Articulus II.

An prima causa possit immediate regere istum mundum inferiorem ?

De secunda difficultate sit prima conclusio, quod prima causa non potest immediate regere ista inferiora; probatur, quia prima causa non potest immediate producere operationes, mediantibus quibus ista inferiora attingunt fines suos: ergo, etc, Patet consequentia, quia respectu istorum inferiorum requiritur quod attingant fines, inquantum possunt, ad quos naturaliter ordinantur. Antecedens probatur, quia fines istorum inferiorum sunt contrarii, sicut aquae frigefacere, ignis calefacere, modo ab eodem non possunt profluere effectus contrarii simul et semel.

Secundo, quia prima causa est omnino simplex, et invariabilis; ergo prima causa non potest immediate agere in aliquam novam operationem. Consequentia tenet, quia a voluntate antiqua non provenit actio nova, per Commentatorem 8. Physicorum. Et antecedens patet 12. Metaph.

Sed contra conclusionem objicitur, quod Deus continet in se virtutes, et perfectiones omnium istorum inferiorum; igitur immediate potest regere ista inferiora. Consequentia tenet, quia aliter non contineret virtutem cujuslibet inferioris. Antecedens apparet 5. Metaphysic. capite de perfecto.
Secundo, Deus est omnipotens, ut patet 12. Metaph, ergo potest immediate istum mundum inferiorem regere.

Tertio, quia prima causa mediante corpore caelesti regit ista inferiora; ergo se sola potest id facere. Consequentia tenet, quia causa prima potest se sola facere, quidquid potest causa secunda.

Quarto, per Auctorem de Causis, qui dicit quod causa prima plus influit in effectum, quam causa secunda. Tunc signetur illud, in quo prima causa plus influit, et vocetur A. Tunc A regitur a prima causa immediate quantum ad illud plus : ergo et quodlibet aliud consimiliter potest regi. Consequentia tenet, quia non est dare rationem, quare prima causa potest magis immediate in unum istorum, quam in alterum.

Ad ista, et primo ad primum, dico quod non intelligitur quod in Deo sunt aliquae perfectiones, vel virtutes distinctae a Deo; sed sic intelligitur quod Deus est simpliciter perfectus secundum quantitatem virtutis, ita quod est perfectissime super omnia bona bonus, et virtuosus ; sed propter hoc non oportet quod istam bonitatem, vel virtutem potest exercere ad quodlibet immediate.

Ad secundum, dico quod Deum mundum immediate regere est impossibile, sed non sequitur quod Deus non sit omnipotens, eo quod non potest impossibile facere.

Ad tertium, negatur quod quidquid potest prima causa, etc

Ad quartum, prima causa plus influit, dico quod non intelligitur quod prima causa aliquid influat in inferiora mediante causa secunda, et aliquid mediante seipsa; sed intelligitur quod prima causa plus influit, id est, proprius est causa illius effectus quam causa secunda. Sed secunda conclusio est secundum fidem, quod Deus possit immediate regere, et gubernare istum mundum inferiorem, circumscripta quacumque concurrente causa secunda; et hoc habemus credere ex fide.