ARTICULUS II. Corpus quintum non est de natura ignis.

De secundo est dicendum, quod illa dicuntur esse ejusdem naturae, quae sunt consimilis formae, ut duo homines dicuntur ejusdem naturae, eo quod habent animas consimiles: et ideo quamvis materia sit natura, tamen ab identitate ipsius non dicuntur aliqua esse ejusdem naturae, eo quod in omnibus est eadem materia, scilicet materia ejusdem rationis.

Secundum hoc sit conclusio, prima: Corpus caeleste non est de natura ignis, imo nec alicujus istorum inferiorum. Probatur primo ex praedictis, quia omne corpus hic inferius est vel grave vel leve;

generabile vel corruptibile; augmentabile vel diminuibile; sed corpus caeleste neutrum istorum est: ergo, etc.

Secundo, si corpus caeleste esset de natura ignis, sequeretur quod unius corporis simplicis essent plures motus simplices secundum naturam: consequens falsum per suppositionem prius positam. Probatur consequentia, quia ipsius esset motus circularis, et etiam motus sursum, qui naturaliter inest igni.

Tertio, arguitur per rationem Aristotelis, quia si caelum esset de natura ignis, sequeretur quod quodlibet aliud elementum jam esset corruptum: consequens contra experientiam. Et probatur consequentia, quia ignis esset valde excessive magnus in comparatione ad alia elementa, et per consequens super ipsa obtineret dominium in magna proportione.

Quarto, arguitur quod si caelum esset de natura ignis, sequeretur quod nunquam aliquod elementum possit infrigidari ultra gradum frigiditatis, quem sibi naturaliter determinat. Consequens contra experientiam, quia videmus aquam infrigidari usque ad coagulationem, et tamen aqua non determinat sibi a natura quod sit coagulata, imo potius fluxibilis est. Ideo dicit Aristoteles 2. de Caelo, et 2. hujus, quod semper aqua petit locum decliviorem. Probatur consequentia, quia corpus caeleste cum sit de natura ignis, non haberet aliquam virtutem infrigidandi, ideo non apparet de quo ista frigiditas produceretur, quae induit ultimum gradum propositum.

Quinto sequitur, quod multi effectus, quos attribuimus caelo, non possunt reduci in caelum tanquam in causam efricientem. Consequens falsum per praecedentem conclusionem. Et probatur consequentia, quia non apparet quare secundum motum ignis flerent fluxus, et refluxus maris, et hujusmodi, nisi in corporibus animalium et plantarum.

Sexto, lumen caeli, et lumen ignis specifice distinguuntur; igitur caelum et ignis non sunt ejusdem naturae. Consequentia tenet, quia quorum accidentia propria sunt diversarum naturarum, ista non sunt ejusdem naturae. Et antecedens probatur, primo, quia lux ignis est qualitas naturaliter consequens proportionem primarum qualitatum, scilicet fortem digestionem humidi infiammabilis cum sicco, et ideo oleum, adeps, et hujusmodi pinguia, bene sunt inflammabilia: modo lumen caeleste nunquam sequitur hujusmodi qualitates.

Secundo probatur antecedens, si lux ignis, et lux caeli essent ejusdem naturae, sequeretur quod aliqua hora diei a meridie usque ad tenebras noctis appareret hemisphaerium consimiliter illuminatum luce Solis, sicut aliqua pars ejusdem apparet illuminari lumine ignis. Consequens est falsum, maxime de quibusdam floribus, et pannis, qui nunquam apparent ejusdem coloris in lumine ignis, et in lumine Solis. Probatur consequentia, quia a meridie usque ad tenebras noctis remittitur continue lumen Solis, sicut quod primo gradus intensior, et postea est gradus remissior; ergo si essent ejusdem naturae, intermedia essent gradus aequales.

Arguitur contra rationem tertiam, quae est Aristotelis, utrum posito quod corpus caeleste esset ignis, sequeretur quod omnia alia corrumperet?

Respondetur quod non sequeretur, imo non plus ageret caliditatem in ista inferiora, quam de facto agit, nam non oportet, nec est possibile, quod quodlibet agens approximatum ad passum, ageret secundum totam profunditatem suam; imo dato quod ignis esset infinitum extensus ad sursum, adhuc non plus ageret in sphaera aeris, quam de facto agit, et hoc habetur 3. Physicorum.

Secunda conclusio est, quod corpus caeleste non est de natura alicujus istorum inferiorum: probatur pro prima parte conclusionis ex secunda ratione adducta ad praecedentem conclusionem.

Ad rationes. Ad primam dictum est quod ascensus iste, et descensus non est per motum rectum.

Ad secundam, dico quod stella comata non est pars caeli, sicut Galaxia non est de natura ignis, et ista postea videbuntur.

Ad tertiam, dico quod ignis non movetur circulariter secundum naturam, sed praeter naturam.

Ad quartam de materia, dico quod ex identitate, vel diversitate materiae non arguitur identitas, vel diversitas naturae, ut dictum . est.

Ad quintam, dico quod et proprietates, et operationes non inveniuntur ejusdem rationis in igne et corpore caelesti.

Ad sextam, dico quod secundum Aristotelem dicitur aether interpretari quasi semper currens*. Ideo dicitur libro primo Caeli, quod antiqui appellaverunt supremum locum aethera, a currere sempiterno tempore, ponentes denominationem.