ARTICULUS II. De accidentibus pluviae.

Quantum ad secundum, sciendum quod accidentia pluviae sunt sapor, color, figura, magnitudo, parvitas guttularum, modus cadendi, locus generationis, et tempus durationis.

De sapore sciendum, quod quandoque pluvia est dulcis, viseosa, et quodammodo pinguis, et ista generatur, ex vapore magis a ereo, et maximeconvenit planetis. Alia est quodammodostiptica, et tendit quandoque ad amaritudinem, vel salsedinem: et talis generatur ex vapore commixto sicco terrestri, et ista pluvia cadit in guttulis minoribus, propter defectum viscositatis adtenendam aquam: et quamvis pluvia quaelibet generetur ex vapore siceo terrestri, eo quod quaelibet restringit fluxum ventris, tamen illa pluvia quae sic est stiptica, habeto plus de terrestri sibi commixto.

Secundo sciendum, quod colon pluviae ut in pluribus, est sicut aquae, tamen quandoque cadit alterius coloris, ut rubicundi; quandoque lactei, quandoque sanguinei, et quandoque cadit quasi lana, vel spongia, et ista sunt mirabilia, et de istis est difficile dare causam: tamen causa rubedinis, pluviae potest esse fortis adustio exhalationis commixtae in vapore aquoso. Sed causae aliarum experientiarum est inconsueta proportio qualitatum primarum, quam difficile est assignare.

Tertio sciendum estde diversitate pluviae, secundum grossitiem,

et parvitatem: nam diversitas illa potest provenire ex parte materiae, quia si materia sit tenax, et unctuosa, tunc caduntguttae majores, quam si pluviae esset admixtum siccum terrestre, ideo est quod guttae difficilius dividuntur ratione viscositatis. Secundo, provenit per agens, sive ex parte ejus, nam cum frigidum condensans fuerit fortificatum et intensum propter contrarium circumdans per antiperistasin, tunc cadunt grossiores, quam quando frigidum non fuerit fortificatum a contrario circumdante. Tertio, provenit ex motu locali, nam quandoque guttae superiores velocius cadunt in inferioribus, propter majorem gravitatem, et conjungunt se guttis inferioribus, et cadunt grossiores.

Et quarto provenit ex loco generationis, eo quod quandoque cadit, et generatur magis alte, ut in media regione aeris, et quandoque minus alte, sicut infra mediam, et hoc, quando vapor propellitur a frigido. Similiter generatur magis in una parte terrae, quam in alia magis tum versus Septentrionem, quam prope Austrum, in quibus propter intensionem caloris consumentis materiam, et propter paucitatem materiae, raro fiunt pluviae, sicut in terra aegypti, et in aliis regionibus calidis.

Quarto sciendum est de modo cadendi, quod quandoque pluvia cadit directe ad terram, et quandoque oblique, et hoc ex duobus, vel ex delatione nubis per ventum, vel per expulsum vaporis lateraliter a frigiditate mediae regionis. Sed de tempore durationis, sciendum quod quandoque nubes convertitur tota simul in aquam, et tunc fit magna inundatio super partem terrae, in qua cadit; et quandoque nubes convertitur paulatim in aquam, et cum hoc defertur a vento, et tunc minus durat pluvia super eamdem partem terrae, nisi continue vapores ascendant, et augmentent nubem, quia si sic nubes augmentetur, tunc pluvia durabit longiori tempore.

Sexto est sciendum de figura guttularum, quod ista figura est sphaerica, cujus duplex est causa. Prima secundum auctorem de sphaera, quia est corpus homogeneum, et quaelibet pars ejus naturaliter tendit ad consimilem figuram, inquantum potest, sed tota aqua est sphaerica, ut probat idem auctor de transeuntibus in navi, a littore, etc. Ex quo sequitur, quod similiter gutta aquae habebit sphaericitatem.

Alia causa est, quia figura sphaerica, est figura sub qua res naturalis diutius potest conservari, eo quod sub tali figura virtus ejus est magis unita, ideo videmus quod ros, et grando determinant sibi figuram sphaericam, modo cum quaelibet res appetat se permanere, potius determinat sibi figuram sphaericam.

Tertia causa est secundum Albertum, quia quamvis aqua pluvialis genereturalterius figurae, quam sphaericae, tamen generata descendit, volvendo et titubando, et in tali volutione rotundatur. Et sic patet de accidentibus ipsius.

Ad rationes. Ad primam, dico quod non oportet quod elementum generetur in suo loco naturali, nam videmus ignem generari in terra et aere, et aerem in aliis elementis.

Ad secundam, tunc exhalatio conver teretur in terram, negatur consequentia, imo debet converti in ignem per exhalationem, modo quo dictum est.

Ad tertiam, non est locus, etc. Negatur, imo in eodem loco possunt generari successive.

Ad quartam, concedo quod pluvia generatur a calido, tanquam a causa mediata, eo quod calidum elevat vaporem, ex quo pluvia generatur, sed immediate generatur a frigido, vel frigiditate per conversionem vaporis elevati in aquam. Et sic finis quaestionis.