QUAESTIO PRIMA.

Utrum putrefactio sit possibilis, vel possibile sit fieri putrefactionem ?

Arguitur quod non, quia corruptio caliditatis a caliditate non est possibilis; igitur nec putrefactio. Consequentia tenet per definitionem putrefactionis in littera, vide licet, putrefactio est corruptio caliditatis in humiditate;propria corruptio a caliditate aliena. Unde sequitur ex definitione, quod esset corruptio caliditatis a caliditate, et hoc est impossibile, ut probatur, quia caliditas corrumpens intrinseca et aliena, est intensior intrinseca caliditate et propria, et tunc non corrumpit, sed intendit, vel est aequalis; et non fit actio, quia ab aequalitate non est actio; vel est remissior, et tunc non corrumpit, sed potius corrumpitur ab intrinseca caliditate et propria.

Et si dicatur, sicut communiter dici solet, quod caliditas aliena est diversae speciei ab intrinseca, quae propria dicitur, ideo est sibi contraria; igitur non intendit, sed corrumpit.

Sed contra, tunc oporteret quod uni qualitati essent duae qualitates aeque contrariae, quod est contra 1. Metaph. et contra 1. Caeli, quia tantum unum uni contrariatur. Et sic similiter oporteret ponere 8. qualitates primas, et 12. combinantes, quod est contra 2, de Generatione, cap. 1.

Secunda probatio consequentiae patet faciliter, quia sic dicuntur duae qualitates primae. Sic similiter duae frigiditates, et non videtur.

Si dicatur similiter ad secundum argumentum, quod communiter dicitur, quod per accidens corrumpetur caliditas propria a caliditate aliena, ex eo videtur quod facit exhalare humidum proprium, et illud minus subtiliat, sic quod non potest propria caliditas amplius manere, quia sic in frigido tempore, quando aer est frigidior homine, non potest fieri putrefactio alicujus membri hominis, nisi totius corporis, nec, inquam, possit aliquod putrefieri, nisi forte calore contento in ipso, vel in terra, quorum solum docet experientia in cumulis et aquis circa crura captivorum. Cum enim crura compeditorum circa loca arctiora compedis pannis humidis, vel aliis stillicidiis frigidis, et humidis humectantur, cito putrescunt; etiam existentes frigide in hyeme. Nec loquor de congelatione membrorum, et mortificatione propter frigus; sed antequam sit tantum frigus, quod mortificare sufficiat, aut congelare. Consequentiae istorum patent in littera, quia si solum per accidens, modo dicto; igitur quando est talis caliditas extrinseca, facilis exhalare humidum, nec subtilians, tunc non fieret effectus, puta putrefactio, quia deficiente causa deficiet et effectus. Confirmatur antecedens principale, quia si calor ageret in calorem, corrumpendo humiditatem, vel faciendo exhalare calorem, tunc remanens materia manet sicca, et in siccis optime conservatur calor, et non corrumpitur, nec putrefiunt sicca et calida, sicut patet de igne, qui est calidissimus, et siccus, et imputrefactibilis, ut dicitur in littera.

Secundo, ad aliud principale. Putrefactio nec est, nec potest esse actus speciei, vel generis mutationis; et non est, nec potest esse non mutatio; igitur non est possibilis. Consequentia tenet, quia quod non est alicujus speciei motus, et oportet esse motum a materia, non est possibile esse, sicut nil est animal, quod non est alicujus speciei animantis. Sed consequentia probatur, non enim est putrefactio motus localis, quia per istum impeditur putrere, sicut dicitur in littera. Et patet de aquis currentibus velociter, quae tardius putrefiunt quiescentibus, vel nunquam putrefiunt.

Nec est motus generationis, quia dicitur in littera, ut allegatum est prius, quod est corruptio, et productio substantiae, vel mutatio substantiarum, quarum non est putrefactio, alias omnis generatio esset putrefactio, et omne generatum putrefactum, vel putridum, quod nullus demonstret. Consequentia tenet, quia non magis una generatio quam alia, et in naturali materia idem est universaliter et particulariter referre, ut habet videri circa 2. Perihermenias.

Nec putrefactio est corruptio, quia similiter arguitur, sicut arguitur quod non sit generatio, et ex alio latere, quia si corruptio unius est generatio alterius, ex 1. de Generatione; igitur esset generatio, quod improbatum est. Et ex alio, quia si esset corruptio, tunc maxime esset corruptio caliditatis propriae in humido proprio a caliditate aliena. Patet consequentia ex definitione ejus. Falsitas consequentis patet, quia proprium dicitur inseparabile per Porphyrium, ergo si caliditatis propriae: igitur caliditas propria est inseparabilis, et incorruptibilis. Et ex alio, quia si caliditas propria proprium humidum consumit, et in ipsum agit: igitur sibi contrariatur, quia actio omnis est inter dissimilia et disparata, videlicet inter formam et materiam, ex 1. de Generatione. Ergo non conservatur in proprio humido, nec destruitur ab alieno calido in ipso.

