Caput VII. De Apollonio.

Vidimus et alium sanctum virum nomine Apollonium (Pallad., cap. 52. dicitur Apollo.) , apud Thebaidam, in finibus Hermopolis, ad quam civitatem 0410C Salvatorem, cum Maria et Joseph de Judeae finibus venisse, tradunt, secundum Prophetiam Esaiae, dicentis: Ecce Dominus sedet super nubem levem, et veniet in Aegyptum, et commovebuntur manufacta Aegyptiorum a facie ejus, et cadent in terram (Esai. 19.) . Vidimus ergo ibi etiam et templum ipsum, in quod ingresso Salvatore, corruisse omnia idola in terram, et comminuta esse, memorabant.

Vidimus ergo supradictum virum, et in vicina eremo sub monte quodam habentem monasteria: erat enim pater monachorum circiter quingentorum, et famosissimus in omnibus Thebaidae finibus habebatur. Opera enim magna erant ei, et virtutes multas signaque plurima et prodigia faciebat per eum Deus. A pueritia namque in abstinentia nutritus. ubi 0410D ad maturam pervenit aetatem, gratia Dei semper cum ipso crevit. Erat enim annorum fere octoginta, cum eum vidissemus in monasteriorum congregatione florentem: sed et ipsi qui videbantur ejus esse discipuli, ita perfecti erant, et magnifici, ut omnes paene possent signa facere. Quindecim ergo annorum secessisse eum ad eremum, ferebant, atque ibi cum quadraginta annis fuisset in exercitiis spiritualibus conversatus, aiebant vocem Dei ad eum delatam dixisse: Apolloni, per te perdam sapientiam 0411A sapientium in Aegypto, et intellectum prudentium reprobabo. 145 Perdes autem mihi et eos qui inter ipsos sunt sapientes Babylonis, et omnem culturam daemonum subrues. Perges ergo nunc ad loca habitabilia: generabis enim mihi populum substantialem, et perfectum aemulatorem operum bonorum. At ille respondens ait: Aufer a me, Domine, jactantiam, ne forte elatus super fratres meos, cadam ab omnibus bonis tuis. Respondit ad eum rursus divina vox: Mitte manum tuam ad cervices tuas, et quod comprehenderis constringe, et sub arena obrue. At ille sine mora injecta manu ad cervices suas, apprehendit quasi parvulum quemdam Aethiopem, et continuo submersit eum sub arena clamantem et dicentem: Ego sum superbiae daemon. Post haec vox ad 0411B eum facta est a Deo dicens: Perge nunc: omnia enim quaecumque a Deo poposceris, consequeris. Ille ergo post haec perrexit ad ea loca, in quibus homines habitabant. Temporibus autem Juliani tyranni haec fiebant.

Fuit autem in locis illis spelunca quaedam eremo vicina, in qua habitare coepit, indesinenter die ac nocte orationibus vacans, easque centum (ut aiebant) per diem, totidemque noctis tempore curvans genua consignabat Deo. Cibo autem magis caelesti, quam humano utebatur. Indumentum ejus stupeum collobium erat, quod apud illos lebetes appellatur, et linteum quod collum et caput obvolveret. Quae tamen indumenta ferebant permansisse ei in deserto numquam veterata. Erat ergo in vicino eremi loco, 0411C in virtute Spiritus degens, signa et sanitates miras efficiens, quas enarrare pro sui immensitate (sicut ab his qui cum ipso erant, senioribus comperimus) vox nulla sufficiet. Fama autem magnifica de eo pervulgata, cum in admiratione omnium quasi propheta aliquis aut Apostolus haberi caepisset, vicinis e regionibus monachi diversis ex locis conveniebant ad eum, et tanquam pio patri magna munera, suas singuli quique animas offerebant. At ille unumquemque eorum tota religione suscipiens, alios ad bene operandum, alios ad bene intelligendum provocabat: sed 146 et ipse prius ea ostendebat exemplis, quae verbis docere cupiebat. Aliis quidem diebus unumquemque apud semetipsum exercere abstinentiam, quam posset sinebat; die vero Dominica, gratia caritatis, secum 0411D omnes cibum sumere hortabatur, cum tamen ipse solitis abstinentiae observationibus deserviret, herbis solummodo aut oleribus utens, nec usum, aut ministerium ignis admittens.

