ARTICULUS III.

De cansis quorumdam effectuum ventorum.

Quantum ad tertium: dandae sunt causae diversitatis quorumdam ventorum, maxime Boreae et Austri, quia de aliis satis patet in textu. Unde primo Boreas est ventus siccus, serenus et sanus, quia secundum medicos confert ad digestionem, et confortat vim generativam, in tantum quod flante Borea potius generantur masculi. Sed Auster est ventus pluviosus, humidus, inducens aegritudines acutas, et tunc homines magis appetunt somnum.

Secundo apparet, quia saepius fiunt venti Boreales quam Australes.

Tertio, quia venti australes majores sunt Borealibus. Causa primi est ista, quia ventus Borealis venit a lateribus montium, quae objiciuntur ad Solem, et respiciuntur a Sole, et ideo fumus ille, qui cedit in materiam venti Borealis magis est alteratus a caliditate, et magis digestus, et magis depuratus, et ideo ventus ille est siccior, propter digestionem factam a calore, et est frigidior propter loca frigidiora, per quae transit.

Sed ventus Australis venit a lateribus montium, quae objiciuntur ad Aquilonem, et respiciuntur ab Aquilone, et non a Sole, sed potius stant in umbra Solis, ideo vapores ibidem elevati, sunt humidiores, crassiores, et minus puri; et ideo ventus Australis est humidus ratione vaporis crassi, ex quo generatur, et est calidus propter regiones, per quas transit, nam regiones meridionales calidiores sunt Septentrionalibus.

Causa secundi, scilicet quare plures Boreae fiunt, etc. est ista:

quia versus Sep tentrionem est abundantia materiae magis quam sit versus meridiem, propter caliditatem regionum meridionalium, et quia latera montium, quae objecta sunt Soli, longiori tempore respiciuntur a Sole, scilicet ab Ortu usque ad Occasum; ideo calor saepius materiam istam potest elevare versus Septentrionem quam versus Austrum.

Et ex isto potest reddi causa, quare Esochiae, id est, venti Boreales magis flant dedie quam de nocte, quia de nocte latera montium, ex quibus venti generati sunt, non respiciuntur a Sole: ideo tunc deficit calor elevans, quamvis sit abundantia materiae, sed de die flant, propter sufficientiam caloris et materiae.

De causa tertii, dico primo, quod quantum est de se, quia ventus Septentrionalis debet esse major, et impetuosior, quia in partibus a quibus venit Boreas, est. major abundantia materiae, et cum hoc materia illa magis aspicitur a Sole.

Secundo, dico quod per accidens ventus Australis potest fieri major, quia terra habitabilis, procedendo versus Septentrionem continue est magis arcta, et stricta; ideo exhalationes delatae per ventum Australem semper magis uniuntur. Sed quia per oppositum est procedendo versus Austrum, terra habitabilis vadit dilatando, ideo ventus Borealis vadit continue se ampliando, et ex tali dispositione et ampliatione debilitatur impetus ejusdem de naturis aliorum ventorum: et de situ et positione ventorum patet in textu. Et hoc de tertio.

Ad rationes: Ad primam, seque retur quod in absentia Solis, etc. Nega tur consequentia, quia diversimode Sol facit cessare ventos et commotionem, ut dictum est.

Ad secundum et tertium simul, dicitur quod idem potest esse causa contrariorum propter diversitatem materiae dispositionis. Similiter contraria possunt esse causa ejusdem. Hoc tamen erit diversimode, ut dictum est in Quaestione. Et sic finis.