtionis est, quando contingit dicere eamdem politiam democratiam et oligarchiam, propter convenientiam cum utraque : istae enim duae politiae, sicut in ante habitis dictum est, extremae sunt, et omnes aliae quasi mediae sunt inter illas.

r Et quia posset aliquis dicere, quod istae politiae non patiuntur talem mixtionem, quod mixta denominentur ab utraque, occurrit dicens, ibi, Palam enim quod hoc patiuntur dicentes, id est, denominantes medium ab extremis, propter mixtas esse bene, id est, quia extrema in medio bene mixta sunt. Et hoc est quod sequitur, ibi, Patitur autem hoc, scilicet talem mixtionem, et, id est, etiam medium, Et subdit rationem hujus, ibi, Apparet enim utrumque extremorum in ipso, scilicet medio. Et hoc est in omnibus mediis, in quibus medium dicitur per compositionem extremorum, et non per abnegationem, sicut in grammaticis per abnegationem neutrum genus dicitur inter masculinum et foemininum, istud enim medium, sicut in ante habitis dictum est, imitatur medium in harmoniis et in ventis : in harmoniis enim medium dicitur inter acutum et grave, et mixtum est ex utroque : in ventis medius est inter.Boream et Austrum, qui convenit cum utroque et remissius habet qualitates extremorum quam sint in extremis. Et quia in civilibus sermones universales inutiles sunt, ideo ostendit hoc in particulari, scilicet in qua civitate haec politia observetur, ibi, Quod quidem accidit circa Lacedaemoniorum politiam, de qua satis in secundo libro superius dictum est, ca-

pitulo De ea quae Lacedaemoniorum politia, etc. Et ponit hic rationem quare illae duae in illa mixtae sunt, ibi, Multi enim conantur die ere, scilicet quod Lacedaemo rnorum politia, tamquam democratia cnaslenie : quia democratica multa ordo, scilicet illius politiae, habet. Puta primo, qaod circa alimenta puerorum. Et ostendit in quo, ibi. Similiter enim, id est, simili cibo (licitum nutriuntur, supple, pueri, his, scilicet pueris, qui pauperum : et oportet quod hoc alimentum sit iactis alimentum : et erudiuntur, supple, in disciplinis et exercitiis hoc modo quo utique modo possent, scilicet pauperum pueri, supple, erudiri. Et adjungit ulterius quod democraticum est, ibi, Similiter autem et in habita aetate, et cum viri fuerint, eodem modo, supple, erudiuntur et instituuntur, Et ponit in quo, ibi. Nullo enim distinctus dices et pauper. Sicque circa alimentum eadem omnibus, divitibus scilicet et pauperibus, in conciviis communibus, quae scilicet solent facere civitates in festis : (non enim permittebant, quod dives lautiorapraeparar et quarn pauper, tiurentes ex bor oriri seditionem). Et vestimentum tale divites , atpple, babebant, quate utique praeparare posset et pauperum quicumque, caventes sapienter ne glo ria et spendor in vestibus divitum pauperes coneita in vestibus in nem.

Deinde cum dicit, Adhue eo quod dues , etc. ostendit etiam .in con.stitui.soue principum, mixtionem politiarum, et dicit : Adime eo quod duos maximos principatus, h unc quidem eligat populus, hoc autem participet. Supra enim in. secundo libro determinatum est, quod in. Lacedaemonia duo principatus erant sub Rege, scilicet principatus senum, qui plus a canitie mentis quam corporis dicebantur senes : et erant consiliarii, ad. quorum consilium omnia fiebant: secundum quod etiam dicitur Sap. (IV, 8 et 9) : Senectus enim venerabilis est non diuturna, neque numero annorum computata : cani enim sunt sensus hominis, et aetas senectutis ci-ta immaculata. Et in secunda parte Timaei Platonis, Critias aegyptius inducitur dixisse ad Solonem Graecum legislatorem : " Graeci pueri estis, et non est in vobis ulla cana sapientia. " Secundus principatus fuit quem vocabant Ephoriani, id est, procuratores publicorum negotiorum. Lacedaemones ergo, qui. optima politia regebantur, in favorem populiconstituerunt, quod populus eligeret senes consiliarios et participarent Epiioria, id est, quod illi de populo possent eligi in Ephoros, id. est, in publicorum negotiorum procuratores. Et hoc est quod dicit, ibi, Senes quidem enim eligunt, epHoria autem participant. Et hoc totum est democraticum, quia in favorem populi Inductum. Adii autem, supple, dicunt illam politiam oligarchiam, Et supponit rationem, ibi, Quia multa habet oligarchica. Et ostendit quaE, ibi, Puta quod omnes sunt eligibiles, et nullus sortialis, id est, qui sorte successionis haereditarios constituatur ad principatum, et quod pauci sint domini mortis et fugae : constituerunt enim paucos, ad. quorum praeceptum 0cciderentur qui occidendi erant, et expellerentur de civitate, qui expellendi erant : caventes ne forte si multi tales essent, quod multi etiam innocentes occiderentur et expellerentur. Et subjungit de aliis universaliter, ibi, Et alia talia multa, supple, habet oligarchica Laccdaemon0rum politoa.

s Deinde cum dicit, Oportet autem in politia, etc. docet qualiter oportet misceri has denis politias, et dicit: Oportet autem in politia mixta bene videri utraque, scilicet, mixta, ita scilicet quod utraque mixta appareant in ipsa, esse mitem neutrum, supple, simpliciter. Et hoc est : Et salvari per seipsam, scilicet mixtam politiam, etnon ab extra, sed. et per seipsam, non eo quod plures, scilicet politiae extrinsecus sint, pui volunt, politia scilicet participare. Et supponit rationem, ibi, Erit enim utiipue et pravae politiae hoc existens, si multi desiderant aliam po-

Iitiam : eo quod in ista non possunt ad votum vivere. Sed eo quod neque utique velint politiam alteram, et nullam partem politiae, supple, alteram velint : eo quod in ista et in partibus ejus quilibet potest ad votum vivere.

Et post haec adjungit epilogum contiomnia quae dicta sunt de politia simpliciter dicta, ibi, Quo quidem igitur modo videtur consistere politia, supple, simpliciter dicta, et putatae aristocratice, nunc dictum est. Dixit enim quod eligere principes ex immensa honorabilitate, vergit ad aristocratiam : et ideo repetit hoc in epilogo.