CAPUT V.

De speciebus democratiae et oligarchiae quae sunt ex moribus.

ANTIQUA TRANSLATIO.

a Non oportet autem latere, quod in multis locis accidit, ut politia quidem quae secundum leges non sit democratia, propter assuetudinem autem et modum politizot et democratizet. Similiter autem rursum apud alios eam quidem quae secundum leges politiam esse magis democraticam, assuetudinibus autem et modo oligarchi zare magis.

b Accidit autem hoc maxime post transmutationes politiarum. Non enim statim transmutantur, sed amant m primis paulatim rapientes ex invicem, ut leges quidem permaneant quae prius exstiterunt, obtineant autem quae transmutant politiam.

c Quod autem sint tot species democratiae et oligarchiae, ex ipsis quae dicta sunt, manifestum. Necesse enim, aut omnes dictas partes populi communicare politia, aut has quidem, has autem non. Quandoquidem igitur quod agricultivum et quod possidet mediocrem substantiam, fuerint dominantes politiae, politizant se-

LEONAIIM ARKTINl TRANSLATIO.

Nec latere nos debet, quod multis locis accidit Reipublicae quae secundum leges non sit popularis, more tamen et gestione populariter gubernari. Similiter autem e converso apud alios contingit Rempublicam secundum leges esse popularem, moribus tamen et gestione ad paucorum gubernationem magis referri.

Contingit autem hoc maxime post mutationem Rerumpubli.ca.ram . Non enim statim mutantur, sed contenti sunt ab initio homines parva accessione potentiae. Itaque leges quidem manent ut prius erant, praevalent tamen qui Rempublicam mutaverunt.

Quod autem tot sint popularis et paucorum gubernationis species, ex ipsis patet. Necesse est enim, aut omnes partes populi, quas supra cniiineravimus, Reipublicae gubernationem habere, aut quasdam habere, quasdam non habere. Cum igitur et agricolae, et mediocria possidentes, Rempublicam gubernant, secun- eundum leges. Habent enim vivere laborantes, non possunt autem vacare. Quare legein scientes convocant necessariissimas

congregationes. Aliis autem participare licet, cum possideant honorabilitatem determinatam a legibus. Propter quod omnibus possidentibus licet participare. Universaliter quidem enim non licere omilibus, oligarchicum. Licere autem vacare impossibile non existentibus proventibus. Haec quidem igitur una species democratiae propter causas has.

d Altera autem species propter consequentem electionem. Est enim et omnibus licere non refutatis secundum genus, participare tamen potentibus vacare. Propter quod quidem in. tali democratia leges principantur propter non esse proventum .

e Tertia autem species est, omnibus licere quicumque liberi fuerint participare politia, non tamen participare propter praedictam causam. Quare necessarium et in hac principari legem.

f Quarta autem species democratiae temporibus ultimis in civitatibus facta. Quia enim factae sunt civitates majores multo quam a principio, et proventus existunt et opulentiae, participant quidem omnes politia propter excessum multitudinis. Communicant autem et politizant, quia possunt vacare, etiam egeni accipientes mercedem. Et maxime autem vacat talis multitudo. Neque enim impedit ipsos neque propriorum cura. Divites autem impedit, ut saepe non communicent congregationi, neque ei quod est judicare : propter quod fit multitudo egenorum, dominans politiae, sed non. leges. Species quidem igitur democratiae tot et tales propter has necessitates sunt.

g Oligarchiae autem quandoquidem plures habent substantiam, minorem autem, et non multam valde. Prima oligarchiae dum leges est gubernatio. Victum enim ex opera sua quaerere habent, nec otiosi esse possunt. Itaque lege constituta solummodo, necessariis concionibus intendunt. Aliis autem recipi ad Rempublicam licet, cum tanta possidebunt, quanta determinat lex. Omnino enim non licere omnibus, paucorum potentiae est. Otiari autem eum qui non reditus habeat, impossibile. Haec igitur est una species popularis gubernationis.

Altera vero species est, omnibus licere, qui prohibiti non sint per genus, potentibus tamen in otio esse. Quapropter in hujusmodi quidem populari administratione leges praevalent et gubernant, quia reditus non est.

Tertia species est, omnibus omnino licere Rempublicam gerere, qui liberi sint: non tamen licere oh supra dictaui causam. Quare necessarium est in hac quoque legem dominari.

Quarta vero species est illa, quae posteris temporibus in civitatibus esse coepit. Majoribus enim factis civitatibus quam ab initio fuerant, et reditibus facultatibusque abundantibus, participant omnes Reipublicae propter multitudinis praevalentiam. Veranturque in Republica gubernanda ex eo, quia possunt otiosi esse, etiam inopes mercedem capientes. Maximeque hujusmodi multitudo otiosa est. Non enim cura rei familiaris propriae eos impedit, quae divites ita occupat, ut saepe a concionibus absint, et a judiciis. Ex quo fit, ut multitudo pauperum dominetur in Republica, non autem leges. Species igitur popularis gubernationis tot ac tales sunt, ob necessitates supra dictas.

Paucorum autem gubernationis prima species est, quando plures habent patrimonia, sed. non admodum ampla : faciunt

species est: faciunt enim potestatem principandi possidenti, et propter multitudinem esse participantium poiiteuniate, necesse non homines, sed legem esse dominans. Quanto enim utique pius distant a monarchia, et neque tantam habeant substantiam, ut vacent negligentes : neque tam modicam, ut nutriantur a civitate : necesse legem velle ipsis principari, sed non ipsos.

h Si autem utique pauciores sunt, qui substantias habent, quam qui prius, ampliorem autem,secundae oligarchiae fit species. Magis enim potentes supergredi volunt. Propter quod ipsi quidem eligunt ex multis eos qui ad politeuma admittuntur. Quia autem nondum sic fortes sunt, ut sine lege principentur, legem ponunt talem.

i Si autem invaluerint pauciores existentes habere majores substantias, tertius gradus fit oligarchiae, scilicet per seipsos principatus habere : secundum legem autem praecipientem morientium filios succedere.

k Quando autem jam plus invaluerint substantiis et multis amicis, prope talis potentatus monarchia est, et domini fiunt homines, sed non lex, et quarta species oligarchiae haec est convertibilis ultimae democratiae.