ARTICULUS III.

De calefactione ignis a motu corporis coelestis.

De tertio sit conclusio ista, quod corpus coeleste mediante motu calefacit sphaeram ignis. Probatur, quia ignis propter inclinationem sui ad sursum valde fortiter adhaeret corpori coelesti, nam corpus coeleste attrahit ipsum motu suo: ergo calefacit. Antecedens apparet, quia sicut gravia inclinantur deorsum, sic et levia sursum. Et prima consequentia tenet, quia hoc sufficit ad motum tractus. Et secunda consequentia tenet; quia ibi quodammodo est confricatio ignis ad caelum; imo ibi quandoque potest imaginari valde nobilis confricatio per Dpsum motum, quia si aliquis ignis multum levis generetur nferius prope regionem superiorem aeris, vel infra qui sursum ascendit, sequitur quod Dmpetus ejus ad descendendum non sit totaliter deperditus, donec pervenerit ad caelum; nec tunc penetret sphaeram ignis, quia per fortiores impetus reverberatur a caelo, et tunc alter ignis insequitur in superius, et sic per longum tempus potest hujusmodi insecutio fieri, et confricatio.

Contra conclusionem objicitur, primo, quia caelum est corpus politum, leve, et uniforme: igitur non potest secum trahere ignem.

Consequentia tenet, quia semper aliquae partes trahentis dicuntur subintrare aliquas partes corporis tracti. Secundo, sequere ur quod eadem ratione essent inter orbes caelestes hujusmodi motus tractus. Consequens falsum, quia ibi non est violentia, cum motus illi sint perpetui. Et propter rationes aliqui nituntur ponere quamdam qualitatem spiritualem causatam a caelo in sphaeram ignis, mediante qua sphaera ignis movetur circulariter, ad modum illum, quo ab adamante causatur qualitas attractitia ferri. Secundo, inferunt isti quod sphaera ignis non calefit per motum caeli per se, sed per lumen, et alias influentias.

Ad primum, conceditur quod est corpus politum, et leve, et hoc non obest quin bene possit attrahere aliquod corpus sibi immediatum, propter fortem inclinationem illius alterius corporis ad adhaerendum sibi, sicut dictum erat de igne. Ad secundum posset concedi quod in corporibus caelestibus est hujusmodi raptus, et violentia, et hoc in primo tractatu de sphaera, capitulo primo. Nec obstat quod talis violentia possit perpetuari, quia per ipsam subjectum non disponitur ad corruptionem, nec ad receptionem alicujus qualitatis, mediante qua corrumpetur.

Aliter dicitur negando consequentiam, quia in corporibus caelestibus non est talis inclinatio hujus orbis, ut adhaereat alteri, quemadmodum est inclinatio ignis ut adhaereat caelo.

Per hoc ad rationes. Ad primam, concedo quod caelum motu suo calefacit non seipsum, quia non est susceptivum talis qualitatis, sed ignem sibi propinquum, et objectio dubii jam soluta est.

Ad secundam negatur consequentia, quia non oportet quod motus calefaciat semper, ubi per. alterationem fortiorem inducitur qualitas contraria calori, ut frigiditas.

Ad tertiam conceditur consequens, quia effectus consimilis bene est producibilis a diversis agentibus, imo quia hoc concludit contrarium esse verum de accidentibus, Septimo Metaphysicorum.

Ad quartam, tunc non omnino, etc. Illud est concedendum, sed sufficit quod sit quodammodo consimile in virtute; modo motus in tali confricatione sunt consimiles virtute ipsi calori.

Ad quintam, dicitur quod motus non est causa principalis istius caloris, sed forma corporis confricati mediante motu, et confricatione producit illum calorem.

Aliter dicitur, quod sufficit quod causae universales sint nobiliores, cujusmodi sunt Deus, et Intelligentiae.

Ad experientias. Ad primam dico quod aqua stans calidior aqua fluente, eo quod ad ipsam melius refranguntur radii Solis, et super eam diuturniorem habent permanentiam.

Ad secundam, de motu aeris coram facie, dico quod hoc est, quia facies est calidior aere sibi propinquo, ideo alterat aliqualiter ipsum ad caliditatem, sed postea per motum supervenit aer recens, et non alteratus, et apparet frigidior.

Ad tertiam, de potagio, dicitur quod in tali us liquidis calefactis includuntur quaedam exhalationes, et fumi calidi, qui per motum exeunt.