ARTICULUS I.

Quaedam praemittuntur de marii fluxu, et marium diversitate.

Quantum ad primum, sciendum quod quidam est fluxus maris a Septentrione ad Austrum, qui continue fit ad modum, quo unus fluvius ingreditur in alium, et dictum est de isto in praecedenti quaestione.

Sed alter est fluxus, quo bis in die naturali, vel modicum minus mare fluit et refluit, et de isto intendimus in proposito.

Secundo, sciendum quod maria sunt in triplici differentia, quia quaedam sunt maria, quae nec fluunt, nec refluunt, nec apparent fluere. Alia sunt quae fluunt, et non apparentfluere; alia sunt, quae fluunt, et apparent fluere.

Primum genus marium est in triplici differentia, nam quaedam sunt lacus, stagna, et hujusmodi, quae includuntur montibus, quae nec fluunt, nec refluunt. Alia sunt quae non fluunt propter mobilitatem terrae, super quam fundantur. Alia sunt, quae non fluunt propter remotionem a Luna.

Secundum genus marium est in triplici differentia: nam quaedam sunt maria, quae fluunt, et refluunt, et non apparent fluere propter remotionem a littoribus, ita quod amplitudo maris impedit apparentiam fluxus; et ideo ubi mare magnum intercipitur insulis, ubi est via strictior, ibi magis apparet fluxus, et ubi amplior, ibi minus apparet. Sed alia sunt maria, quae fluunt, et non apparent fluere propter altitudinem, et habitationem rupium, et riparum, quibus includitur illud mare. Sed tertia sunt, quorum fluxus non apparet propter hoc, quia unum fluit in reliquum, et e contra.

Sed tertium genus marium est, quod fluit, et apparet fluere, sicut mare Oceanum, et alia maria sibi contiguata. Verum est tamen quod . aliqua maria sunt continuata per vias strictas mari Oceano, quae tamen non fluunt, nec refluunt; ideo maria, quae non continuantur ad Oceanum non fluunt, nec etiam ista quae continuantur solum per vias strictas, sicut est mare Mediterraneum. Unde mare Oceanum dicitur illud mare magnum, impertransibile, quod circuit totam terram habitabilem ab Oriente in Occidentem per Meridiem, et Septentrionalem, ita quod terra habitabilis est insula istius maris.

Tertio sciendum, quod fluxus ille, et refluxus quolibet die naturali fit bis, vel modicum minus, ita quod Luna accedente ab Oriente ad Meridianum fluit, et iterum Luna accedente ad punctum mediae noctis iterato fluit, et ita quolibet mense fiunt tot (nam quolibet die naturali fluit, et refluit mare bis, imo duo fluxus, et una dies excipiuntur in mense) fluxus et refluxus duplicati, quot sunt dies in mense, duobus fluxibus, et una die, exceptis, quam diem Luna acquirit motu proprio contra firmamentum in mense.

Quarto sciendum, quod in mari sunt quaedam voragines, quae etiam consequuntur istum motum Lunae, ita quod quando mare refluit, tunc voragines illae attrahunt sibi magnam aquam cum magno impetu, et absorbent, postea in fluxu iterato emittunt.

Quinto sciendum est de augmentatione, et diminutione istius fluxus, quod in hyeme fluxus iste est major quam in aestate, et adhuc major circa aequinoctium, quam in hyeme, vel in aestate. Similiter fluxus iste est minor Luna existente in eclypsi, caeteris paribus, quam Luna non eclypsata; et existente plenilunio majores fiunt fluxus, et ideo in mense assignantur variationes, nam in prima septimana fluctus decrescit, in secunda crescit, in tertia decrescit, in quarta crescit. Isti igitur sunt effectus et experientiae, quae apparent in fluxu, et refluxu, de quibus postea assignatae sunt causae.