CAPUT IV.

De speciebus democratiae ei oligarchiae, quae sunt ex congregationibus.

ANTIQUA TRANSLATIO.

a Quod autem sint et democratiae species plures et oligarchiae, dicamus. Manifestum autem hoc et ex dictis. Species enim plures populi, et dictorum insignium sunt. Puta populi quidem species, una quidem agricolae, altera autem quae circa artes : alia autem foralis, quae circa emptionem et venditionem versatur : alia autem quae circa mare, et haec quidem bellica, haec autem pecuniativa, haec autem vectiva, haec autem piscativa. In multis enim locis circa singula horum multae turbae, puta piscatores quidem in Tarento et Byzantio : triericale autem Athenis : negotiativum autem in aegina et Chio : transvectivum autem in Tenedo. Adhuc autem quod manuale, et quod modicam habet substantiam, ut non possit vacare. Adhuc quod quidem ex ambobus civibus liberum, et utique si qua talis alterius multitudinis species.

LEONARDI ARET1N1 TRANSLATIO.

Quod vero et popularis ipsius species sint plures et paucorum potentium, ostendamus. Patet autem hoc ex his quae dicta sunt. Nam et in plebe et in nobilitate plura sunt hominum genera. Plebis quidem una species, agricolae : alia, artifices : alia, negotiatores qui emendis vendendisque rebus intendunt : alia circa rem maritimam, et horum alii bellatores, alii mercatores, alii nautae, alii piscatores. Multis enim locis horum omnium turba ingens, ut piscatores Tarenti et Byzantii : navalis multitudo Athenis : mercatores in aegina et Chio : portitores in Tenedo. Insuper manuales et parvas facultates habentes, qui otiosi esse non possunt. Praeterea qui non ex utroque parente cives sunt orti, liberi tamen homines, et si qua hujusmodi plebeiorum hominum species altera.

b Insignium autem, divitiae, nobilitas, virtus, disciplina, et iis similia dicta secundum eamdem differentiam.

c Democratia igitur est prima quidem quae dicitur maxime secundum aequale. aequale enim ait lex talis democratiae, nihil magis existere egenis, vel divitibus, neque dominos esse utrosque, sed similes ambos. Siquidem enim libertas maxime est in democratia, sicut existimant quidam, et aequalitas, sic utique erit maxime, communicantibus omnibus maxime politia similiter. Quoniam autem amplior populus, dominans autem quod visum fuerit pluribus, necesse democratiam esse hanc. Una quidem igitur species democratiae haec.

d Alia autem quod principatus sint ab honorabilitatibus et brevibus existentibus iis. Oportet autem ei qui possidet, potestatem esse participandi, et carentem non participare.

e Altera species democratiae, omnes quidem esse principantium, si solum sit civis, principari autem legem, f Altera autem species democratiae,

alia quidem esse eadem, dominans autem esse multitudinem et non legem. Hoc autem fit quando sententiae fuerint dominae, sed non lex.

g Accidit autem hoc propter demagogos. In quibus quidem enim quae secundum legem democralizant,non fit d.ema- gogus, sed optimi civium sunt in praeeminentia. Ubi autem leges non dominantur, hic fiunt demagogi. Monarchus enim fit populus compositus unus ex multis. Ipsi enim multi sunt domini, non ut unusquisque, sed omnes. Quale autem

Nobilitatis vero, divitiae, genus, virtus, disciplina, et his similia, quae dicuntur secundum eamdem differentiam.

Popularis igitur prima species dicitur maxime secundum aequalitatem. Vult enim lex hujus popularitatis pares esse divites et pauperes, nec alteros plus posse, alteros minus, sed. utrosque esse aequales. Siquidem maxime libertas est in populari statu, ut putant quidam, et aequalitas certe esset maxime, pariter omnibus Reipublicae participantibus. Cum vero populus sit multitudo, et id obtineat quod pluribus videatur, necesse est ut haec sit popularis gubernatio. Una igitur species popularis est haec.

Alia vero species, ut magistratus, honoresque in Republica secundum censum patrimoniorum, et eum quidem parvum, tribuantur : ita ut qui tanta possidet, habilis sit ad honores Reipublicae suscipiendos : qui vero non possidet, sit inhabilis.

Alia species popularis est, ut omnibus omnino civibus habilitas sit, modo non sint aliqua ex causa obnoxii, dominetur autem lex.

Alia species popularis est, ut omnes omnino habiles sint ad magistratus gercndos, modo sint cives, et dominetur lex. Alia species eodem modo, nisi quod. non lex dominatur, sed multitudo. Hoc autem fit, quando populi decreta praevalent legibus.

