ARTICULUS II.

De loco et tempore, quibus fiunt terraemotus.

Quantum ad secundum, de loco, patet primo ex praecedentibus,

quod non fit, nec potest fieri simul et semel per totam terram. Secundo, non fit communiter, et ita saepe in insulis sicut in aliis partibus, eo quod minus de exhalatione ibidem includitur; vel si sit inclusa, infrigidatur quodammodo ab aqua circumstante, vel ab aqua, quae sibi commiscetur.

Tertio, minus fit in locis Septentrionalibus quam Meridionalibus. Causa est, quia exhalatio est magis crassa versus Septentrionem, propter frigiditatem terrae, ideo minus faciliter potest intrare terram. Quarto, non fit circa aegyptum, quia ibi est terra valde compacta, et densa, ita quod subtus terram propter compactionem non sunt concavitates, quibus includatur spiritus. Quinto, terraemotus fit in locis montosis, propter concavitatum multitudinem, in quibus includitur exhalatio. Sexto, magis fit in regionibus, quae sunt spongiosae, et subantrosae, cujusmodi sunt Achaia, Sicilia, Eubaea.

De tempore: primo terraemotus fit post multas pluvias, et imbres, quia tunc exhalatio propellitur sub terra. Secundo, fit post multas siccitates, quia tunc plurimae exhalationes propter multitudinem subintrant terram.

Tertio, minus fiunt hyeme, et aestate, sed magis temporibus intermediis, et hoc propter eamdem causam, quae dicebatur de ventis. Quarto, magis fiunt de nocte quam de die, quia noctes sunt tranquilliores, et signum est quod exhalatio includitur sub terra. Quinto, si fiunt de die, maxime fiunt in meridie, quia tunc sedatus est impetus exhalationis super terram propter calorem. Sexto, fit circa eclipsin Lunae, scilicet modicum ante, vel post, quia tunc sedatus ventus exterior, propter defectum caloris Lunae. Et hoc de secundo.

Ad rationes: Ad primam, patet quod non intelligitur de tali motu.

Ad secundam, dico quod talis motus, scilicet fractio terrae fit violenter: et quamvis hoc non posset fieri naturaliter, propter soliditatem terrae, potest tamen fieri violenter ab aliquo alio impellente; et quando quaeritur unde veniat tanta vis illius impellentis, respondetur, quod aliquo modorum, qui prius dicti sunt.

Ad tertiam, exhalatio illa propter levitatem, etc. Concedo quod exhalatio illa exit propter levitatem, quanquam tum contingit quod non potest exire, et ideo quando exit per poros, tunc fit ventus, et non terraemotus. Et sic dictum est ad quaestionem.