CAPUT IX. Socratis opinio de causis mutationum Rerumpubticarum rejicitur.

ANTIQUA TRANSLATIO.

a In politia autem dicitur quidem de transmutationibus a Socrate, non tamen dicitur bene. Optimae enim politiae et primae existentis non dicit transmutationem proprie. Ait enim causam esse, id quod est, non manere aliquid, sed in aliqua periodo transmutari. Principium autem esse horum, quorum AdminBookmark fundus qui- nario conjugatus duas harmonias exhibet, dicens, quando numerus diagrammatis hujus solidus fuerit.

b Tamquam natura quandoque producente et meliores, et pejores disciplina, hoc ipsum dicens forte non male. Contingit enim esse aliquos, quos disciplinari et fieri studiosos viros, impossibile est.

c Sed haec quidem utique erit transmutatio ejus quae ab illo dicitur optima politia magis quam aliarum omnium, et eorum quae fiunt omnium, et per tempus, per quod dicit omnia transmutari, et quae non simul inceperunt fieri, simul trans-

LEONARDI ARETINI TRANSLATIO.

In Republica vero Platonis, Socrates de mutationibus loquitur, nec tamen recte. Illius enim Reipublicae quae est optima, atque prima, mutatio nulla propria assignatur. Inquit enim causam esse mutationis, quia sic natura comparatum sit, ut nihil permaneat, sed in ambitu quodam temporis mutationem recipiat. Esse vero principium horum, inquit, quorum sesquitertius quinario conjungatur, fundus duas exhibet harmonias : inquiens, quando numerus diagrammatis hujus efficiatur solidus.

Utpote natura producente pravos et meliores disciplina. Hoc ergo forsan, inquit, non male, fieri enim potest ut sint aliqui, quos disciplina institui, ac bonos fieri viros, impossibile est.

Sed haec non propria mutatio foret illius Reipublicae, quam optimam esse vult, magis quam aliarum omnium, et universorum quae fiunt, et ex tempore, per quod inquit omnia mutari, et ex eo quae non simul incipiunt simulque mutantur, ceu mutantur, velut si die priori ante tropicum facta fuerunt, simul transmutantur.

(1 Adhuc autem propter quam causam ex hac in eam quae Lacedaemoniorum fit transmutatio ? Saepius enim in contrariam transmutantur omnes politiae quam in eam quae prope. Eadem autem ratio et de aliis transmutationibus. Ex Lacedaemonicnsi enim, ait, transmutantur in oligarchiam : ex hac autem in democratiam : in tyrannidem autem ex democratia. Et quidem etiam e contrario transmutantur, puta ex AdminBookmark in oligarchiam., et magis quam in monarchiam.

e Adhuc autem tyrannidis non dicit, neque si erit transmutatio, neque si non erit, propter quam causam, et in qualem politiam. Hujus autem causa, quia non facile utique haberet dicere. indeterminatum enim. Quoniam et secundum. illum oportet et in primam et optimam. Sic enim utique fieret continuum, et circulus. Sed transmutatur et in tyrannidem tyrannis , sicut quae Sicyonis, ex ea quae Myronis in eam quae Clisthenis : et in oligarchiam, sicut quae in Chalcide, quae Antileontis : et in democratiam, sicut quae Gelonis in Syracusis : et in aristocratiam, sicut quae Charilai, in Lacedaemonia, et in Garchedone. Et in tyrannidem transmutatio fit ex oligarchia, sicut in Sicilia fere plurimae antiquarum in Leontinis, in tyrannidem Panaetii, et in Gela in eam quae Cleandri, et in Rhegio in eam quae Anaxilai, et in aliis civitatibus multis similiter.

f Inconveniens autem et putare in oligarchiam propter hoc transmutari, quia amatores pecuniarum et pecuniosi, qui in principatibus : sed non quia qui multum excedunt in substantiis, non justum putant aequale participare per civitatem eos qui nihil possident, cum his qui possident.

g In multisque oligarchiis non licet si pridie mutationis facta essent, simul forte mutarentur.

Praeterea quam ob causam ex illa transit ad Lacedaemoniorum Rempublicam ?

Saepe enim in contraria transeunt Res publicae omnes quam in ea quae sint propinqua. Eadem ratio est de aliis quoque mutationibus. Ex Laconica enim, inquit, mutatio fit ad paucorum potentiam. Ex ista vero ad popularem statum, ex illo rursus ad tyrannidem. Atqui et e contrario mutantur, ceu ex populari in paucorum potentiam, et magis quidem quam in tyrannidem.

