CAPUT VII.

De mutationibus Moriarchiarum, et corruptionibus.

ANTIQUA TRANSLATIO.

a Restat autem supervenire de monarchia, ex quibus corrumpitur, et per quae salvari nata est. Fere autem consimilia dictis circa politias, sunt et quae accidunt circa regna, et tyrannides. Regnum quidem enim secundum aristocratiam, tyrannis autem ex oligarchia extrema componitur et democratia : propter quod utique et maxime nociva subditis est, veluti ex duobus malis composita, et transgressiones et peccata habens, quae ab ambabus politiis.

b Existit autem generatio mox ex contrariis utique monarchiarum. Regnum quidem enim ad auxilium quod a populo AdminBookmark factum est : et instituitur ilex unus AdminBookmark secundum excessum virtu- tis, vel actionum, quae a virtute, vel secundum excessum talis generis.

c Tyrannus autem ex populo et multitudine ad insignes, quatenus populus nihil molestetur ab ipsis. Manifestum au-

LEONARDI ARETINI TRANSLATIO.

Restat nunc videre de unius gubernatione, ex quibus corrumpatur, et per quae servari valeat. Fere autem similia ac propinqua sunt illis quae diximus supra de caeteris gubernationibus, illa quae circa regnum, et circa tyrannidem contingunt. Nam regia quidem potestas, optimatum gubernationi respondet, tyrannis autem ex paucorum potentia illa postrema, et ex populari componitur. Quapropter perniciosissima est his, qui sub ea sunt, utpote ex duobus composita malis, et transgressiones, et delicta continens, quae ex ambabus illis proveniunt.

Existitque generatio statim ex contrariis utique istarum. Nam regia potestas pro tutela praestantium virorum contra populum reperta est: et fit rex ex praestantibus, per excellentiam virtutis, vel rerum gestarum, quae sint a virtute, vel per excellentiam hujusmodi generis.

Tyrannis vero originem habet a populo, ac multitudinem contra nobilitatem, ut populus injuriam ab illis non patiatur.

tem ex iis quae acciderunt. Fere enim plurimi tyrannorum facti fuerunt ex deniago gis, ut est dicere, credibiles facti ex contrariari insignibus. Hae quidem enim hoc modo constituerunt tyrannides jam civitatibus augmentatis.

d Quaedam autem ante istas, ex regibus transgredientibus patria, et magis despoticum principatum appetentibus. Hae autem ex electis ad principales principatus : antiquitus enim populi instituerunt multi temporis conditores populi et prospectores. Hae autem ex oligarchiis eligentibus unum aliquem dominum ad maximos principatus.

e Omnibus enim inerat modis iis ad efficere de facili, si solum voluissent propter potentiam praeexistere : iis quidem regales principatus, iis autem eam quae honoris : velut Phidon quidem circa Argum, et alii tyranni constiterunt regno existente : qui autem circa Ioniam, et Phalaris ex honoribus : Panaetius autem in Leontinis, et Cypseius in Corintho, et Pisistratus Athenis, et Dionysius in Syracusis, et alii eodem modo ex demagogis.

f Sicut igitur diximus, regnum institutum fuit secundum aristocratiam. Secundum dignitatem enim est, vel secundum propriam virtutem, vel secundum genus, vel secundum beneficium, vel secundum haec et potentiam. Omnes enim cum beneficiassent, vel potentes beneficiare civitates, vel gentes, adepti sunt honorem hunc : ii quidem secundum bellum prohibentes servire, sicut Codrus : ii autem liberantes, sicut Cyrus : vel cum instituissent regionem, sicut Lacedaemoniorum reges, et Macedonum, et Molossorum.

g Vult enim Rex esse custos, ut quidem

Patet hoc ex ipsis his quae contigerunt. Fere enim tyranni ut plurimum facti sunt ex ducibus populorum, fidem adepti ab initio propter calumnias contra nobilitatem factas. Tyrannides igitur aliae in hunc modum constitutae sunt , civitatibus jam adauctis.

Aliae prius regibus transgredientibus patria jura, et affectantibus magis dominari. Aliae ex electis ad principales magistratus. Antiquitus enim populi constituebant diuturniores administrationes, et procurationes. Aliae ex paucorum potentia eligentium unum ali quem admaximos magistratus.