Nec videtur, si forte dicas sicut medici solent dicere de proportione humidi cum calido, etc. Et sic calidum habens humidum proportionatum in illo saltem diutius conservatur, si non esset extrinsecum, quam si adesset aliud calidum; sic dicendo oporteret concedere actionem caliditatis et humiditatis ad invicem, et pariformiter omnium non contrariorum: et sic aer naturaliter destruet seipsum, si non esset aliud extrinsecum corrumpens, quia ejus calor ageret in humiditatem, cujus oppositum est allegatum in 1. de Generatione, et contra experientiam, quia calor in humido conservatur et unitur, et e contrario humidum a calido augmentatur, sicut patet de unctuosis, quod plus humectantur in calore quam in frigore, quia illa non condensantur, ut sepum, oleum, cera, pix, et mel; igitur non agunt unum in aliud corrumpendo ipsum. Et ex alio, si ageret in seipsum corrumpendo ipsum, tardius saltem sine extrinseco, tunc est aliqua proportio potentiae caliditatis ad resistentiam humiditatis, et tunc habentia aequalem proportionem caliditatum super suas humiditates essent aeque durabilia, et fortia. Consequentia tenet, quia ex aequalibus proportionibus fiunt aequales, et aeque durantes actiones. Et consequens falsum, sicut diversi diversas habent periodos, licet proportiones essent similes, et aequales calorum ad humiditates, et si sic, tunc modicus calor in multa humiditate non esset durabilis aeque, vel duratior magno calore in modico humido, cujus oppositum patet in primis infantibus magnae humiditatis et modici caloris, et in adolescentibus modicae humiditatis, et magnae caliditatis, quia calor istorum est confortatus, unde calor puerorum est duratior, quamvis minor, sic ejus proportio ad humiditatem, sicut calor adultorum ad humiditatem ipsorum.

Hic forte dicitur, quod duratior est calor paucus cum multo humido, quam multus cum pauco, sicut videmus de modica flamma cum multo oleo diu durante, et de magna flamma cum modico humido parum durante.

Sed contra, tunc enim oporteret fieri actionem a proportione minoris inaequalitatis, vel aequalitatis, comparabilem actioni ex proportione majoris inaequalitatis. Hoc falsum est et impossibile, ut patet: sed consequentia patet, quia magna humiditas cum pauco calore habet proportionem aequalitatis, vel est proportio minoris inaequalitatis caliditatis maximae, ex quo calor est intrinsecus humido, et coextensus, et non sicut flamma olei in una parte solum, quia ibi non fit actio totius caloris in totum humidum: sed aliter est in naturalibus, ubi calor totius in totum humidum agit, et toti coextenditur, et si ibi esset calor paucus, et humidum multum, tunc ex proportione majoris inaequalitatis caloris ad humidum, fit actio per se duratior actione caloris facta in humidum modicum, et habetur propositum. Vel si dicas quod est minoris inaequalitatis, vel aequalitatis, etiam per malum tibi, si non aequalitatis, videtur quod oporteret dicere quod calor fit semper majoris, vel minoris potentiae, quam humiditatis resistentia, quamdiu est actio caloris in humiditatem, sicut dicitur paucus in comparatione ad alium calorem, non in comparatione ad humiditatem suam.

Sed contra, tunc non est simile de flamma lampadis modica, et multo oleo, et tamen extremum ponit Aristoteles in libro de longitudine, et brevitate vitae, ut prius assumptum est. Consequentia ista patet, quia in lampade dominatur oleum humidum sufficienter super calidum.

Item, calor quandoque superatur ab humido; igitur non est semper majoris potentiae, quam humiditas, et hoc durante actione istorum; non igitur duratior est pauetis calor naturalis, et proprius cum humido multo, quam magnus. Et confirmatur, quia aer habens magnam caliditatem et siccitatem, est duratior, quam habens paucum calorem, vel multum de humiditate. Etiam ignis sine humiditate durat semper, et diutius, quam aer, ideo non est verum quod paucus calor, cum multo humido, sit duratior quam mul tus, etc. Sic patet quod non est corruptio.

Non est augmentatio, nec diminutio, ut patet de se, quia non est nutrimentum; nec est alteratio aliqua, aliter non apponitur intrinsecum, quia generatio et corruptio non sunt alteratio; modo putrefactio est generatio et corruptio, ut patet per dicta; ergo non est de aliqua specie mutationis, et haec fuit prima pars antecedentis. Nec est non mutatio, quia non est substantia quiescens, vel qualitas quiescens, quia est actio quantitatum, talis, qualis diceretur.

