ARTICULUS II. Ponuntur differentiae Cometarum.

Quantum ad secundum, sciendum quod multae sunt differentiae cometarum. Primo enim differunt magnitudine; nam quandoque apparuerunt aliquae de magnitudine Solis et Lunae, et aliquando satis parvae, et aliquando a difficili visibiles, propter parvitatem. Secundo differunt numero, quia quandoqueapparent plures simul, sed ut in pluribus una sola.

Tertio differunt figura, nam quandoque apparent habere comam circumquaque, quandoque ad unam partem tantum, quae sisit recta et longata, vocatur stella caudala, sed si sit a parte inferiori, stellabarbata. Similiter quandoque est aliqua stella coeli, quam insequitur per attractionem vapor, vel exhalatio terrestris illuminatus, et ista stella coli apparet comata.

Quarto, differunt colore, imo secundum Senecam, sunt valde dispares in colore, et ideo quaedam sunt rubicundae, quaedam candidae. Quinto, differunt motu, et quiete, nam secundum Senecam aliqua non mutat locum, et illanon potest esse caudata, sed comata; sed differunt secundum motum, nam quaedam moventur ad Orientem, quaedam ad Occidentem, et hoc de pluribus quaedam transvertuntur.

Sexto, differunt loco, quia quandoque aliquae, et in pluribus apparent versus Septentrionem, et prope viam lacteam, secundum Senecam, et quandoque versus Austrum, sed hoc est raro; similiter quaedam sunt elevatiores a terra, et quaedam propinquiores terrae.

Septimo, differunt tempore, quia quandoque aliquae cometae durant magis, quandoque minus; unde secundum Philosophum, ad minus durat stella comata per septem dies, et ad majus per septemdecim, tamen secundum Senecam, et Aristotelem, potest durare per sex menses.

Aliquae differunt tempore, quia quandoque magnum tempus est antequam appareat aliqua stella comata, et aliquando intra duos dies apparet una, vel plures.

Octavo differunt in significatione, et hoc videbitur in quaestione de signato stellae comatae.

Nono differunt variatione, nam quaedam continue variantur, augendo, vel diminuendo, et quaedam similiter manent usquequo incipiant disparere.

Istae igitur sunt differentiae habitae per ex perientias de cometis, quarum causae postea videbuntur.

Tertio est sciendum, quod stella comata vel potest considerari quantum ad corpus stellae, vel quantum ad caudam, vel comam D modo possibile est aliquando quod corpus stellae comatae sit de natura coeli, sicut dicit Aristoteles: sed hoc est valde raro, cauda tamen ejus erit de natura elementari.

Secundum hoc ponitur ista conclusio, quod stella comata non est de natura coeli. Probatur, quia si sic, sequeretur quod stella comata esset perfecte sphaerica: consequens est contra experientiam, quia semper apparet cum coma, vel cauda. Consequentia probatur, quia quaelibet stella caeli est sphaerica, ut patet secundo Caeli.

Secundo, si esset de natura caeli sequeretur quod semper uniformiter moveretur ad motum caeli: consequens est contra experientiam, ut dictum est. Probatur consequentia, quia in caelo non apparet variatio in motu, nec irregularitas. Sed posset responderi, quod ista stella comata non esset aliquis planetarum, vel stella fixa, sed quaedam alia stella habens motum valde diversum, et nobis ignotum. Istud non valet, quia tunc non posset salvari qualiter simul possunt apparere plures stellae comatae.

Sequeretur tertio, quod nunquam dispareret stella comata, nisi per ingressum radiorum Solis. Consequens est contra experientiam. Probatur consequentia, quia stellae caeli non possunt alicubi disparere a visu nostro, quamdiu sunt super horizontem.

Quarto, nullum generabile, aut corruptibile, augmentabile, aut diminuibile est de natura caeli; stella comata est hujusmodi; igitur, etc Major patet 1. Caeli. Et minor apparet ad experientiam: videmus enim generari stellam comatam successive, et augeri per partem ante partem, dein continue minorari, quousque amplius non appareat.

Quinto arguitur ex dubitatione, quia omnis stella est perpetua, sed stella comata non.

Ad rationes. Ad primam, omne corpus simplex, etc. Concedo majorem, si moveatur circulariter secundum naturam: nego minorem, quoad utramque partem. Primo, dico quod stella comata non est corpus simplex, imo est quoddam mixtum imperfectum, nec in talibus oportet dominari terram. Similiter non movetur circulariter secundum naturam, sed ad motum aeris, in quo locatur, quemadmodum clavus in navi movetur ad motum navis.

Ad secundam, sequeretur quod sem per, etc. Concedo consequens, quod non semper apparet perfecte sphaerica ad modum stellae, sed cum coma, vel cauda.

Ad tertiam, non semper, etc. Dico quod imo semper debet apparere cum comaet cauda, eo quod materia illa non potest esse ita perfecte sphaerica, quin aliquae partes teneant sphaericitatem, et tunc ibi apparebit coma, vel cauda: similiter dato quod esset perfecte sphaerica, adhuc in materia sua potest esse diversitas in raritate, et densitate, et tunc apparet sine coma, vel cauda, sed tunc non ponimus differentiam inter illam stellam, et aliam.

Ad quartam, aliqua stella, etc. Negatur consequentia, quia sic arguetur, quod aliqua stella de natura sua habet lumen. Ad quintam, maxime esset, etc. Concedo, nec oportet propter hoc quod ascendat, quia ejus viscositas, et tenacitas impedit ejus ascensum.

Ad sextam, dico quod aliquae sunt majoris durationis, et aliae minoris secundum fortitudinem materiae majorem, vel minorem, ex qua fiunt. Et similiter hoc non arguit quod suntde natura caeli, quia ista, quae suntde natura caeli sunt simpliciter perpetua.

Ad septimam, de significatione stellae comatae dicetur alias.