Omnibus istis modis facultas fuit perficiendi, si modo voluerit, per potentiam sibi praeexistentem, vel ex regia potestate, vel ex honoribus a populo exhibitis : ceu Phidon apud Argos, et alii alibi regiam potestatem habentes, tyranni sunt facti: circa loniam vero tyranni et Phalaris ex honoribus : Panaetius quoque in Leontinis, et Cypselus Corinthi, et Pisistratus Athenis, et Dionysius Syracusis, et alii eodem modo ex favore populorum apud quos multum poterant.

Ut ergo diximus, regia potestas instituta est secundum optimatum gubernationem. Est enim secundum dignitatem, vel per virtutem propriam, vel generis, vel per beneficia collata, vel per ista simul ac potentiam. Omnes enim qui maxima beneficia in civitates gentesque contulerunt, vel qui eam facultatem habuerunt, ut conferre valerent, hoc honore potiti sunt : alii bello conservatis populis, ne in servitutem devenirent, quemadmodum Codrus : alii a servitute liberatis, ut Cyrus : alii quod condidissent urbem, vel regionem acquisissent, quemadmodum Lacedaemoniorum, et Macedonum, et Molossorum reges.

Vult autem rex esse custos, ut qui divi- qui possident substantias, nihil injustum patiantur, populus autem nullam sustineat injuriam.

h Tyrannis autem, sicut dictum est saepe, ad nihil commune respicit nisi propriae utilitatis gratia. Est autem intentio tyrannica quidem, quod delectabile, regalis autem, quod bonum.

i Propter quod et supergressionum, quae quidem pecuniarum, tyrannicae : quae autem ad honorem, regales magis : et custodia, regalis quidem civilis, tyrannica autem per extraneos.

k Quod autem tyrannis habeat mala, et quae democratiae et quae oligarchiae, manifestum : ex oligarchia quidem, eo quod finis sit divitiae : sic enim solum et permanere necessarium custodiam et delicias, et multitudini nihil credere : propter quod et ablationem faciunt armorum, et suspectam habere turbam, et a munitione repellere, et demorari in domo, com mune est ambarum, et oligarchiae et tyrannidis.

I Ex democratia autem, et oppugnare insignes, et corrumpere occulte, et manifeste, et fugare, tamquam contra machinantes et impeditores adversus principatus. Ex iis enim accidit fieri et insidias, iis quidem principari volentibus, iis autem non volentibus. Unde et Periandri ad Thrasybulum consilium fuit, excedentium spicarum evulsio, quasi opportunum sit semper excedentes perimere.

m Sicut igitur fere dictum est, transmutationum ipsa principia oportet putare circa politias esse, et circa monarchias. Propter injustitiam enim, et propter timorem, et propter contemptum multi subditorum insurgunt adversus monarchias. Injustitiae autem maxime propter

tias habent, nihil injustum patiantur, nec etiam populus afficiatur contumeliis.

Tyrannus autem, ut saepe jam diximus, ad nullam communem respicit utilitatem, nisi gratia proprii commodi. Est autem objectum tyranni, quod placeat, regis, quod honestum sit.

Quamobrem et illa in quibus plus habent, sunt tyrannis quidem pecuniae : regibus autem honores : et custodia regi a civibus suis est, tyranno autem a peregrinis.

Quod vero tyrannis contineat illa mala, quae sunt et popularis gubernationis et paucorum potentiae, manifestum est : ex paucorum quidem potentia finem esse divitias : per has enim solas necesse est permanere, ut conductos retineat custodes, ut sumptus faciat in educando, ut populo suo in nulla parte confidat. Itaque arma civibus suis adimere, ac multitudinem populi conculcare, ac ex urbe pellere, et vacuam habitatoribus civitatem reddere, communia sunt paucorum potentiae, et tyrannidis.

Ex populari autem habet, vexare nobilitatem, clamque evertere, et aperte in exsilium pellere, tamquam adversarios, et rnachinatores contra potentiam suam. Ex his enim et consilia adversus eos iniri contingit, aliis dominationem affectantibus, aliis servitutem fugientibus. Unde Periandri consilium Thrasybulo datum, supereminentes spicas decerpere, tamquam opportunum fuerit eminentiores civium de medio tellere.