Hic cum audisset, Juliani (ut supra diximus) temporibus fratrem quemdam militia comprehensum detineri in carcere, venit ad eum cum fratribus consolandi gratia, et ut moneret eum in necessitate tenere 0412A constantiam, atque imminentia contemnere ac deridere pericula: Tempus enim, ait, certandi adest, in quo fidelium mentes tentationibus probandae sunt et noscendae. Cumque his et aliis verbis roboraret animos adolescentis, supervenit centurio, et indignatus est, cur introire ausus sit: claves extrinsecus carceris imposuit, ipsumque et omnes quicunque venerant pariter conclusit, quo scilicet etiam ipsi similiter ad militiae detinerentur officium: constituensque custodes quamplurimos, abscessit. Medio autem noctis astare visus est Angelus ingenti luce resplendens, et obstupefactis perterritisque custodibus, carceris claustra patefecit. Tunc vero ipsi custodes advoluti pedibus sanctorum, rogabant eos decedere, dicentes, melius sibi esse mori pro eis, quam divinae 0412B virtuti obsistere, quae eorum curam gerebat. Mane vero etiam ipse centurio eum principalibus viris festinus ad carcerem venit, rogans ut discederent omnes qui teneri videbantur. Dicebat enim, domum suam terraemotu magno concidisse, et electos quosque famulorum suorum peremisse. Sancti vero, his auditis, hymnum Deo laudesque cecinerunt, et regressi ad eremum, erant in unum positi, secundum Apostolorum exemplum habentes animam unam et cor unum (Act. 4.) .

Pater autem senior docebat eos, ut quotidie proficerent in virtutibus, et insidias diaboli, quas per cogitationes inferret hominibus, in initiis statim retunderent. Sic enim aiebat, (( Al. infringatur)) confringatur 147 caput serpentis, et omne ejus corpus 0412C emortuum reddetur. Ob id enim mandat nobis Deus observare caput serpentis, ut omnino statim ab initio nec recipiamus malas et sordidas cogitationes in corde nostro. Quanto ergo magis diffundi non convenit in sensibus nostris cogitationum phantasias, quas etiam initio recipi vetat? Sed et illud monebat, ut in virtutibus alter alterum vincat, nec patiatur se unusquisque inferiorem proximo suo fieri. Hinc autem, dicebat, scietis vos proficere in virtutibus, si nulla vobis passio fuerit erga mundana desideria. Hoc enim est initium donorum Dei. Quod si etiam ad hoc venerit quis vestrum, ut et signa et mirabilia faciat, non extollatur pro hoc, neque in cogitatione sua erigatur tamquam caeteris praelatus, sed nec hoc ipsum hominibus debet ostendere, quod 0412D donum gratiae hujus acceperit, alioquin seducet seipsum, et ipse decipietur, et gratiam perdet.

