ARTICULUS I. Unde proveniant venti?

Quantum ad primum, sit prima conclusio ista; quod venti veniunt originaliter a montibus, quemadmodum et fluvii, ita quod veniunt a locis altis quodammodo tendentibus ad declivitatem, sicut sunt latera montium, quae sunt loca convexa. Probatur: De illis locis veniunt venti originaliter, quae sunt aptissima ad generationem ventorum: sed loca montosa sunt hujusmodi; ergo, etc. Major nota est, et minor patet, quia montes sunt loca concava, porosa ad modum spongiae: modo talia loca sunt maxime disposita ad generationem exhalationis, sicut patuit in tractatu de modo generationis fluviorum: modo ventus est exhalatio calida et sicca; igitur, etc.

Secundo, quia videmus magnos ventos, et multos circa loca montosa, propter multitudinem exhalationis in montibus illis generatam.

Tertio, quia Boreas et Auster veniunt a montibus; igitur et omnes alii venti. Tenet consequentia, quia isti sunt venti validiores: et antecedens patet, primo de Austro, qui venit de montibus versus meridiem, quia vel venit a Polo Antarctico, vel a Tropico Cancri, vel a montibus, qui situantur versus meridiem. Non a Polo, quia exhalatio prius consumeretur, quam veniret ad nos, transeundo per regionem superiorem, ut Solis. Non a Tropico Cancri, tunc enim sequeretur quod veniendo versus nos transiret super cacumina altissimorum montium: consequens est falsum, quia tunc cineres dimissi ex sacrificiis Deorum non remansissent per annum super cacumina montium. Et patet consequentia, quia venti non possunt montes penetrare.

Relinquitur ergo quod veniant a montibus. Confirmatur, quia si Auster veniret a Polo, vel a Tropico, tunc sequeretur quod nunquam flaret Auster in septimo climate, nisi flaret in omnibus aliis usque ad meridiem. Consequens contra experientiam. Et probatur consequentia: quia si flet in septimo climate, et non in sexto, sequitur quod venit de loco ultra sextum, et per istas easdem rationes probabitur quod Boreas non venit a Polo Arctico.

Quarto, arguitur ad quaestionem per experientiam: quia quandoque videmus ventum venire ab una parte montis, et etiam a parte sibi opposita, et fiat ventus sibi contrarius, quasi ambo illi venti venirent vel exirent de illo monte, quod non esset, nisi venti procederent originaliter a montibus.

Quinto, quia sic posito ventum venire de montibus, frcilius possent provenire effectus, et apparentiae ventorum, ut patebit in ultima parte quaestionis: igitur hoc ponere, est rationabile.

Secunda conclusio est, quod ad hujusmodi generationem ventorum non facit solum exhalatio generata in montibus: imo cum hujusmodi exhalationes generatae in locis declivioribus, quas secum deferunt venti venientes de montibus. Patet, primo per Aristotelem in littera, qui ponit circa mare loca concava, et porosa, quae sunt apta ad generationem exhalationis. Secundo, ad hoc facit humectata terrae a pluvia, quia tunc terra est magis disposita, et apta ad elevationem vaporis, et exhalationum, quae in illis commiscentur. Verum est tamen quod in locis declivioribus non tantum generatur de exhalatione quantum in montibus.

Ex istis potest inferri primo, quod causa motus ventorum non est praecise frigiditas propellens exhalationem deorsum. Patet, quia exhalatio inclusa infra montem, habet exitum in latere montis, ex quo exitu acquirit quodammodo impetum ad lateraliter movendum, et postea frigiditas propellit, ne directe possit ascendere sursum, et sic possunt esse duae causae hujusmodi motus * naturalis, scilicet exitus lateralis de monte, et frigiditas propellens.

Secundo nota, quod non potest bene praesciri quis ventus flabit in aliqua regione, et hoc per Astrologiam universalem: imo in qualibet regione oportet habere observantias speciales ad hoc praesciendum. Patet, quia per talia principia universalia potest sciri quando ventorum materia, quae est in montibus, est consumpta, vel quando non.

Tertio nota, quare sit gyratio ad diversas partes Horizontis in generatione ventorum, quia cum materia per actionem Solis sit consumpta in una parte, et in alia parte sit multiplicata, tunc ventus cessat in una parte, et incipit in alia: et ad hoc multum faciunt constellationes caeli, sicut ponit Aristoteles in textu.

Patet igitur a quibus locis originaliter veniunt venti.