Tertio, ad principale, scilicet putrefactio esset possibilis: ergo sub aliquo genere est possibilis, quod est contra principale dictum: ratione, quia quod est sub uno genere possibilis sub omni est possibilis; sed consequens falsum. Probatur, quia non ponitur aliquid sub gradu summo putrefactionis, quia nullus potest esse gradus summus putrefactionis, nec aliquis minimus, vel remississimus. Probo, quia quantumcumque est aliquid putrefactum, vel sub quocumque intenso gradu, sub majori potest putrefieri et esse, quia actio caloris, et humiditatis vel frigiditatis, et potentiae activae istarum, non terminantur ad maximum gradum, quem potest efficere; ergo nullus potest esse maximus gradus putrefactionis ab istis causis, nec aliis, quia aliae non ponuntur causae, vel si ponantur, dicitur similiter sicut de qualibet potentia activa, aliter omnis alteratio, vel mutatio possibilis est. Consequentia prima patet, quia omnis alteratio possibilis, vel mutatio, est sub aliquo gradu possibili, et qua ratione datur sub uno gradu possibili, eadem ratione sub alio, quia omnes gradus sunt ejusdem speciei.

Sed forte dices, quod non potest esse summus gradus, sic quod possit esse alius intensior, sed bene potest esse summus, quo nullus est intensior.

Sed contra, vel igitur quod putrefit, a gradu putrefactionis est subito summe putrefactum, exponendo etiam summe putrefactum, sicut jam summus gradus putrefactionis exponitur: ethoc non potest dici, quiatuncalteratio, ut puta talis putrefactio gradus summi fieret subito, et per consequens motus est, quod est impossibile. Vel si dicatur quod illud putrefit a gradu putrefactionis non subito, sed secundum successionem, et subito est summe putrefactum, quod est divisibile et extensum, sicut et gradus summus quo putrefit.

Sed contra, tunc sequitur, cum continue putrefit illud, et magis putrescit, et est maximus gradus iste, quod putrefit, intenditur continue, et nunquam esset summus, exponendo ut prius, quia si aliquod moveretur continue intendendo motum suum a certo gradu, et ad nullum certum gradum, staret per tempus inclinative, hoc est, quo non intensiori gradu movebitur, nisi dicatur moveri per instans, quod est impossibile, et sic esset de illo, quod a gradu summo per tempus dicitur putrefacere, quia semper magis et magis putrefit, quia motus disponitur ad putrefactionem, ita quod nunquam intensiori gradu, nec etiam per tempus videtur a quo, quia hoc est impossibile, ex quo solum efficitur melius et melius per dispositionem, oportet quod non sit gradus summus putrefactionis, exponendo ut tu dixisti.

Et circa hoc quaeri possit de summo putrefacto, et cujus dispositionis esset, utrum humidum et siccum, calidum vel frigidum, et si melius, vel plus possit esse putridum, per quid. Et hoc transeo propter brevitatem.

Quarto, ad illud, putrefactio est possibilis; igitur est corruptio. Consequentia tenet ex definitione, et ex consequente est corruptio; igitur putrefacta sunt corrupta, per locum a conjugatis. Consequens falsum, quia cancer, et anguilla vivunt putrida existentia, et non corrupta. Et consequens probatur esse falsum ex eo quod putrefactio est generatio alius ex putrefactis, ut dicitur in littera; igitur non est corruptio, ex quo oppositi motus, vel mutationes: et cum fiat putrefactio a caliditate, et caliditas sit causa generationis, igitur non corruptionis, quia non potest oppositum facere, ideo sequitur quod non est corruptio.

Quinto, si putrefactio esset possibilis, vel esset naturalis transmutatio, vel violenta; sed nec sic, nec sic; ergo. Consequentia patet de se, sed antecedens probatur, quia non naturalis; tum, quia est a principio extrinseco, videlicet a caliditate passo resistente omnino; tum, quia nulla corruptio talis est naturalis: tum etiam, quia putrefactibile naturaliter quiescit sub forma sua, et violente movetur perdendo naturam; tum etiam, quia putrefactio est contra naturam materiae et formae, et non appetitur naturaliter ab aliquo, quia quilibet nititur fugere corruptionem, et servare seipsum. Et combustio non est naturalis; igitur nec putrefactio, cum sint ad eumdem terminum ambo, videlicet ad initium actionum. Et sic potest dici quod sit violenta, quia oppositum dicit Aristoteles in littera, capitulo 2. primi tractatus, commenti quarti, ubi elicit: Omnis enim secundum naturam corruptio, ad hoc via est, puta senectus, et anansis * (id est, vetustas in plantis) finis autem omnium aliorum, et horum putredo, nisi aliquid violentia corrumpatur, ut combustione, etc.

