COMMENTARII IN OCTO LIBROS POLITICORUM ARISTOTELIS.

 LIBER PRIMUS

 CAPUT I.

 COMMENTARIUS IN CAP. I .

 CAPUT II.

 COMMENTARIUS IN CAP. II.

 CAPUT III.

 COMMENTARIUS IN CAP. III.

 CAPUT IV,

 COMMENTARIUS IN CAP. IV.

 CAPUT V.

 COMMENTARIUS IN CAP. V.

 CAPUT VI.

 COMMENTARIUS IN CAP. VI.

 CAPUT VII.

 COMMENTARIUS IN CAP. VII.

 CAPUT VIII.

 COMMENTARIUS IN CAP. VIII.

 CAPUT IX.

 COMMENTARIUS IN CAP. IX.

 LIBER II

 CAPUT I.

 COMMENTARIUS IN CAP. I.

 CAPUT II.

 COMMENTARIUS IN CAP, II.

 CAPUT III.

 COMMENTARIUS IN CAP. III.

 CAPUT IV.

 COMMENTARIUS IN CAP. IV.

 CAPUT V.

 COMMENTARIUS IN CAP. V.

 CAPUT VI.

 COMMENTARIUS IN CAP. VI.

 CAPUT VII.

 COMMENTARIUS IN CAP. VII.

 CAPUT VIII.

 COMMENTARIUS IN CAP. VIII.

 CAPUT IX.

 COMMENTARIUS IN CAP. IX.

 CAPUT X.

 COMMENTARIUS IN CAP. X.

 CAPUT XI.

 COMMENTARIUS IN CAP. XI.

 LIBER III

 CAPUT I.

 COMMENTARIUS IN CAP. I.

 CAPUT II.

 COMMENTARIUS IN CAP. II.

 CAPUT III.

 COMMENTARIUS IN CAP. III.

 CAPUT IV.

 COMMENTARIUS IN CAP. IV.

 CAPUT V.

 CAPUT VI.

 COMMENTARIUS IN CAP. VI.

 CAPUT VII.

 CAPUT VIII.

 COMMENTARIUS IN CAP. VIII.

 CAPUT IX.

 COMMENTARIUS IN CAP. IX.

 CAPUT X.

 COMMENTARIUS IN CAP. X.

 LIBER IV

 CAPUT I.

 COMMENTARIUS IN CAP. I.

 CAPUT II.

 COMMENTARIUS IN CAP. II.

 CAPUT III.

 COMMENTARIUS IN CAP. III.

 CAPUT IV.

 COMMENTARIUS IN CAP. IV.

 CAPUT V.

 COMMENTARIUS IN CAP. V.

 CAPUT VI. Quot sant Rerumpublicarum species, et de aristocratice variis speciebus ?

 commentariUS in cap, vi.

 CAPUT VIT.

 COMMENTARIUS IN CAP. VII.

 CAPUT VIII. De tyrannide ejusque speciebus.

 COMMENTARIUS IN CAP. VIII.

 CAPUT IX.

 COMMENTARIUS IN CAP. IX.

 CAPUT X.

 CAPUT Xl.

 COMMENTARIUS IN CAP. XL

 CAPUT XII. De magistratuum divisione.

 COMMENTARIUS IN CAP. XII.

 CAPUT XIII.

 COMMENTARIUS IN CAP. XIII.

 CAPUT XIV.

 COMMENTARIUS IN CAP. XIV.

 LIBER V

 CAPUT I.

 COMMENTARIUS IN CAP. I.

 CAPUT II.

 COMMENTARIUS IN CAP. II.

 CAPUT III.

 COMMENTARIUS IN CAP. III.

 CAPUT IV.

 COMMENTARIUS IN CAP. IV.

 CAPUT V.

 COMMENTARIUS IN CAP. V.

 CAPUT VI.

 COMMENTARIUS IN CAP. VI.

 CAPUT VII.

 COMMENTARIUS IN CAP. VII.

 CAPUT VIII.