Habebat ergo hanc magnificam verbi Dei doctrinam, sicuti et nos ipsi ex parte fruiti sumus, sed majorem habebat in operibus gratiam. Omne enim quidquid petisset a Deo, sine mora consequebatur: sed et revelationes ei plurimae ostendebantur. Denique seniorem fratrem suum, qui et ipse in eremo 0413A defunctus est, cum quo plurimo tempore egerat vitam perfectam, vidit in somnis in sede Apostolica residentem, atque unum ex ipsis effectum, haereditatem sibi virtutum et gratiae reliquisse. Cumque etiam pro semetipso oraret, ut velocius eum Dominus assumeret, et cum ipso sibi requiem praestaret in caelis, responsum est ei a Domino Salvatore, parum adhuc temporis debere eum conversari, donec vitae et conversationis ejus plurimi aemulatores existant: populos namque ei plurimos credendos esse monachorum, et exercitum quemdam piorum, ut per haec dignam pro talibus meritis remunerationem inveniat apud Deum. Haec autem ut vidit, ita gesta sunt. Convenerunt enim ex omni loco monachi, fama et doctrina ejus invitati, et praecipue exemplis ejus 0413B quamplurimi saeculo abrenuntiantes, conventum quemdam magnificum fecerunt apud 148 eum in supradicto montis loco, communem vitam mensae unius unanimiter conservantes. Hunc ergo tamquam vere caelestem quemdam et angelicum cernebamus exercitum, in omnibus virtutibus adornatum. Nullus sane in eis sordidis utebatur indumentis, sed splendore vestium pariter atque animorum nitebant, ita ut etiam, secundum Scripturam, laetaretur eremus sitiens, et multi filii ejus viderentur in deserto. (Esai. 35.) Quae quamvis de Ecclesia dicta sint, tamen in Aegypti desertis, haec etiam historica relatione completa sunt. Ubi tantae per urbes multitudines veniunt ad salutem, quantas Aegypti deserta protulerunt. Quanti populi habentur in urbibus, 0413C tantae paene habentur in desertis multitudines monachorum. Unde mihi videtur etiam Apostoli dictum in eis esse completum: Quod ubi abundavit peccatum, ibi superabundavit gratia (Rom. 5.) . Abundavit enim aliquando immundus idolorum cultus in Aegypto, sicut in nullo umquam gentium . Canes enim et simias atque alia portenta venerati sunt. Allia quoque et caepas, et nonnulla olerum, Deos credebant, sicut ab ipso patre Apollonio narrante didicimus, caussam enim nobis priscae eorum superstitionis hoc modo exponente: Bovem quidem Deum crediderunt aliquando Aegyptii, pro eo quod per ipsum rura excolentes victum cibumque capiebant. Sed et aquam Nili, pro eo quod universas rigabat Aegypti regiones, venerabantur. Colebant quoque et terram, utpote 0413D uberiorem caeteris terris. Canes etiam, ut supra diximus, et simias, ac diversa herbarum genera atque olerum colebant, pro eo quod occasionem sibi salutis per haec venisse opinabantur temporibus Pharaonis. Circa haec enim singula occupatio eis exorta videbatur, cum ille patres nostros persequens submersus est, et unusquisque id per quod occupari visus est uti ne Pharaonem sequeretur, hoc sibi reputavit Deum, dicens: Quia hoc mihi Deus fecit hodie, ut non sequerer Pharaonem, et simul cum eo demergerer.

