articulus ii.

Verus modus quo apparet Galaxia, staluitur.

Quantum ad secundum praemitto tres suppositiones. Prima est, quod caelum est corpus perspicuum, et transparens, ut patet ad experientiam.

Secunda suppositio est quod perspicuitas caeli est difformis. Probatur, quia si perspicuitas caeli esset uniformis, sequeretur quod partes caeli, a quibus reflectuntur radii Solis non solum reflecterent lucem, sed etiam figuram. Consequens est contra experientiam, nam Luna reflectit lumen Solis, et non figuram ipsius; et non est causa, nisi difformitas perspicuitatis in partibus Lunae, nam talis difformitas, vel disparitas est sufficiens causa, quare ab aliquo, corpore reflectatur lux vel color, et non figura. Probatur consequentia, quia videmus quod corpora uniformia perspicua, sicut est aqua profunda, reflectunt ad modum speculi non modo lucem, vel colorem, sed cum hoc figuram, ut patet ad experientiam.

Tertia suppositio est, quod in partibus caeli, ubi est minor perspicuitas, est minor claritas, et ubi est major spissitudo apparet major claritas. Probatur, quia videmus in alabastro quod partes rarae, quas pertranseunt radii Solis, vel luminis, apparent magis obscurae, et aliae partes opacae, et spissae, apparent magis clarae et albae. Secundo patet hoc idem de corpore Lunae, nam ubi Luna est rarior in partibus suis, ibi apparet macula, et ubi est densior apparet Iux et claritas.

Ex istis apparet causa quare apparet Galaxia, quia perspicuitas caeli est difformis in suis partibus densioribus, nam apparet major claritas propter incorporationem, et reflectionem intensioris luminis; modo partes caeli, in quibus apparet

Galaxia, sunt densiores aliis partibus, cujus signum est, quia ibi est major multitudo stellarum; modo stella est densior pars sui orbis, ideo in istis partibus potius deberet apparere claritas, et albedo, quae vocatur Galaxia, quam in aliis partibus caeli.

Sed contra objicitur, et primo contraprimam suppositionem, quia si caelum esset perspicuum, sequeretur quod in eclipsi Solis lumen caeli, vel Solis veniret ad nos pertranseundo corpus Lunae: consequens est contra experientiam, et probatur consequentia, quia radius Solis bene potest penetrare corpus perspicuum, sicut patet de aere, aqua, et aliis similibus.

Ad. istud negatur consequentia, quia spissitudo, et magnitudo corporis Lunae impedit transitum luminis Solis.

Secundo arguitur contra rationem secundae suppositionis, quia dato hoc, sequitur quod corpus Lunae, imo cujuslibet alterius planetae, est multo majus quam sit claritas apparens in plenilunio, nam ista claritas est imago et figura Solis reflexa ad corpus Lunae, sicut ad speculum, quia partes caeli reflectunt lumen, imo cum hoc figuram.

Ad illud dico quod hoc est falsum, nam si ita esset, sequeretur quod cum aliqua stella superior debeat eclipsari per Lunam, vel aliquam stellam inferiorem, quod prius erat eclipsata, quam aliqua pars claritatis Lunae ponatur inter visum et . ipsam. Consequens est contra experientiam. Probatur consequentia, quia pars densa Lunae, in qua non apparet claritas prius interponeretur.

Tertio dubitatur, unde appareat illa difformitas partium caeli in perspicuitate. Dicitur quod est de natura caeli; igitur non est quaerenda alia causa.

Ad rationes. Ad primam, dico quod illa non est causa, sed quod difficile est tantam materiam elevari, quanta requiritur ad generationem, et continuationem stellae comatae.

Ad secundam, quia una stella, etc. Negatur consequentia, quia tanta materia non est elevabilis ab istis inferioribus.

Ad tertiam, ille circulus dicitur, etc. dico quod hoc provenit ex diversitate partium caeli in perspicuitate.

Ad quartam posset concedi consequens.

Ad auctoritatem post oppositum, dico quod illa non est auctoritas Aristotelis, sed translatoris, quia tantum habetur in antiqua translatione.