 COMMENTARIUS IN CAP. VIII.

 CAPUT IX. Socratis opinio de causis mutationum Rerumpubticarum rejicitur.

 COMMENTARIUS IN CAP. IX.

 LIBER VI

 CAPUT I.

 COMMENTARIUS IN CAP. I.

 CAPUT II

 COMMENTARIUS IN CAP. II.

 CAPUT III.

 COMMENTARIUS IN CAP. III.

 CAPUT IV. Quomodo instituendi duo posteriores modi status popularis ?

 COMMENTARIUS IN CAP. IV.

 CAPUT V. Quonam modo instituenda sit oligarchia ?

 COMMENTARIUS IN CAP. V.

 CAPUT VI. De necessariis in civitate magistratibus.

 COMMENTARIUS IN CAP. VI.

 LIBER VII

 CAPUT I.

 COMMENTARIUS IN CAP. I.

 CAPUT II.

 COMMENTARIUS IN CAP. II.

 CAPUT III.

 COMMENTARIUS IN CAP. III.

 CAPUT IV.

 COMMENTARIUS IN CAP. IV,

 CAPUT V.

 COMMENTARIUS IN CAP. V.

 CAPUT VI.

 COMMENTARIUS IN CAP. VI.

 CAPUT VII.

 COMMENTARIUS IN CAP. VII.

 CAPUT VIII.

 COMMENTARIUS IN CAP. VIII.

 CAPUT IX.

 COMMENTARIUS IN CAP. IX.

 CAPUT X.

 COMMENTARIUS IN CAP. X.

 CAPUT XL

 COMMENTARIUS IN CAP. XI.

 CAPUT XII.

 COMMENTARIUS IN CAP. XII.

 CAPUT XIII.

 COMMENTARIUS IN CAP. XIII.

 CAPUT XIV.

 COMMENTARIUS IN CAP. XIV.

 CAPUT XV.

 COMMENTARIUS IN CAP. XV.

 LIBER VIII

 CAPUT I. Utrum publice, et quibus, et quomodo civium instituendi sint liberi?

 COMMENTARIUS IN CAP. I.

 CAPUT II.

 COMMENTARIUS IN CAP. II.

 CAPUT III.

 COMMENTARIUS IN CAP. III.

 CAPUT IV.

 COMMENTARIUS IN CAP. IV.

 CAPUT V,

 COMMENTARIUS IN CAP. V.

 CAPUT VI.

 COMMENTARIUS IN CAP. VI.

CAPUT IV.

De mutationibus oligarchiae, et earum modis.

ANTIQUA TRANSLATIO.

a Oligarchiae autem transmutantur maxime propter duos modos manifestissimos.

b Unum quidem si injusta, agant in multitudinem. Omnis enim fit praeses sufficiens, maximo autem quando ex ipsa oligarchia accidit fieri Praesidem, sicut in Naxo Lygdamus, qui et posterius tyranriizavit super Naxios.

c Habet autem et qui ex aliis principatus seditionis differentias. Quandoque quidem enim ex ipsis divitibus, non existentibus autem in principatibus, fit dissolutio, quando pauci valde fiunt qui in honoribus,velut in Massalia, et in Histro, et in Heraclea, et in aliis civitatibus accidit. Qui enim non participabant principatibus, evacuabant, donec transmutarent seniores prius factum, posterius autem minores iterum. Non enim principantur alicubi quidem simul pater et filius, alicubi autem senior et junior frater : et in eo quidem magis politica facta fuit oligarchia : in. istro autem ad. AdminBookmark

LEONARDI ARETJNl TRANSLATIO.

Paucorum autem gubernationes mutantur per duos maxime modos manifestissimos.

Unum si injuriis afficiant multitudinem. Quilibet enim patronus sufficit, et maxime si. ex numero paucorum dux aliquis existat, quemadmodum in Naxo Lygdamus, qui tyrannidem postea invasit.