0414A Haec ergo erant verba sancti Apollonii. Sed multo magis illa scribi oportet, quae in operibus et virtutibus habuit. Erant aliquando in circuitu ejus 149 positi decem circiter Gentilium vici, apud quos daemoniaca superstitio summo studio colebatur. Templum enim erat ibi amplissimum, atque in eo simulacrum, quod moris erat circumferri a sacerdotibus bacchantium ritu, cum reliqua multitudine circumeuntibus, et quasi pro aquis pluvialibus profana mysteria pergentibus. Contigit autem sub eo tempore, quo hujusmodi ab eis orgia gerebantur, iter agere beatum Apollonium per ipsa loca, cum aliquantis fratribus. Et cum vidisset infelicium turbas, quasi daemone quodam agi, baccharique per campos, miseratus errorem eorum, fixis genibus invocavit Dominum 0414B et Salvatorem nostrum, et omnes eos qui caerimoniis daemoniacis agebantur, cum simulacro suo stare fecit immobiles, ne progredi omnino usquam possent. Atque ita per totam diem rapidissimis adusti aestibus permanserunt, ignorantes unde eis haerere uno in loco immobiliter contigisset. Tunc sacerdotes eorum dicebant, esse quemdam Christianum in regionibus vicinae eremi commanentem, Apollonium nomine, et ipsius esse haec opera, qui nisi esset exoratus, sibi periculum permansurum. Ut autem ad rei tantae miraculum convenerunt undique qui audierant, et percontantes, quae tanti caussa existeret monstri, ignorare se penitus fatebantur: suspicionem tamen dari sibi dicunt supradicti viri, quem et exorari pro se deposcunt. Tunc quidam ex illis, 0414C vere eos opinari aiunt; nam et vidisse se eum in illo itinere praetereuntem confirmabant, et tamen adhibere, quae putabant prodesse, auxilia non morantur. Adducunt boves, quorum virtute videretur posse moveri simulacrum. Sed cum nec sic quidem aliquid profecissent, omni auxilio frustrati, legatos ad hominem Dei mittunt, pollicentes, ut si eos resolvat his vinculis, pariter quoque erroris in eis vincula dissolveret. Haec ubi nunciata sunt ei, sine mora descendit ad eos, et oratione sola ad Deum fusa, omnes resolvit. At illi sine dilatione unanimiter omnes confugiunt ad eum, salutari Deo nostro credentes, et gratias referentes. Simulacrum vero quod erat ligneum, continuo tradunt igni. Ipsi autem secuti hominem Dei, atque edocti ab eo fidem Domini, Ecclesiae Dei 0414D sociati sunt. Plurimi vero ex ipsis cum ipso 150 permanserunt, et etiam nunc in monasteriis degunt. Facti tamen hujus mirabilis fama ubique diffusa est, et multi pro hoc ad fidem Domini convertebantur, ita ut in omnibus illis regionibus nullus jam poene Gentilium remanserit.

Post aliquantum autem temporis, certamen erat de finibus inter duos vicos. Hoc cum nuntiatum fuisset homini Dei, festinans descendit ad eos pacis gratia. Sed illi furore contentionis incensi, nullo genere ad pacis consilium flectebantur, maxime 0415A quod unius partis populus plurimum fiduciae in viribus cujusdam latronis gerebat, qui ipsius certaminis signifer videbatur. Hunc cum videret Apollonius paci resistentem, dicit ad eum: Si mihi, o amice, acquiescere volueris ad pacem, rogabo Deum meum, et remittet tibi peccata tua. At ille cum audisset, nihil omnino distulit, sed genibus ejus provolutus supplicabat ei. Tunc deinde conversus ad turbas, quae eum secutae fuerant, fecit omnes cum pace decedere. Quibus secedentibus, ipse permansit cum homine Dei, expetens ab eo promissum. Tunc vero Apollonius assumens eum, et cum ipso iter agens ad monasteria, docebat eum mutare debere ordinem vitae, et patienter a Deo quaerere misericordiam, promissionem ex fide exspectare, omnia enim possibilia 0415B dicebat esse credenti (Marc. 9.) . Cumque noctis tempore simul in monasterio requievissent, per visum ambo vident se esse in caelis, et assistere ante tribunal Christi: vident etiam Angelos Dei, et Sanctos quosque adorantes Dominum: et cum haec videntes, etiam ipsi adorassent Deum, vox Dei defertur ad eos, dicens: Licet nulla sit communio luci et tenebris, nec sit aliqua portio fideli cum infideli (I Cor. 6.) ; tamen donatur tibi salus istius, pro quo supplicasti, Apolloni. Sed et alia multa cum audissent in caelesti visione positi, quae neque sermo enarrare sufficit, neque auris audire, surrexerunt a somno, et quae viderant fratribus indicarunt. Admiratio autem ingens esse coepit, cum unum atque idem somnium uterque narraret. Permansit autem cum fratribus 0415C latro ille jam sanctus, vitam suam moresque ad omnem innocentiam pietatemque commutans, tamquam in agnum conversus ex lupo, ut in eo plenissime compleri videretur prophetia Esaiae 151 dicentis: Lupi cum agnis pascentur, et leo et bos simul paleis pascentur (Esai. 11.) . Vidimus ibi quosdam etiam gentis Aethiopum viros cum monachis viventes, et multos ex ceteris monachis in observantia religionis et virtute animi praecellentes, ut et in ipsis compleri videatur Scriptura, quae dicit: Aethiopia praeveniet manus ejus Deo (Psal. 67.)