Ut igitur fere dictum est, eadem principia mutationum sunt existimanda, et in Rebuspublicis, et in unius gubernatione. Per contumetiam enim, et per metum, et per contemptum, insurgunt plerique subjectorum adversus dominantes. Injuriae vero maxime per contumetiam, non injuriam, aliquando autem et propter propriorum spoliationem. Sunt autem et fines iidem, quemadmodum ibi, et circa tyranni des, et circa regna. Magnitudo enim divitiarum et honoris existit monarchis, quae desiderant omnes.

n Insurrectionum autem, hae quidem ad corpus fiunt principantium, hae autem ad principatum. Quae quidem igitur propter contumetiam ad corpus, contumelia autem existente multarum partium, quaelibet ipsarum fit causa irae. Iratorum autem fere plurimi punitionis gratia insurgunt, sed non excellentiae.

o Velut Pisistratidarum quidem propter propulsassc Harmodii sororem, et illusisse Harmodio. Harmodius quidem enim propter sororem, Aristogiton autem propter Harmodium.

p Insidiati sunt autem Periandro ei. qui in Ambracia tyranno : quia simul bibens ipse cum pueris interrogavit ipse, si jam ex ipso praegnantes sunt.

q Quae autem Philippi a Pausania : quia permisit contumetiam pati ipsum sub Attalo.

r Et quae Amyntae parvi Hypoderda : quia insultavit ad staturam ipsius,

s Et quae Eunuchi Evagorae Cyprio : quia enim mulier recusavit filium ipsius, occidit tamquam contumetiam passus.

t Multae autem insurrectiones factae sunt, et propterea quod aliqui monarcharum in corpus verecundiam fecerunt.

u Velut et quae Crataei ad Archelaum : semper enim graviter se habebat ad colloquium. Quare sufficiens et minor fuit occasio, propterea quod filiarum nullam numquam et per ablationem rerum fiunt. Sunt autem et fines ibi tales, quales sunt circa tyrannides, et regna. Opes enim et honores, qui in tyrannis regibusque maximi conspiciuntur, affectant omnes.

Insurgunt autem quandoque in corpus dominantis, quandoque in ipsam dominationem. Quando enim per contumetiam adducuntur homines ad insurgendum, impetus fit in corpus. Cumque sint contumeliae partes plures, unaquaequae illarum concitat ad iram. Irascentium vero plurimi ultionis causa impetum faciunt, non causa potentiae.

Quale fuit illud filiorum Pisistrati : ob contumetiam enim sorori Harmodii illatam, et ipsum Harmodium compellatum, impetus in eos factus est : ab Harmodio quidem propter sororem, ab Aristogitone autem propter Harmodium.

Adversus Periandrum quoque Ambraciae tyrannum insidiae factae sunt, ex eo quia in potu, quem amabat, puerum interrogavit, an adhuc ex se praegnans esset.

Philippus vero a Pausania occisus est: quia non ulciscebatur contumetiam sibi factam ab Attalo.

Et Amyntas parvus a Darda : quia jactaret se in illius aetate abusum esse.

Et Eunuchus ab Evagora Cyprio : quod enim mulierem elegerat ejus filiam, quasi contumelia affectum eum necavit.

Plurimae vero invasiones factae sunt ex eo quia in corpus verecundiam intulissent.

Qualis fuit invasio illa Crataei adversus Archelaum : semper enim molesta illi fuerat consuetudo ejus.Itaque parva etiam occasio sufficiens fuit, vel quia filiarum

dedit, cum promisisset ipsi, sed priorem quidem detinens a bello adversus Sirram et Arabaeum dedit regi Elibeae, juniorem autem filio Amyntae, existimans sic utique illum nihil differre, et eum qui ex Cleopatra. Sed abalienationis principium exstitit graviter ferre ad veneream gratiam.

x Cum insurrexit autem et Hellanocrates Larissaeus propter eamdem causam : tamquam enim utens statura ipsius non deduxit spondens, propter contumetiam, et non propter amativam concupiscentiam, putavit esse factam collocutionem.

y Paron autem et Heraclides aenii Cotyn peremerunt, patri supplicium infe- z Adamas autem discessit a Cotyo : quia puer existens excisus fuit ab ipso, tamquam injuriam passus.

aa Multi autem et propterea quod in corpus afflicti fuerunt percussionibus, irati, ii quidem destruxerunt, bi autem aggressi sunt tamquam injuriam passi, et ea quae circa principatus et regales potentatus.

bb Velut in Mitylena Megacles Pentalidas circumstantes et verberantes Cotynes insurgens cum amicis peremit.

cc Et posterius Smerdes Penthilum

cum plagas accepisset, et ab uxore extractus, peremit.

dd Et insurrectionis Archelai Decamnichus dux fuit exacerbans insurgentes primus. Causa autem irae, quia ipsum tradidit flagellandum Euripidi Poetae. Euripides autem infremuit cum dixisset ipse aliquid adversus foetorem oris. Et alii autem multi propter tales causas, ii quidem nullam sibi dederat, cum se daturum promisisset, sed primam occupatus bello adversus Sirram et Arrabaeum, tradidit regi Elibeae, alteram vero filiam minorem natu filio Amyntae conjugavit, existimans per hunc modum minime sibi fore adversaturum ex Cleopatra genitum. Sed indignationis principium exstitit, quod graviter ferebat se ad libidinis gratiam haberi.

