QUAESTIO IV.

Utrum digeslio sanguinis, et nascentia a calore naturali sit pepansis ?

Arguitur quod non, quia sanguis non digeritur in pericarpiis; igitur non est pepansis. Consequentia tenet, quia pepansis fit in pericarpiis, ut dicit littera, et dictum est in praedicta quaestione; sed alio patet quod non omnia loca sanguinis vasa sunt seminum, nec pericarpia.

Secundo, digestio sanguinis est corruptio ejus, et putrefactio; igitur non est pepansis. Consequentiatenet, quia illae sunt oppositae transmutationes, digestio et putrefactio. Antecedens probatur, quia sanguis est optimus humor, et optimae digestionis, si tunc aliquid sibi addatur, aliter accenditur, comburitur et inflammatur, ut sit putrefactio, et non ultra digeritur, sed potius corrumpitur et putrescit.

Tertio, digestio sanguinis est alteratio, vel motus ad sanguinem acquirendum vel destruendum; si primum, tunc non pepansis, quia non dicitur digestio formae, vel digestio rei acquirendae, sed potius rei existentis. Si secundo ad destruendum sanguinem, jam non est digestio sanguinis, sed corruptio ejus, quae non dicitur digestio.

Dein arguitur denascentiis, quod digestio eorum non sit pepansis, quia putrescunt, et ad esse putrefactum tanquam ad finem tendunt: igitur non sunt pepansin passae, nec digeruntur pepansi. Sed consequentia patet, ut praecedens. Antecedens patet, quia sive sumantur nascentiae pro fructibus, constat quod putrescunt finaliter in arboribus, sive sumantur pro apostematibus, aut ulceribus, ista enim usque ad saniem deveniunt finaliter, et sic putrescunt, etc igitur ista non est pepansis, quae est digestio.

Oppositum dicit littera, Et autem aliter phlegmaticis quid et noscentiarum, et sanguinis. Alia littera habet, et flegminibus. Et talis est pepansis, quae a naturali est digestio. Et etiam exemplificat de nascentiis, cum constantia fuerit facta, qualis et lacryma cum facta fuerit limus, et omnis talis transmutatio est pepansis, ut dicit. Ex quo patet veritas quaestionis, quia in quaestionibus praecedentibus dictum est de digestionibus in generali, nunc in speciali dicendum est de quibusdam specialibus, de quibus Aristoteles exemplificat, et primo de illis ibi quaerit, et convenienter de aliis dictis ejus. Unde quantum ad primum dicendum est sicut prius dictum est de generatione animalium in putrefactis, quia calor in animalibus potest dici naturalis duobus modis. Uno modo respectu alicujus generandi ex illo humore, cujus est. Alio modo, quia est naturalis ipsi cujus est ille humor, vel dicitur ille humor. Primo modo dicendum est quod pepansis in sanguinibus et nascentiis in generandb saniem, sive putrefactionem ipsorum humorum a calore naturali; calor enim in animali ad congregationem apostematis, est mutabilis, et improportionalis membro vel membris, a quo, vel a quibus illae impelluntur. Unde ratione, qua calor in humido talem humorem ab ipso humore, per hoc quod agit in elevando in communi, quia omne apostema, saltem exterius apparens, in communi erigitur per naturam, et attestatur super hoc, quod talis calor utitur ad ducendum humidum a membro, vel ad evolandum cum ipso, sicut agit calor in putrefactis, quod non esset, nisi esset innaturalis.

Sumendo igitur sanguines pro humoribus sanguineis expulsis per naturam, et nascentiis, et apostematibus, et humoribus illis, qui existunt per naturam, sumatur digestio illorum pro generatione, vel dispositione ad generationem saniei; et similiter per calorem decoquentem, ista dispositio est digestio, quae est pepansis; et haec sit prima conclusio. Probatur, quia omnis digestio ad generationem alicujus a calore naturali facta, dicitur pepansis respectu istius humidi. Consequentia, et antecedens patent ex praedictis quaestionibus; sed si sumantur talia pro superfluitatibus eductis per calorem naturalem corrumpentem dispositionem, qua ille humor erat naturalis humori continuum, tunc similiter talis actio, vel dispositio non est pepansis, vel sic considerata non dicitur pepansis, sed potius dicitur esse quaedam putrefactio. Hoc patet, quia naturalis corruptio est putrefactio, hoc est naturalis corruptio; igitur, etc. Consequentia, et antecedens tenent ex praedictis.

Ad rationes principales. Ad primam, sanguis non digeritur in pericarpiis, negatur. Ad probationem, non omnia loca sanguinis, etc. dico quod imo sunt vasa seminum, saltem generandorum in illis locis, et ipsis, ut sanguis in mamilla, si in calore superfluo congeritur, et decoquitur, et putrescat, et sanies generetur, mamilla in pericarpium generationis saniei, et locus seminis. Unde fit. sanies, vel humor, sive sit sanguis purus iste humor, sive alius humor.

Ad aliam, Digestio sanguinis est corruptio ejus, dicitur quod digestio sanguinis, licet sit corruptio sanguinis, potest tamen hoc esse digestio, et pepansis ad generationem alterius, sicut putrefactio bovis, est pepansis ad generationem apum.

Aliqua, videntur adhuc deesse.

F I N I S.

F. JOANNIS

D U N S S C O TI

DOCTORIS SUBTILIS, ORDINIS MINORUM