Similiter dicunt omnes Expositores, et putrefactio non est violenta, quia magis combustio esset violenta secundum litteram Aristotelis jam dictam: sed hoc falsum, quia combustio est velocior in fine, quam in principio, ut patet.

Similiter intenditur naturaliter ut per se a natura, vel forma substantiali; igitur non est violenta. Iterum, quia combustio fit a principio intrinseco passo conferente vim, quia materia appetit formam ignis, et inclinatur ad habendam eam, et sic confert vim ad ipsam combustionem.

Sexto, si sic, cum omnis transmutatio possit habere impedimenta, et juvamenta, sic forte de putrefactione: sed hoc falsum. Consequentia patet, et falsitas probatur, quia si haberet impedimenta, maxime videntur illa, quae Aristoteles enumerat in littera, videlicet frigiditas, coagulatio, vel congelatio, fervor vel excellens caliditas et motus vel fluxus, vel multitudo putrefactionis, sed haec non sunt impedimenta; igitur nulla.

Consequentia tenet per locum a majori, si illud quod magis, etc. Sed probatur antecedens hujus consequentiae, nam primo frigiditas non impedit, quia frigiditas intrinseca causat putrefactionem, ut patet in littera. Ambae utique causae erunt putrefactionis, quia interior frigiditas est propriae caliditatis, et alienae corruptiva.

Et si diceres, ut dicit Aristoteles, frigiditas aliena, et extrinseca praeservat, sed non intrinseca.

Contra, quia videmus fructus arboris totius putrefieri, qui fuerint fortiter infrigidati frigiditate aeris continentis, ita frigiditas extrinseca juvat ad putrefactionem, et non impedit eam.

Item, si frigiditas continentis conservaret alia frumenta sata in terra, et corpora inhumata diutius ibi durarent, quam in aere. Probatur, quia ibi est major frigiditas, quam in aere. Item, foemina custodit diutius pomum in alto ad locum calidum et siccum, et ibi non putrefit, sed putresceret in celato frigido.

Nec etiam congelatio impedit, quia corpora mortuorum sunt congelata, et humores in illis; et tamen ista citius quam vivorum corpora non congelata, putrescunt: igitur congelatio, et coagulatio juvant, et non impediunt putrefactionem. Et videmus fructus, ut poma esse congelata, et postea citius putrefieri, quam si non essent congelata: igitur, etc. juvat. Item, cum congelatio sit causa quietis, igitur causae juvant putrefactionem, quia motus impedit, ut patet in littera jam prius allegata. Quod congelatio sit causa quietis, probatur, quia motus impedit congelationem, sed quies juvat eam, ut patet de aqua fluente, et aqua stante. Similiter etiam quando aliquid est congelatum, oportet quiescere, et non fluere; igitur congelatio est causa quietis.

Nec etiam tertium, scilicet fervor, impedit, probatur; quia si congelatio putrefactibilis impedit, tunc fervor juvat, quia contrariorum effectuum contrariae sunt causae, ut dicitur in 2. tractatu hujus quarti. Antecedens patet in littera ex allegatis. Et confirmatur ex eo quod caliditas, vel fervor aperit poros putrefactibilis, et facit humidum exhalare; igitur juvat putrefactionem, et non impedit, etc. Consequentia patet, quia putrefacta incinerantur tandem, ut dicitur in littera; ergo quod juvat ad incinerationem, juvat ad corruptionem, et non praeservat, nec impedit, quia est causa augmentationis caloris, quia calor est causa putrefactionis; igitur juvat, et non impedit. Item, motus disgregat, et aperit poros putrefactibilis, et est causa putrefactionis: igitur non impedit. Antecedens probatur, quia motus calefacit, et sic disgregat, et aperit calore suo.

Demum probatur quod multitudo putrefactibilium non impedit, quia juvat, unde dicitur quod blada in magno cumulo putrescunt citius, quam in parvo, et etiam confirmatur, quia modicum cito exsiccatur, sicut patet de vino dimisso in vase, sed multum stans ibidem pinguescit, et putrescit: igitur multitudo juvat, et non impedit, imo potius paucitas impedit.

Ad oppositum est Aristoteles per totum primum tractatum quarti hujus, secundo, tertio, quarto, definiens putrefactionem, quod non fecisset, si non esset possibilis, et similiter ostendunt proprietates, etc.

In ista quaestione primo videndum est de quaesito, scilicet utrum possibilis sit, vel possit fieri. Secundo, videbitur quomodo fiat. Et tertio de proprietatibus, accidentibus putrefactionis, et de causis earum. Et ultimo quae ait definitio, et descriptio ejus. Et istis notis sufficiet forte pro aliquali intellectu litterae.