Fuit una cum illo ad rem patrandam Hellanocrates Larissaeus ob eamdem causam : quod enim abusus aetate illus, non ut promiserat, deducebat, ob contumetiam id fieri ratus est, non ob amorem.

Paron vero et Heraclides aenii Cotyn peremerunt, patri mactantes.

Adamas vero a Coty rebellavit, quasi contumelia affectus, quod ab eo in pueritia exsectus esset.

Multi etiam ob verberatum corpus, vel interfecerunt ira perciti, vel impetum fecerunt, quasi contumelia affecti, et contra homines in potestate constitutos, et contra reges.

Ut Megacles apud Mitylenem magistratus circumeuntes, et clavis pulsantes cum amicis aggressus interfecit.

Et postea Smerdes verberibus caesus, et a muliere tractus, Pentilon interemit.

Archelai vero necis princeps fuit Dechamnichus. Is enim primus caeteros aggressores commovit, et irritavit. Causa vero fuit irarum, quod illum Archelaus Euripidi poetae verberandum tradidisset. Erat vero infensus illi Euripides ob maledictum in ipsius insuavitatem oris jacta-

perempti sunt, ii autem insidias passi sunt.

ee Similiter autem et propter timorem : unum enim aliquid erat hoc causarum, sicut politias et monarchias : velut Xerxem Artaphanes timens criminationem, quae circa Darium, quia suspendit, cum non jussisset Xerxes : sed putans indulgeri tamquam non memorantem propter caenam.

ff Hae autem propter contemptum, sicut Sardanapalum videns quidam percutientem secum mulieribus, si vere hoc fabulantes dicunt. Si autem non de illo, sed de alio erit utique hoc verum. Et Dionysio posteriori Dion insurrexit propter despectionem, videns cives sic se Habentes, et ipsum semper ebrium.

gg Et amicorum autem quidam insurgunt propter despectionem : propter confidere enim contemnunt, tamquam oblituri: et putantes posse obtinere principatum, modo quodam propter contemnere insurgunt. Tamquam potentes enim et contemnentes periculum propter potentiam invadunt de facili, sicut ducentes exercitus monarchis, sicut Cyrus Astyagi, et vitam contemnens et potentiam : propter potentiam quidem inoperosam fuisse, ipsum autem deliciari. Et Seuthes Thrax Amadoco existens dux exercitus. Ii autem et propter plura horum insurgunt, ut et despicientes, et propter lucrum, sicut Ariobarzani Mithridates.

hh Maxime autem propter hanc causam invadunt, qui quidem natura audaces et honorem habent bellicum a monarchis. Virilitas enim potentiam habens, audacia est, propter quas ambas tum. Et alii complures tali de causa, vel interfecti sunt, vel in periculum insidiari venerunt.

Similiter quoque propter metum : haec enim una ex causis est, ut in Republica, sic etiam in unius gubernatione : ceu Xerxem Artaphanes metuens calumniam de Dario, quod eum suspendisset, Xerxenon jubente : sed putans illi veniam esse datam propter coeam, quasi ab ignoscente.

Aliae vero propter contemptum, ut videns quidam Sardanapalum regem inter eas mulieres pensa dividentem, si modo fabula vera fuit : et si non in illo, attamen hoc in alio verum esset. Et Dionysium posteriorem Dion invasit, quod eum contemnebat, conspiciens ipsum Dionysium semper ebrium, et cives Syracusanos ita se habere.

Amicorum etiam quidam insurgunt propter contemptum. Ob fidem enim eis adhibitam spernunt, tamquam facultatem habentes clam moliendi : et putantes se dominationem obtinere posse, quodammodo per contemptum invadunt. Tamquam enim potentes, et contemnentes periculum, propter suam potentiam, faciliter insurgunt, ut duces quidam exercituum adversus principes suos, quemadmodum Cyrus contra Astyagem, cujus et vitam et potentiam contemnebat, cernens et copias ejus jam consenuisse, et ipsum in deliciis vitam agere. Et Seuthes Thracius cum esset dux exercitus Amadoci. Quidam vero hujus plurimum gratia insurgunt, ceu propter contemptum, et propter lucrum, velut contra Ariobarzanem Mithridates.