Adhuc autem in gestis sancti Apollonii ferebatur hoc. Lis quodam tempore dicebatur exorta inter duos vicos, quorum unus Christianus, alter Gentilium fuit. Procedunt ex utraque parte armatorum 0415D turbae plurimae. Accidit autem ut sanctus Apollonius superveniret. Cumque eos hortaretur ad pacem, quidam eorum qui inter Gentiles quasi caput erat et caussa belli illius, homo truculentus et ferus, obsistebat ei vehementer, dicens, non se permittere fieri pacem, usque ad mortem suam. Tunc ille: Fiat (inquit) 0416A ut optas, nullus enim alius praeter te perimetur; sed et congruum honori tuo tibi sepulcrum fiet, non terra, sed bestiarum ac vulturum ventres. Et continuo sermo ejus efficitur verus, nullus enim alius ex utraque parte nisi solus ipse cecidit. Quem cum sub arena obruissent, mane regressi invenerunt a bestiis effossum laniatumque, atque a vulturibus devoratum. Cumque omnes admirationem habuissent, quod sermo hominis Dei ita fuisset impletus, conversi sunt omnes ad fidem Salvatoris Domini, et Apollonium prophetam Dei praedicabant.

Sed et hoc nos non effugiat, quod ab eo primis adhuc diebus (quibus in spelunca habitare cum paucis fratribus coeperat) factum didicimus. Dies sanctus aderat Paschae, et cum solemnitas vigiliarum Sacramentorumque 0416B intra speluncam fuisset expleta, atque ex his quae fuerant apud eos refectio pararetur (erant autem eis pauci tantummodo et sicci panes, atque olera ex his quae sale aspersa reponi apud eos solent), tum Apollonius fratres qui secum erant alloqui ita coepit: Si est in nobis fides, et vere fideles 152 sumus famuli Christi, petat unusquisque nostrum a Deo, si quid quasi in die festo sumere libenter habet. At illi ipsi potius (qui eos aetate et meritis praecelleret) haec a Deo poscenda permittunt, semetipsos inferiores hujus gratiae indicantes. Tum ille cum omni alacritate orationem fudit ad Deum: qua expleta, cum omnes respondissent, Amen: ecce repente ante fores speluncae astare vident homines quosdam sibi penitus ignotos, quique tam multas 0416C copias rerum omnium, quae ad usus dumtaxat ciborum pertinent, detulerunt, ut neque tam multa, neque tam diversa, tam facile quisquam viderit. In quibus erant quaedam quae omnino in Aegypti regionibus nunquam visa sunt pomorum genera, et magnitudo incredibilis uvae, nuces, ficus, mala quoque punica, et ante tempus omnia, favi, atque mellis, et lactis copia. Deest hoc editis libris. Cur omissum sit, non inquiro. Scio rarum et non ubique obvium esse. Athenaeus lib. XIV. Et Plutarch. Convival. lib. VII. cap. 4. scribunt Nicolaum quemdam Damascenum Augusto misisse palmulas, quas ille ab eo Nicolaos vocabat. Sic et Isidorus lib. XVII. cap. 7. Orig. palmulae sunt Thebaicae, qui et Nicolai. Photius in Bibliotheca Cod. 189. pro palmulis habet placentas. Ita et Suidas in Nicolao; et Hesychius Illustrius. Paladii interpres conjungit cum panibus. Vereor eum vitioso 0416D usum codice. Nam hic omnia verbo tenus ex Palladio. (( 0416D Imo ex Rufino Palladius Graece haec refudit. Consule Vitam lib. II. cap. 12. num. 6.)) Graeco expressa habes, quod noster habet, Nicolai ingentes, et panes calidi et mundissimi. Hervetus Palladii interpres habet, et Nicolaos panes maximos, et puros lupinos: quia θερμός calidum et θέρμος lupinum significat. Inde Hervetus deceptus est. Rosweydus. ] Nicolai etiam ingentes, et panes calidi et mundissimi, qui tamen peregrinae esse viderentur provinciae. Viri vero qui haec detulerant, statim ut tradiderunt, quasi festinanter ad eum, a quo missi fuerant, redire cupientes, mox discedunt. Tum ipsi monachi gratias Domino referentes, ex his quae sibi fuerant delata, vesci coeperunt. Quorum copia tanta fuit, ut usque ad diem Pentecostem quotidie ministrata 0416D sufficerent; certi quod haec sibi a Deo solemnitatis gratia missa sint.