Accidit autem istud ob praepotentos

quosdam qui populum ducunt. Nam in his Rebuspublicis in quibus dominatur lex, praepotens aliquis non fit qui populum ducat, sed optimi civium Rempublicam gubernant. At ubi leges non dominantur, ibi ductores populi oriuntur. Solus enim populus regit compositus unus ex pluribus. Multitudo enim auctorita- dicat Homerus non bonam esse multi dominationem, utrum hanc vel quando plures sunt qui principantur ut unusquisque, incertum. Talis igitur populus veluti monarchus existens, quaerit monarchizare : quia non subjicitur sub lege, et fit despoticus. Quare et adulatores honorati. Et est populus iste proportionaliter tyrannidi monarchiarum. Propter quod et mos idem, et ambo despotica meliorum, et sententiae sicut ibi praecepta.

h Et demagogus et adulator idem, et proportionaliter : maxime autem utique apud utrosque valent, adulatores quidem apud tyrannos, demagogi. autem apud populos tales.

i Sunt autem ii causa ut sententiae sint dominae, sed non leges, omnia reducentes ad populum. Accidit enim ipsis fieri magnos, propter populum quidem esse dominum omnium, opinionis autem populi hos : suadetur enim multitudo iis.

k Adhuc autem qui principatus accusant, aiunt oportere populum judicare. Hic autem gaudenter recipit advocationem. Quare dissolvuntur omnes principatus.

l Rationabiliter autem utique videbitur increpare, qui dicit talem esse democratiam, non politiam. Ubi enim non principantur leges, non est politia. Oportet enim legem quidem principari omnium : de singularibus autem principatus et politiam judicare.

m Quare siquidem est democratia una politiarum, manifestum, quod talis institutio in qua sententiae omnia dispensant, neque democratia proprie. Nullam enim sententiam contingit esse universalem.

tem dominandi habet non ut singuli, sed ut omnes. Homerus autem cum dicit non esse bonum ut plures regant, utrum de hac dicit, vel de illa cum plures gubernant ut singuli, incertum est. Talis ergo populus, utpote absolutam potestatem habens, dominari solus quaerit, nec ulli legi subesse, efficiturque dominator. Itaque assentatores ejus in pretio habentur. Et est hujusmodi populus in gubernatione sua, tyranno persimilis. iidem nempe mores, et utrobique meliores deprimuntur : et decreta hujus populi perinde sunt ut tyranni praecepta.

Et ductores suasoresque hujus populi sunt velut adulatores illi qui circa tyrannos versantur, et utrisque apud utrosque potentia par, tam adulatoribus penes tyrannum, quam ductoribus suasoribusque populi apud ipsum populum.

Hi auctores sunt ut decreta et leges infringant, et ad voluntatem populi cuncta referantur. Contingit autem illis fieri potentes, ex eo quia populus dominatur omnium. Ipsi autem voluntatem populi maxime ducunt : quoniam fides a populo eis adhibetur.

Praeterea qui de magistratibus quaeruntur, ad judicium populi negotia deferunt. Populus autem gratanter audit eorum provocation.es . Per hunc modum magistratus irritantur omnes.

Merito autem reprehendere videntur, qui dicunt hujusmodi popularem non esse legitimam Reipublicae speciem. Ubi enim leges non praevalent, non est Respublica. Nam lex dominari omnibus debet : in particularibus autem magistratus et politia providere.

Itaque si est popularis una specierum Reipublicae, clarum est quod talis gubernatio in qua decretis cuncta efficiuntur, non est proprie popularis. Nullum enim decretum recipit esse universale. De po-

Species quidem igitur democratiae determinatae sint hoc modo.

n Oligarchiae autem species, una quidem esse principatus ab honorabilitatibus tantis, ut egeni non participent, cum sint plures : licere autem possidenti participare politia.

o Alia autem quando ab honorabilitatibus in mensis sunt principatus, et eligunt ipsi eos qui deficiunt. Siquidem igitur ex omnibus iis hoc faciant, videtur hoc esse magis Aristocrasticum : si autem ex aliquibus determinatis, Oligarchicum.

p Altera species Oligarchiae est, quando puer pro patre unus fit.

q Quarta autem, quando exstiterit quod nunc dictum est, et principetur non lex, sed. princeps. Et est convertibilis haec in oligarchiis, sicut tyrannus in monarchus, et de qua diximus ultima democratia in democratiis, et vocant talem Oligarchiam potentatum. Oligarchiae quidem igitur species tot et democratiae.