Maxime vero propter hanc causam insurgunt hi qui sunt natura superbi, et honorem habent ex rebus bellicis apud dominantes et principes. Fortitudo enim potentiam habens, superbia est, per quas

tamquam de facili praevalituri faciunt insurrectiones.

ii Eorum autem qui propter amorem honoris insurgunt, est alius modus causae praeter dictos prius. Non enim, sicut quidam, tyrannos invadunt, videntes lucra magna et honores magnos existentes ipsis : sic et eorum qui propter amorem honoris insurgunt, unusquisque praeeligit periclitari : sed illi quidem propter dictam causam, ii autem ac si utique aliqua alia fieret actio singularis, et propter quam nominati fierent et noti, sic et monarchas invadunt non possidere volentes monarchiam, sed gloriam.

kk Sed tamen paucissimi numero sunt propter hanc causam impetum facientes. Supponi enim oportet nihil curare de eo quod est salvari, si non debeat praevalere in actione, quibus assequi quidem oportet Dionis aestimationem : non facile autem ipsam adesse multis. Ille enim cum paucis militavit adversus Dionysium, sic habere dicens, quod ubicumque possit procedere, sufficiens sibi tantum participare actioni, veluti sicut modicum invasisset terrae, mox accideret mori, hinc bene habere sibi mortem.

II Corrumpitur autem tyrannis, uno quidem modo sicut aliarum politiarum unaquaeque ab extrinseco, si contraria aliqua sit politia valentior. Consiliari quidem enim palam, quod existit propter contrarietatem electionis. Quae autem volunt potentes, agunt omnes. Contrariae autem politiae, AdminBookmark quidem tyrannidi se- cundum Hesiodum, sicut figulus figulo. Etenim democratia ultima tyrannis est. Regnum autem et aristocratia propter contrarietatem politiae. Propter quod Lacedaemonii plurimas dissolverunt tyrannides, et Syracusani pro tempore quo politizabant bene.

mm Aliquando autem ex se ipsa,

ambas quasi faciliter superaturi eos aggrediuntur.

Eorum vero qui ob honoris cupiditatem insurgunt, alius modus est causae ultra jam dictos. Non enim, ut quidam, tyrannos invadunt, spe magnorum commodorum magnorumque honorum quos in illis cernunt, inducti : sic et qui ob honoris cupiditatem eos aggrediuntur : sed illi quidem, ut ea sibi arripiant quae in tyrannis admirabantur, hi autem ut ex re gesta memorabili atque egregia, famam ac celebritatem nominis consequantur, non dominationem acquirere volentes, sed gloriam.

Sunt tamen perpauci qui ob hanc causam moveantur. Constituendum est enim sibi vivendum non esse, nisi rem confecerint, quibus adesse oportet Dionis propositum, non facile quidem fieri in multis. Ille enim cum paucis militibus contra Dionysium profectus ait, quantumcunque progredi posset, satis id sibi foret, ut si vel parum terrae illius invasisset, pulchrum jam sibi mori existimaret.

Corrumpuntur autem tyrannides, uno quidem modo, ut unaquaeque aliarum Rerumpublicarum ab extra, si aliqua sit contraria Respublica robustior. Nam voluntas quidem aderit, propter contrarietatem electionis. Quae autem volunt omnes efficiunt, modo possint. Contrariae vero sunt gubernationes, populus quidem tyrannidi secundum Hesiodum, ut figulo figulus : nam gubernatio populi illa postrema, tyrannis est : regia vero potestas et optimatum gubernatio, propter contrarietatem gubernandi. Quapropter Lacedaemonii multas everterunt tyrannides, et Syracusani per id tempus quo Respublica eorum recte gubernabatur.