Comperimus etiam hoc, quod quidam ex fratribus, cui deerat humilitatis et mansuetudinis gratia, poposcit ab eo ut peteret a Domino, ut et sibi donaretur hoc munus: orante illo, tanta in eum 0417A gratia mansuetudinis et humilitatis advenit, ut omnes fratres stuperent de tranquillitate animi ejus et modestia, in quo prius nihil horum viderant.

Orta est aliquando fames apud Thebaidam. Scientes autem habitatores terrae illius, quod monachi, qui cum Apollonio Domino serviebant, frequenter etiam sine cibo per gratiam Domini pascebantur, omnes simul cum 153 uxoribus et filiis pergunt ad eum, cibum simul benedictionemque poscentes. At ille nihil dubitans, proferre coepit ex his, quae ad usum fratrum reposita erant, et dare singulis copiose. Cum vero tres solae panum sportae remansissent, fames autem populos vehementer urgeret, jubet proferri in medium sportas, quae solae superfuerant, unius diei victum monachis praebiturae, et in auditu 0417B totius populi, qui famis necessitate confluxerat, elevatis ad Deum manibus ait: Numquid non valet manus Domini multiplicare haec? Sic dicit Spiritus Sanctus: Non deficiet panis in sportis his, donec satiemur omnes de frugibus novis: et ut plurimi ex his, qui tunc in praesenti fuerant, confirmabant, quatuor continuis mensibus nec cessatum est umquam erogari panis ex sportis, neque deesse potuit aliquando. Similiter autem et alio tempore fecisse eum de frumenti et olei specie perhibebant. Quibus virtutibus motus diabolus dixisse ad eum fertur: Numquid Helias es tu, aut alius aliquis Prophetarum vel Apostolorum, quod haec facere ausus es? At ille respondens ei, dixit: Quid enim? Nonne et Prophetae et Apostoli homines erant, qui nobis et fidem 0417C suam et gratiam tradiderunt? Aut tunc Deus praesens erat, nunc vero absens est? Absit: Deus omnipotens est, et quae potest, semper potest. Si ergo Deus bonus est: tu, diabole, quare tam malus es? Haec, ut supra jam diximus, a senioribus, viris religiosis, et sanctis per eum gesta esse, fida narratione comperimus. Et quamvis eorum fidelis sit habenda relatio, majorum tamen fidem rerum per eum praestitit Dominus etiam hoc quod nos ipsi oculis nostris inspeximus. Plenas enim sportas panibus deferri vidimus ad vacuas mensas: et cum replerentur panibus mensae, atque ad omnem satietatem consumerentur, plenae nihilominus recolligebantur.