Praeterea tyrannidis utrum mutatio sit, vel non sit, nihil dicit, propter quam causam, nec in quam. Reipublicae speciem transit. Hujus vero causa est, quod non faciliter dicere valebat. Infinitum enim. Nam secundum eum oportebat in primam et optimam : sic enim utique fieret continuo circulus. Sed mutatur in tyrannidem tyrannis, ut ea quae apud Sicyonios, ex Myronis tyrannide in Clisthenis : et in paucorum potentiam, ut illa quae in Chalcide fuit Antileontis : et in popularem statum, ut illa quae Gelonis fuit Syracusis : et in optimates, ut illa quae Charilai apud Lacedaemonios, et Carthaginienses. Et in tyrannidem fit mutatio ex paucorum potentia, ut in. Sicilia, plurima vetustarum in Leontinis in Panaetii tyrannidem, et apud Gelam in Cleandri, et apud. Rhegium in Anaxilai, et in aliis compluribus civitatibus eodem modo.

Absurdum etiam putare in paucorum potentiam ideo transire, quia homines cupidi, et pecuniarum studiosi, in magistratibus versentur : ac non quia plurimi divitiis superabundantes, non justum existimant par habere in civitate eos qui habent.

Jn multisque paucorum potentiis, non

pecuniosum fieri, sed leges sunt prohibentes. In Garchedone autem democratizantes pecuniosi sunt, nec tamen transmutatae fuerunt.

h Inconveniens enim est dicere, duas civitates esse eam quae oligarchia divitum et pauperum. Quid enim haec magis quam Lacedaemonica passa est, vel quaecumque alia, ubi non omnes possident aequalia, vel non omnes similiter erunt boni viri ? Nullo autem pauperiori facto quam prius, nihil minus transmutantur in AdminBookmark ex oligarchia, si fiant plures qui egeni, et ex AdminBookmark in oligarchiam, si va-

lentius fuerit quod opulentum, quam multitudo : et ii quidem non curent, ii autem adhibeant intellectum.

i Multisque existentibus causis, per quae fiunt transmutationes, non dicit, sed unam, quia prodigi facti, usurarii fiunt pauperes, ut a principio divitibus existentibus omnibus aut plurimis. Hoc autem est falsum. Sed. quando quidam praesidum perdiderunt substantias, innovant, quando autem aliorum, nihil fit dirum. Et transmutantur nihil magis numquam in AdminBookmark quam in aliam politiam. Adhuc autem et si honoribus non participant, et si injusta patiantur, vel injurias, seditiones faciunt, et transmutant politias : etsi non consumpserint substantiam, propter licere sibi quodcumque voluerunt facere, cujus causam, eam quae valde libera, esse dicit.

k Pluribus autem existentibus oligarchiis et democratiis, tamquam una existente utraque, dicit transmutationes Socrates.

licet pecunias quaerere, sed leges sunt prohibentes. Et apud Carthaginem quae populariter gubernatur, pecuniis student, nec tamen adhuc mutati sunt.

Absurdum etiam dicere esset duas civitates sub paucorum gubernatione, opulentorum, et inopum. Quid enim aliud huic, quam Laconicae accidit, vel alteri cuicumque, ubi. non omnes aequalia possideant, aut non omnes aequaliter sunt boni viri? Nullo autem pauperiore facto, nihilominus ex paucorum transmutantur gubernatione ad popularem statum, si plures sint inopes. Et ex populari in paucorum potentiam, si potentiores sint opulenti quam multitudo. Et alteri negligant, alteri intendant.

Cumque plures sint causae ex quibus mutationes fiunt, eas non dicit, sed non solum quod prodigaliter viventes, usuris confecti, pauperes efficiuntur. Quasi vero fuerint omnes ab initio divites, vel plurimi eorum. Sed hoc falsum. At quando ipsorum potentium quidam patrimonia consumpserint, res novas moliuntur : quando autem alii, nihil grave accidit. Et mutantur nihilo magis in popularem statum, quam in aliam speciem gubernationis. Insuper vero et si honores una cum aliis non capiant, si injurias inferant, si contumeliis afficiant, seditiones oriuntur, et mutationes in Republica fiunt, etiamsi nulla dissipatio patrimonii intercesserit, ex eo quod liceat, quidquid volunt, efficere : cujus rei. causam esse ferunt nimiam libertatem.

Cumque plures sint paucorum, plures etiam populi gubernationes, tamquam utraque una sit, mutationes assignat Socrates.