Alio autem modo corrumpuntur, cum quando qui participant, seditiones fecerunt, sicut quae circa Gelonem, et nunc quae eorum quae circa Dionysium. Quae quidem Gelonis, Thrasybulo Hieronis fratre filium Gelonis abducente, et ad delectationes excitante, ut ipse principaretur : familiaribus autem congregatis, ne tyrannis omnino dissolveretur, sed Thrasybulus : congregari autem ipsorum tamquam tempus habentes, ejcerunt omnes ipsos : Dionysium autem Dion aggressus . curator existens et assumens populum, illum ejiciens peremit.

nn Duabus autem existentibus causis propter quas maxime insurgunt contra tyrannides, scilicet odio, et contemptu, alterum quidem horum oportet existere tyrannis, scilicet odium : ex contemptu autem fiunt multae dissolutionum. Signum autem eorum : quidam enim qui acquisierunt plurimi conservaverunt principatus : qui autem susceperunt, mox, ut est dicere, peremit omnes. Fruitive enim viventes, facile contemptivi fiunt, et multas opportunitates dant insurgentibus.

oo Partem autem quamdam odii iram oportet ponere. Modo enim quodam earumdem actionum causa fiat.

pp Saepe autem et magis operosa ita quam odium. Robustius enim insurgunt, propterea quod non utitur ratiocinatione passio. Maxime autem significat furoribus assequi propter injuriam : propter quam causam Pisistratidarum destructa est tyrannis, et multae aliarum. Sed magis odium. Ira quidem enim cum tristitia adest, quare non facile ratiocinari : inimicitia autem sine tristitia.

qq Ut autem in summa est dicere, quotcumque causas diximus oligarchiae intemperatae et ultimae et democratiae extremae, tot et tyrannidis ponendum. Et-

in seipsis seditionem habent, quemadmodum circa Gelonem factum est, et nunc circa Dionysium. Gelonis enim filium Thrasybulus Hieronis frater per illecebras et voluptates traducebat, ut ipse dominaretur. Domestici vero ac necessarii per factionem repugnabant, ut non tyrannis omnino solveretur, sed Thrasybulus : verum alii inter haec conspirantes, eam occasionem nacti ipsos omnes populerunt : Dionysium autem Dion, contra eum copiis ductis, cum esset affinis, suscepto populo illum pepulit, ipse vero interfectus est.

Cumque duae sint causae propter quas maxime contra tyrannos insurgitur, odium scilicet, et contemptus, odium quidem existat oportet in tyrannos, ex contemptu autem plurimae fiunt eversiones. Hujus vero signum fuerit, quod plerique eorum qui dominationes adepti sunt, eas usque ad extremum conservaverunt : sed qui ab illis susceperunt, confestim (ut ita dixerim) perierunt omnes. In voluptatibus enim viventes, efficiuntur facile contemnendi, ac multas praebent occasiones opprimendi sui.

Particulum vero quamdam odii debemus iram existimare. Nam quodammodo earumdem rerum causa existit.

Et est interdum ira efficacior quam odium. Vehementius enim insurgunt : quia perturbatio illa non utitur ratione. Maxime vero contingit ut ira deferantur, qui. contumelia fuerint affecti : per quam quidem causam et Pisistratidarum deleta est tyrannis, et multae aliarum. Sed odium magis ratione utitur. Nam ira cum dolore fit, quare non facile ratione utitur : odium vero sine dolore.

Ut autem summatim dicamus, quotcumque causas diximus paucorum potentiae illius postremae et nimiae ac popularis gubernationis extremae, totidem et enim hae existunt entes divisibiles tyrannides.

rr Regnum autem ab extrinsecis quidem minime corrumpitur : propter quod et multi temporis est : ex seipso autem plurimae corruptiones accidunt.

ss Currumpitur autem secundum duos modos : uno quidem, seditionem facientibus iis qui participant regno : alio autem modo, magis tyrannice tentantibus gubernare, quando exegerunt esse domini plurium et praeter legem.

tt Non fiunt autem regna nunc : sed si fiant, monarchiae et tyrannides magis : propter regnum quidem esse voluntarium principatum, dominium autem majorum, et propter multos esse similes, et nullum differentem tantum, ut correspondeat ad magnitudinem et dignitatem principatus. Quare propter hoc quidem non permanent voluntarii. Si autem per fraudem principatur aliquis vel per violentiam, jam hic videtur tyrannis esse.

uu In iis autem quae secundum genus regnis, ponere oportet causam corruptionis, cum iis quae dicta sunt, et quod est fieri multos contemptibiles facile : et hoc quod est potentiam non possidentes tyrannicam, sed regalem honorem injuriari. Facilis enim fieret dissolutio. Non volentibus enim mox non erit Rex, sed tyrannus non volentium. Corrumpuntur ergo monarchiae propter has et alias tales causas.