Aliud quoque quod apud eum mirum vidimus, non silebo. Tres eramus nos fratres, cum venimus ad 0417D eum, et ecce longe adhuc nobis positis ab ejus monasterio, occurrerunt nobis fratres, qui ab ipso ante triduum audierant de adventu nostro; occurrerunt autem nobis cum psalmis. Hoc enim est eis moris facere in adventu omnium monachorum. Et adorantes in facies suas usque ad terram, osculabantur nos, 154 atque ostendentes nos, sibi invicem dicebant: Isti sunt fratres, de quorum adventu ante triduum nobis pater Apollonius praedixerat, dicens, post triduum affuturos tres fratres de Jerosolymis venientes. Alii ergo ex fratribus praecedebant nos, alii sequebantur: utraque tamen turma psallebat. Ubi autem appropinquare jam coepimus, audita voce psalmi, etiam ipse sanctus Apollonius 0418A procedit in occursum. Et ut vidit nos, statim prior adoravit usque ad terram, et surgens osculo nos suscepit. Ubi autem ingressi sumus monasterium, oratione prius (ut moris est) data, pedes nostros propriis manibus lavat, et caetera quae ad requiem corporis pertinent adimplevit. Haec autem facere ei moris erat omnibus adventantibus. Consuetudo autem erat apud eum, ut fratres qui cum ipso erant, non prius cibum sumerent, quam Communionem Dominicam perciperent circa horam diei nonam, et post hoc interdum sic usque ad vesperam permanebant, dum verbum Dei audientes, de mandatis Domini adimplendis sine intermissione docebantur. Post haec, jam cibo sumto, alii ipsorum ad eremum secedebant, per totam noctem Scripturas divinas 0418B memoriter recolentes, alii in eodem loco ad quem convenerant permanebant, et usque ad lucem in hymnis et laudibus Dei pervigiles perdurabant, sicut et ego ipse praesens vidi. Aliquanti vero ex ipsis circa horam nonam, cum descendissent de monte, percepta gratia Domini statim discedebant, solo hoc spiritali cibo contenti: et hoc faciebant per plurimos dies. Supra modum autem laetitia et gaudium inerat eis, et tanta exultatio, quanta haberi ab ullo hominum non possit in terris. Nullus in eis tristis omnino inveniebatur, sed et si aliquis visus fuisset aliquantulum moestior, statim pater Apollonius caussam moestitiae perquirebat. Frequenter autem, etiam si aliquis occultare voluisset, ipse enuntiabat quid lateret in corde, ita ut is qui patiebatur 0418C agnosceret. Monebat ergo eos dicens, non oportere prorsus inesse tristitiam his quibus salus in Deo est, et spes in regno caelorum. Tristentur, aiebat, Gentiles, et lugeant Judaei, plangant sine cessatione peccatores: justi vero laetentur. Nam si hi qui terrena diligunt, super fragilibus et caducis rebus laetantur; nos qui tantae 155 gloriae spem, et aeternitatis habemus exspectationem, cur non omni exultatione laetemur? Aut non et Apostolus nos ita monet dicens: Semper gaudete, sine intermissione orate, in omnibus gratias agite (1. Thes. 5.) ? Sed quis possit doctrinam ejus, et verborum gratiam sufficienter exponere? Unde silere de his melius censeo, quam parum digne proloqui.