Habet autem etiam ex aliis initium seditionis differentias. Quandoque enim ab ipsis opulentis, qui magistratibus non honorantur, magistratibus fit dissolutio, cum perpauci sint illi qui dignitates usurpant, ut in. Massaliensibus, et in Histro, et apud Heracleam, et aliis civitatibus accidit. Homines enim ab honoribus exclusi, res novas moliri non cessant, quando ipsi quoque honorentur : primo quidem seniores ex fratribus, deinde juniores. Quibusdam enim locis non simul ad. Rempublicam gubernandam recipiuntur filius et pater, alicubi vero frater senior ac junior : et ibi. pau- remissa fuit : in Heracloa autem ex paucioribus ad sexcentos venit,

dTransmutata autem fuit et in Cnido oligarchia, ipsis insignibus seditionem facientibus ad seipsos propter paucos participare, et sicut dictum est, si pater filium non participaret, neque si. plures fratres, sed. aut senissimum. Insurgens enim populus seditionem agentibus, et accipiens Praesidem ex insignibus, invalescens obtinuit. Debile enim quod seditione divisum. Et in Erythres autem in oligarchia reginarum in antiquis temporibus, quamvis bene curam habentibus iis qui in politia, tamen propter a paucis regi indignatus populus, transmutavit politiam.

e Moventur autem oligarchiae ex. ipsis, et propter contentionem dcmagogizan-

tium.

f Est enim dernagogia dupliciter. Haec quidem inter ipsos paucos. Infit enim Demagogus etsi omnino pauci sint, velut in triginta Athenis, qui circa Chariclea habuerunt triginta demagogixantes : et in trecentis qui circa Phrynicum eodem modo : aut quando turbam demagogizant, qui in oligarchia sunt, velut in Larissa civium custodes propter eligentes ipsos vulgus demagogizabant: et in quibuscumque oligarchiis non isti eligunt principatus ex quibus principes sunt : sed. principatus quidem ex honorabilitatibus magnis sunt, ac in societatibus : eligunt autem qui. ad arma, vel populus, quod quidem in. Abydo accidit, et ubi praetoria non ex politeumate sint. I)emagogizantes autem adversus judicia transmutant politiam, quod quidem et in Heraclea, quae in Ponto, factum fuit.

g Adhuc autem quando aliqui ad pauciores trahunt oligarchiam. Qui enim quaerunt quod aequale, coguntur inducere populum adjutorem.

corum potentia civilior est : in Hisfro autem ad. popularem recidit : apud Heracleam vero a paucioribus ad sexcentos.

Mutata est etiam Cnidi paucorum potentia, seditione inter nobilitatem ipsam coorta, ex. eo quod pars eorum ab honoribus excludebatur. Si quidem pater filium impediebat, et frater fratrem, nec nisi qui senior foret, honorabatur. Insurgens enim populus per illorum discordiam, ac ducem nactus, ex ipsa nobilitate pervicit. Imbecillis enim adversa pars erat. Et apud Erytlirienses in paucorum gubernatione regiarum urbium antiquis temporibus, licet diligenter curarent qui in gubernatione illarum versabantur, tamen quia perpauci erant, non tulit populus, sed Rempublicam mutavit.

Mutantur etiam paucorum gubernationes ex seipsis, propter factiones ipsorum qui plus posse apud populum volunt.

Hoc autem dupliciter fit. Quandoque enim sibi ascisount et conjungunt alios ex ipso numero paucorum, ut Athenis in triginta illis fecit Charicles, et in quadringentis Phrynicus. Quandoque vero ipsi qui. sunt ex paucorum numero, vindicant sibi plebem, ut apud Larissam nobilitas plebem colebat, ex eo quia per plebem fiebat electio magistratus illius, qui custodia Reipublicae vocabatur : et in quibuscumque gubernationibus paucorum, non illi ipsi eligunt ad magistratus, qui. et gerere illos possunt : sed. ex. censibus magnis tribuuntur, vel. ex aliquo corpore : electio tamen eorum per cives fit, vel per plebem, ut Abydi, et ubi judicia non sunt ex his qui Rempublicam colendo plebem, quo eorum suffragia promereantur, Rempublicam mutant, ut apud Heracleam contigit, quae est in Ponto.

