ARTICULUS II. In quo Universi ordo consistat.
ARTICULUS III. De ordine impressionum meteoricarum.
QUAESTIO IV. Utrum caelum sit de nalura ignis ?
ARTICULUS II. Corpus quintum non est de natura ignis.
ARTICULUS IV. De causa finali variationis opinionum.
ARTICULUS I. Ignis est in concavo orbis Lunae.
QUAESTIO X. Utrum motus localis sit causativus caloris?
QUAESTIO XI. Utrum omne lumen sit causativum caloris?
ARTICULUS II. De aequalitate elementorum.
ARTICULUS I. Notanda de apparentiis.
ARTICULUS II. Causae apparentiarum.
QUAESTIO XVII. Ut rum stella comata sit de natura coeli?
ARTICULUS II. Ponuntur differentiae Cometarum.
ARTICULUS I. De modo generationis cometae.
QUAESTIO XX. Virum Galaxia sit de natura coeli ?
ARTICULUS I. Opiniones de Galaxia recitantur.
ARTICULUS II. De accidentibus pluviae.
ARTICULUS I. De pruina et modo generationis ejus.
ARTICULUS. I. De diversitate signorum in generali.
articulus ii. De signis apparentibus in caelo.
ARTICULUS III. De signis pluviae apparentibus in aere.
ARTICULUS I. Unde veniant fontes ?
ARTICULUS II. An fontes fiant ex aqua pluviali ?
ARTICULUS I. De generatione maris.
ARTICULUS II. An mare sit locus naturalis aquarum?
ARTICULUS III. Resolutio quaestion is.
ARTICULUS II. De causa fluxus et refluxus maris.
QUAESTIO III. Utrum mare debeat esse salsum?
ARTICULUS I. De causa materiali ventorum.
ARTICULUS III. De causa efficiente ventorum.
QUAESTIO V. Utrum Sol faciat cessare ventos ?
ARTICULUS I. Unde proveniant venti?
QUAESTIO VI. Utrum terraemotus sit possibilis ?
QUAESTIO IX. Utrum coruscatio sit possibilis ?
ARTICULUS III. De effectibus coruscationis.
ARTICULUS I. De causis refractionis visus.
ARTICULUS II. De accidentibus Halo.
De modo generationis, et causis pluviae.
Quantum ad primum, sciendum est, quod ab istis inferioribus elevaturduplex fumus, scilicet exhalatio et vapor; de exhalatione, quae est materia impressionum ignitarum, dictum est prius: sed de vapore estsolendum quod vapor est quidam fumus subtilis, et invisibilis, per caliditatem Solis, et astrorum calefacientium, elevatus ab aqua et corporibus humidis, retinens humiditatem corporum, a quibus elevatur, sed habens caliditatem, et levitatem ab elevante.
Secundo sciendum, quod cum vapore aqueo elevantur guttulae a quae, quemadmodum cum exhalatione elevantur partes terrae, et quandoque vapor elevatur a terra, vel corporibus terrenis, eo quod eis admixta est aliqua humiditas, et cum tali vapore elevatur exhalatio sicca.
Tunc de modo generationis pluviae, dico quod generatur per hunc modum, quia vapor elevatus ab istis inferioribus usque ad mediam regionem aeris, ingrossatur, et inspissatur per frigiditatem, et convertitur in nubem, quae conversa in nubem per ulteriorem frigefactionem ulterius inspissatur, et convertitur in aquam, et ista guttatim cadens, vocatur pluvia.
Sed sciendum quod nubes generata ex vapore est duplex; quaedam est subtilis et tenuis, et ex illa propter defectum materiae, vel propter defectum intensae frigiditatis condensantis, non generatur pluvia. Sed alia nubes est magis grossa, et spissa, et illa per frigiditatem convertitur in aquam.
Alio modo generatur pluvia, quia sicut videmus quod guttulae aquae generantur per reflexionem ad coopertorium ollae effumantis, etsimiliter aqua rosea per reflexionem ad latera vesicae, consimiliter vapor aqueus elevatus ab istis inferioribus ascendit quousque obviet frigiditati mediae regionis, a qua reflectendo propellitur, et aqua modo praedicto generatur.
Et ex isto potest reddi causa, quare in corporibus animalium plus abundat phlegma tempore hyemali, quam aliis temporibus. Causa est, quia fumi, et vapores ascendentes a nutrimento inveniunt poros cutis oppilatos, et obstrusos a frigiditate exteriori, per quos non possunt exire, et reflectuntur ad interius, et convertuntur in phlegma.
Item, sciendum, quod non solum generatur pluvia ex vapore aquoso elevato superius, imo tamen potest generari ex acre mediae regionis, si frigiditas fuerit multum intensa, quae sufficiat ipsum condensare, et causa est, quia quodlibet elementum est transmutabile in reliquum, ut patet 2. de Generatione.
Et ex istis patent causae pluviae; nam causa materialis vel est aer mediae regionis; vel vapor elevatus superius. Causa efficiens est calor elevans vaporem, et frigiditas ipsum condensans, sive deorsum propellens. Causa formalis, vel est forma aquae, vel forma mixti imperfecti satis propinqui aquae naturae. Et causa finalis est, quia natura invenit istum modum convenientissimum ad rigandum terram, et terra nascentia; patet igitur quomodo generatur pluvia, et quae sunt causae ejus. Et haec de primo.