Multa enim nobis beatus Apollonius etiam secretius 0418D de ratione abstinentiae, et conversationis integritate, multa etiam de hospitalitatis studio disserebat, et praecipiebat attentius, ut adventantes fratres quasi Domini suscipiamus adventum. Nam et adorari fratres adventantes, propterea (inquit) traditio habetur, ut certum sit in adventu eorum adventum Domini Jesu haberi, qui dicit: Hospes fui, et suscepistis me (Matth. 25.) . Sic enim et Abraham suscepit eos qui homines quidem videbantur (Gen. 18.) , Dominus autem in eis intelligebatur. Interdum autem etiam contra voluntatem cogere fratres ad corporalem requiem, sancti Lot exemplum proponebat, qui Angelos vi compulsos ad hospitium domus suae perduxit (Ibid. 19.) . Sed et hoc monebat (ut si fieri 0419A posset), quotidie monachi communicarent Mysteriis Christi , ne forte qui se longe facit ab his, longe fiat a Deo; qui autem frequentius haec suscepit, frequentius ipsum videatur suscipere Salvatorem, quia et ipse Salvator ita dicit: Qui manducat carnem meam, et bibit sanguinem meum, in me manet, et ego in eo (Joan. 6.) . Sed et ipsa commemoratio Dominicae passionis, cum assidue fit a monachis, plurimum utilitatis eis confert ad exemplum patientiae. Sed et commonitio datur per haec, ut studeat unusquisque ita semper paratus inveniri, ne indignus Dominicis Mysteriis habeatur. Addebat autem his, quod etiam remissio peccatorum per haec credentibus detur.

(( Jejunia sane legitima id est quarta et sexta feria, monebat non esse solvenda, nisi grandis 0419B aliqua necessitas fieret, quia quarta feria Judas de traditione Domini cogitaverat, et sexta feria crucifixus sit Salvator. Videbitur ergo qui his diebus sine aliqua necessitate solvit statuta jejunia, vel cum tradente tradere Salvatorem, vel cum crucifigentibus crucifigere.)) 156 Dicebat ergo, ut si forte in diebus supradictis supervenerit aliquis fratrum, si quidem ante horam nonam itineris caussa velit reficere, ponendam ei esse mensam soli: quod si nolit, non eum esse cogendum: communis namque hujus observantiae traditio est. Culpabat sane valde eos, qui vel comam capitis nutriunt, vel ferrum in collo circumferunt, vel aliquid tale, quod ad sustentationem hominum fieri videatur, gerunt. Certum est enim, inquit, quod isti ab hominibus laudem quaerunt, 0419C et ostentationis caussa haec faciant, cum mandatum sit, etiam jejunia ipsa in occulto esse celebranda, ut Deo soli sint cognita, qui videt quod in occulto fit, et reddit in palam. Sed ut videtur, isti non sunt contenti ejus testimonio et remuneratione, qui videt in occulto, sed manifestari isti apud homines volunt (Matth. 6.) . Omnis enim abstinentiae ratio in occulto habenda est, et ut corpus jejuniis fatigetur, et tamen non apud homines jactantia, sed Domini retributio quaeratur.

Haec et multa alia nobis de conversatione monachorum per totam disserens dierum septimanam, et fidem doctrinae gestorum suorum auctoritate confirmans, ubi proficisci coepimus ab eo, producens nos, aliquantulum monebat, dicens: Ante omnia, dilectissimi, 0419D pacem habetote inter vos: nolite ab invicem separari. Tunc conversus ad fratres, qui simul cum eo producentes nos, aderant, dixit: Quis vestrum, fratres, promptus est deducere eos usque ad vicina patrum monasteria? Et cum paene omnes promptissime semetipsos obtulissent, et progredi nobiscum vellent, ipse sanctus pater Apollonius elegit ex omnibus 0420A tres, qui et Graecam linguam (( Palladius interserit et Romanam)) et Aegyptiam bene nossent, ut sicubi necessarium fuisset, interpretarentur nobis, quique et in collocutionibus suis aedificare nos possent. Mittens ergo eos nobiscum praecepit, ne prius a nobis discederent, quam omnes patres, atque omnia quae vellemus monasteria videremus; quamvis omnes circuire nemo sufficiat. Benedicens ergo nos dimisit; atque in haec verba benedictionem dedit: Benedicat vos Dominus ex Sion, et videatis quae bona sunt Jerusalem, omnibus diebus vitae vestrae (Psal. 127.) .