Quod idem accidit quando in. gubernatione paucorum quidam existentes, ad pauciores etiam Rempublicam tra.lt.unt . Pares enim caeteris esse quaerentes, eom- h Fiunt autem transmutationes oligarchiae et cum consumpserunt propria, viventes impudice : etenim qui tales, innovare quaerunt, et aut tyrannide praeferuntur ipsi, aut disponunt alium, sicut Hipparinus Dionysium in Syracusis, et in Amphipoli, cui nomen erat Cleotimus, advenas Chalcideornm induxit, et cura venissent, seditioso movit ipsos adversus divites : et in aegina, qui actionem ad Charetam egit, conatus est transmutare politiam propter talem causam. Quandocumque quidem igitur mox conantur movere aliquid, quandoque autem furantur communia : unde ad ipsos seditiones agunt, aut isti, aut qui pugnant adversos istos fures : quod quidem accidit in Apollonia, ea quae in Ponto.

i Concors autem oligarchia non facile corruptibilis ex seipsa. Signum autem, quae in Pharsalo politia. Illi enim pauci existentes multorum domini sunt, quia utuntur seipsis bene.

k Dissolvuntur alitem, et quando in oligarchia alteram oligarchiam inducunt : hoc autem est, quando toto politeumate pauco existente, maximis principatibus non participant qui pauci omnes. Quod quidem in Elide accidit aliquando. Politia enim per paucos existente senum, pauci omnino fiebant, propter perpetuos esse nonaginta existentes, et propter electionem potestativam esse et similem ei quae in Lacedaemonia senum.

l Fit autem transmutatio oligarcliiarum et in bello et in pace. In bello quidem propter discredentiani ad populum, mi-

Fiunt etiam mutationes in gubernatione paucorum, quando prodigaliter viventes qui gubernant, per luxuriam patrimonia consumpserunt : optant enim res novas hujusmodi homines, tyrannidenique vel sibiipsis, vel alteri affectant, quemadmodum Hippariims Dionysium Syracusis, et mphipoli Cleotimus Chalcldenses colonos superinduxit, et cum venissent, seditionem cum illis contra divites fecit : et in aegina qui negotium illud Chareti Atheniensi confecerat, tres novas molitus est, propter hujusmodi causam. Hi ergo homines consumptis patrimoniis, aut res novas commovent, aut Rempublicam furtis expilant. itaque seditiones aut ab ipsis, aut ab illis concitantur, qui eorum torta non tolerant, ut Apollonia , quae est in Ponto, accidit.

Concors vero si. sit paucorum gubernatio, ex seipsa non facile interiit. Hujus signum est apud Pharsalum urbem Reipublicae status : pauci siquidem in ea civitate gubernatores, multorum sunt domini, quia ipsi inter se recte ac debito more se gerunt.

Evertuntur etiam quando in paucorum gubernatione aliam paucorum gubernationem efficiunt, id est, quando eorum ad quos pertinet gubernatio Reipublicae qui pauci sunt, selectio quaedam fit : neque habilitas est omnibus ad maximos magi stratus dignitatesquc posse assumi. Quod apud Elidem urbem quandoque contigit. Nam cum paucorum esset gubernatio Reipublicae, admodum pauci eorum ad senatoriam ordinem, quae erat perpetua dignitas, pervenire poterant, oh id quod erat potentium hic ordo, ac persimilis Lacedaemoniorum senatui.

Fit autem mutatio gubernationis paucorum et in bello, et in pace. in bello quidem, quod populo diffidentes, condu-

litibus coactis uti. Cuicumque enim manus injecerunt, iste saepe fit tyrannus, sicut in Corintho Timophanes : si autem plures isti amplius acquirunt potentatum. Qui autem hoc formidant, tradunt multitudini politiae,quia compelletur populo uti.

m In pace autem propter diseredcntiam ad invicem immittunt custodiam militibus, et principante Mesidio, qui aliquando fit dominus amborum, quod quidem accidit in Larissa in principatu Alevadarum circa Samum, et in Abydo in sodalitatibus, quarum una erat quae Iphiadae.n Fiunt autem et seditiones et ex circumveniri alios ab aliis ipsorum qui in oligarchia, et ex dissidere penes nuptias, vel sententias, puta ex nuptiali quidem causa, quae prius dictae : et oligarchiam quae in Eretria equestriurn, Diagoras dissolvit, injusta passus circa nuptias. Ex judicio autem praetorii, quae in Heraclea seditio facta fuit : et in Thebis ex. causa adulterii, juste quidem, seditionaliter autem facientibus punitionem, iis quidem in Heraclea contra evectionem, iis autem qui in Thebis contra Archium, vicerunt enim ipsos inimici, quare exceperunt in foro in Cyphone.

o Multae autem et propter valde despoticus esse oligarchias,ab iis qui in politia contristatis dissolutae sunt, quae in Cnido, et quae in Chio oligarchia.

p Fiunt autem et ab eventu transmutationes, et vocatae politiae, et oligarcliiarum, in quibuscumque ab honorabilitate

cto milite uti compelluntur : et qui illis praeficitur, saepe tyrannus evadit, ut Corinthi Timophanes : quod si plures praeficiuntur, ipsis sibi potentiam parant. Interdum vero ista formidantes, qui. regunt populum, recipiunt ad Reipublicae communionem : quoniam necessitas cogit populo uti.

In pace autem propter diffidentiam quam inter se habent conductis militibus custodiam tradunt, praefi ciuntque illis virum aliquem, qui ad neutram partem magis inclinare videatur. At iste saepe fit dominus partis utriusque, quod accidit in Larissa urbe Alevadensibus Rempublicam apud Samum tenentibus, et apud Abydum tempore sodalitatum, quarum una erat Iphiadi.

Oriuntur etiam seditiones per exclusionem aliorum ab aliis factam, eorum ipsorum qui sunt in paucorum gubernatione, quando de nuptiis, vel de judiciis concertant, quemadmodum de nuptiis supra diximus. Et in Erctria paucorum gubernatio equitum sublata est per Dia- goram , qui. affectus injuria fuerat ex nuptiis. Ex judicio autem apud Heracleam seditio exstitit, et Thebis ob adulterii judicium. Atqui utroque in loco non injusta fuerat accusatio, sed per factionem paena nimis exasperata, apud Heracleam quidem adversus Eurytionem, Thebis vero adversus Archium, quem inimici pe.rvincentes, in foro ligari, ac cervicem, ejus annulo ferreo includi fecerunt.

Saepe etiam paucorum gubernati on.es dissolutae fuerunt ob nimiam dominationem, non probantibus quibusdam ex ipsis qui gubernabant hujusmodi excessum, ut accidit his qui apud Cnidum et apud Chimn per paucorum potentiam gubernabant.

Fiunt etiam casu mutationes illis, quae vocantur Respublicas et gubernationes paucorum, ubicumque a censu sumuntur consiliantur et judicant, et principatibus principantur. Saepe enim primo statuta honorabilitas ad praesentia tempora, ut participent in oligarchia quidem pauci, in politia autem medii,facilitate facta propter pacem, vel propter aliam aliquam bonam fortunam, accidit easdem possessiones fieri dignas multiplicata honorabilitate, ut omnes omnibus participent, quandoque quidem paulatim et secundum modicum facta transmutatione, et latenter, quandoque autem et celerius

q Oligarchiae quidem igitur transmutantur et seditiones sustinent propter tales causas, Totaliter autem et democratiae et oligarchiae transeunt, aliquando non in contrarias politias, sed in eas quae in eodem genere, puta ex legibus democraticis et oligarchias in eas quae dominae, et ex iis in illas.