Psalmus II.

1. Quare fremuerunt gentes, idest, gentiles; et populi, idest Judaei, meditati sunt inania? Et quare astiterunt reges terrae, Herodes, et Pilatus (Joan. 11.) , et principes Annas et Caiphas (Luc. 23.) convenerunt in unum, consilium et locum, adversus Dominum, Patrem, et adversus Christum Filium ejus (Matth. 26.) ? Tanta denique insania furoris eos invasit, tanta malitiae caecitas perculit, ut auctorem suum, quem credere et adorare debuissent, unanimiter etiam occidere 0650B non timerent. Dictum est autem Quare (Ex Augustino) , ac si diceretur, frustra. Non enim impleverunt quod voluerunt. Nam qui ideo Christum occiderunt, et ut nomen ejus de terra delerent, et ne ipsi locum et gentem perderent (Joan. 7.) : ideo quidem nomen ejus auxerunt, ideo et gentem et locum perdiderunt, quia innocentem Dominum occiderunt (Joan. 11.) . Miroque modo actum est, ut dum suum consilium implere se crederent, consilium Domini nolentes et nescientes implerent. Ergo meditati sunt inania. Non est enim sapientia, non est prudentia, non est consilium contra Dominum (Prov. 21.) . Sed quae inania meditati sunt?

2. Dirumpamus, inquiunt, vincula eorum, et projiciamus a nobis jugum ipsorum, idest, destruamus vincula religionis Christianae, ne nos sibi valeant subjugare. Sic, sic superbae mentes contra suum auctorem frequenter se erigunt, dum suam non ejus voluntatem implere appetunt: et tanto deterius cadunt, 0650C quanto supra eum tendunt a quo facti sunt. Sed quid sequitur?

3. Qui habitat in coelis irridebit eos, et Dominus subsannabit eos. Quia habitantes in terra caelestem Dominum irridere et subsannare praesumserunt, ab ipso caelesti Deo irrisione et subsannatione digni ostendentur. Nam qui surrexit a mortuis, et regnando jam habitat in caelis, cum ad judicium veniet, irrisione (ut jam diximus) et subsannatione eos dignos ostendet. Hinc per Sapientiam dicitur (Prov. 1.) : Quia vocavi, et renuistis, extendi manum meam, et non fuit qui aspiceret: despexistis omne consilium meum, et increpationes meas neglexistis. Ego quoque in interitu vestro ridebo, et subsannabo, cum vobis, quod timebatis, evenerit (Ibid.) . Cum irruerit repentina calamitas, et interitus quasi tempestas ingruerit: quando venerit super vos tribulatio et angustia: tunc invocabunt me, 11 et non exaudiam: mane consurgent, et non invenient me.

4. Tunc loquetur ad eos in ira sua, qui ante tacuit 0650D in mansuetudine sua. Et in furore suo conturbabit eos: quos in longanimitate patientiae suae ante toleravit. Iram autem (Ex Augustino) et furorem Domini non perturbationem mentis oportet intelligi, sed vim, qua justissime judicat. In ira sua loquetur ad eos, cum in judicio suo dura illos arguet increpatione: in furore suo conturbabit eos, cum districta impios feriet animadversione. Ecce misericors Deus non iratus, sed placatus nobis peccatoribus apparet: mala nostra videt, et patienter sustinet. Ideo diu tolerat, ut ad poenitentiam nos pertrahat. Sed qui modo negligit placatum, profecto sentiet iratum. Et quo quisque nunc durior fit ad poenitentiam, eo ipse districtior erit ad vindictam. Sed qui in caelis habitat, quomodo etiam in terris regnat, audiamus: ait enim:

5. Ego autem constitutus sum Rex ab eo, subaudis, a Patre meo, super Sion montem sanctum ejus, praedicans 0651A praeceptum ejus. Ego, inquam, cujus vincula illi dirum ere, et jugum meditabantur abjicere. Per Sion (Ex Augustino) , quae speculatio dicitur, sancta Ecclesia intelligitur: cujus intentio quotidie ad speculandam claritatem Dei erigitur. Sicut Apostolus dicit: Nos autem revelata facie gloriam Domini speculantes (2. Cor. 3.) . Quam Ecclesiam montem sanctum appellat (2. Petr. 1.) , propter eminentiam et firmitatem. Super hanc ergo Ecclesiam unigenitus Dei Patris rex constitutus est, non ut terreno regnet imperio, sed caelesti. Ait enim in quodam loco: Regnum meum non est de hoc mundo (Joan. 6.) . Ergo est supra mundum. Et cum eum voluissent rapere in regem, ut temporaliter regnaret in illis, aufugit, et terrenum imperium respuit. Ergo Christus spiritualiter rex constitutus est in nobis, ut, expulso maligno principe de cordibus nostris, regnet ipse in interiore homine secundum spiritum, secundum donationes gratiarum, et largitiones virtutum, et aedificationes morum, ad salutem animarum nostrarum 0651B (Ephes. 3.) : ut jam non regnet peccatum in nostro mortali corpore, nec serviamus immunditiae ad iniquitatem, sed potius justitiae in sanctificationem (Rom. 6.) . Sic ergo Christus in nobis regnare desiderat, ut ab immundis spiritibus et vitiis nos defendat, ut virtutibus et sacris operibus nos muniat. Sic in nobis regnare appetit, ut ad caeleste regnum suo nos regimine ducere possit. Sed quia adhuc sumus in certamine, suis nos praeceptis non cessat admonere. Unde bene dicitur, Praedicans praeceptum ejus: quia non praecepta, sed praeceptum dicit, fortassis caritatem nobis innuit, in qua cuncta praecepta finiuntur (1. Cor. 13.) : et si quis impleverit, caetera ab ipso implebuntur (Matth. 22.) . Hoc praeceptum nobis quotidie. Christus praedicat, hoc praecepto a terris ad caelestia sublevat: et quicquid per alia praecepta dicit, mittere nos ad hoc unum praeceptum semper intendit. Quod quidem duplex est mandatum: nam in dilectione Dei est dilectio proximi. Et 0651C scriptum est, Quia in his duobus mandatis pendet lex et prophetae (Matth. 22.) . Quicquid ergo lex, quicquid prophetia, quicquid Evangelium, quicquid sermo Apostolicus praedicat: omnia 12 unum praeceptum, idest, caritas una consummat. Sed quia de potentia audivimus, de dignitate hujus regis nostri audiamus. Sequitur enim, et dicit:

6. Dominus dixit ad me, Filius meus es tu, ego hodie genui te. Quod per Prophetam audimus, hoc etiam per Evangelium legimus. Ibi enim dicitur, quia cum Dominus Jesus baptizaretur, Spiritus Sanctus in columbae specie descendit, et vox Patris intonuit, Hic est Filius meus, in quo mihi complacui, ipsum audite (Joan. 1; Matth. 17.) . Ubi manifeste se Trinitas humanae naturae ostendit: quia Filius Dei in specie hominis, et Spiritus Sanctus in specie columbae, et vox Patris in similitudine humanae vocis apparuit (Luc. 2; Matth. 2.) . Quanquam autem (Ex Augustino) possit ille dies in prophetia dictus videri, quo Jesus Christus secundum hominem natus est: 0651D tamen hodie quia praesentiam significat, atque in aeternitate nec praeteritum, nec futurum est, sed praesens: divinitus accipitur secundum id dictum, Ego hodie genui te: quo sempiternam generationem virtutis et sapientiae Dei, qui est unigenitus Filius, fides catholica praedicat. Duas ergo in Christo generationes esse credimus: unam divinam, alteram humanam: unam qua ex patre in caelo natus est sine matre, alteram qua in terra ex matre natus est sine patre. Secundum illam, cum nihil essemus, nos creavit. Secundum istam, cum perditi essemus, nos reformavit. Unigenitus ergo filius ex patre sine tempore natus. quia caelestem suam haereditatem solus habere noluit, humanam naturam ad contemplationem gloriae suae condidit. Sed quia peccando periit, ille etiam hanc in carne nascendo requisivit: et qui hominem fecerat ad imaginem et similitudinem Dei (Genes. 1.) , miro suae caritatis affectu factus est ipse 0652A ad similitudinem hominis (Philipp. 2.) . Et unde se ad nostram humanitatem humiliavit, inde nos ad haereditatis suae gloriam sublevavit (Ephes. 4.) . In hac igitur carnis generatione et humiliatione ei a patre dicitur:

7. Postula a me, et dabo tibi gentes haereditatem tuam, et possessionem tuam terminos terrae. Minor quidem videtur ille qui postulat, eo qui postulatur. Et dum Christus carnem assumpsit, a patre suo per humanitatem se minoravit. In hoc enim quod in forma Dei est aequalis patri, non postulat a patre, sed simul omnia operatur cum patre. In hoc autem quod pro nobis se dignatus est humiliare, minor patre factus, non cessat pro nobis interpellare. Postula (inquit) a me, et dabo tibi gentes haereditatem tuam. Sancti Patriarchae et Prophetae postulaverunt pro Judaeis. Ipse unigenitus Filius Dei, homo inter homines factus, postulare dignatus est pro gentibus. Illi postulaverunt genti suae salutem, et misit eis Deus Salvatorem. Sed quia hunc in carne humilem 0652B viderunt, superbo corde et caeco contempserunt. Quem vero Judaea elata repulit, hunc gentilitas humiliata suscepit. Illa per superbiam haereditatem perdidit: haec per humilitatem ad haereditatem venit. Sed quia hoc non suis meritis, sed Dei Filio volente, et Patre ejus annuente factum est, recte ei dicitur, Postula a me, et dabo tibi gentes haereditatem tuam. Non enim ait, Postulent illae gentes, sed postula tu. Ex quibus verbis satis colligitur, quia gentilitas non 13 suis meritis salvatur: sed ille hoc fieri petiit, qui Patri pro nobis usque ad passionem mortis obedivit. Et quia gentilis populus ab extremis mundi partibus ad fidem collectus est, recte dicitur, Et possessionem tuam terminos terrae, subaudis, dabo tibi. Dum enim persecutio in Judaea agitur, Sancta Apostolorum praedicatio in universum mundum dispergitur: sicut scriptum est, Vobis missum fuerat verbum Dei: sed quia indignos vos judicastis, ecce imus ad gentes (Act. 13.) . Pro crudelitate ergo malitiae 0652C quae mentem Judaeae concremavit, omnipotens Deus gentes in haereditatem sumpsit: quia per hoc, quod illa redemptorem suum ac membra ejus persecuta est, Sanctis Apostolis per diversa dispersis, nos qui Judaeae in circuitu sumus, dono caelestis gratiae splendorem veri luminis videmus. Sed quia in vitae fortitudine nos invenit, et ad justitiae regulam reduxit, bene subditur:

8. Reges eos in virga ferrea, et tanquam vas figuli confringes eos. Virga ferrea accipitur inflexibilis justitia, quae ideo virga, quia recta: ideo ferrea, quia dura. Recta nobis, dura malis: blanda justis, aspera perversis. Et quia per hanc Dominus spirituales regit, carnales confringit, recte dicitur: Et tamquam vas figuli confringes eos. Quid enim terrena sunt corda, nisi vasa fictilia? Vas enim fictile, terrenum et fragile est (I. Cor. 4.) . Carnalia ergo corda, quae transitoria appetunt, hoc quod corruptibile et vile est, diligunt, terrenis rebus totis desideriis incumbunt, quid aliud, quam terrena vasa sunt? Quae Dominus 0652D per virgam ferream confringit, cum per justitiae rectitudinem suam in eis carnalitatem destruit, cum mentis elationem conterit, cum infirmitas propria ad memoriam reducitur, et corruptionis miseria diligenter attenditur, et vitiorum fractura solerter pensatur. Quia ergo pietas summa sic nos ferit, ut regat: sic confringit, ut melius restituat, dum vasa irae commutat in vasa misericordiae, et vasa apta ad interitum, facit apta ad gloriam (Rom. 9.) : dicatur recte, Reges eos in virga ferrea, et tanquam vas figuli confringes eos. Quos jam divinus sermo alloquitur, cum subjungit:

9. Et nunc, reges, intelligite: erudimini qui judicatis terram. Et nunc, idest, jam innovati (Ex Augustino) , jam contritis luteis tegumentis carnalibus, vasis erroris, quae ad carnalem vitam pertinent: nunc intelligite jam reges, id est valentes regere quicquid vobis servile, et bestiale est: castigantes vestra corpora, 0653A et servituti subjicientes. Qui caelesti regi serviunt, reges proculdubio sunt: ipsi enim servire, vere regnare est. Nam tanto quisque liber a vitiis redditur, tanto potentius sibi spiritualiter dominatur, quanto auctori suo humilius famulatur. Erudimini, inquit, qui judicatis terram. Spirituales significantur, qui terram judicant. Inferius enim nobis est quicquid judicamus. Quicquid autem infra spiritualem hominem est, merito terra nominatur: quia terrena labe sauciatur. Qui se, ut peccatorem accusat proprioque judicio condemnat, atque semetipsum duris increpationibus prosequitur, judex terrenus non immerito vocatur (1. Cor. 11.) . Talibus dictum est, intelligite et erudimini, id est, ad hoc intelligite ut erudiamini. Non enim intellectus proficit, si usque ad eruditionem vitae non pervenit. Ille autem eruditus intellector est, qui hoc quod intelligere valet, ad vitae suae aedificationem trahere studet.

14 10. Servite Domino in timore, et exultate ei cum tremore. Saepe namque contingit, quia is, qui caelesti 0653B Domino pure deservit, ex ipsa virtute in elationem se erigit, et tanto se mox a servitute Domini elongat, quanto a virtute humilitatis discordat. Quapropter necesse est, ut sic serviat amor, quatenus in humilitate semper animum reprimat timor, ne fructum, quem bona vita congregat, ventus elationis tollat. Vel quia in hoc seculo inter gaudium spei, et tentationis metum positi sumus, alloquitur nos Spiritus Sanctus, dicens: Servite Domino in timore, et exultate ei cum tremore: ut et de spe exultatio, et de tentatione nascatur tremor. Et si enim justorum actio quandoque prosperatur, in ea tamen vita posita est, de qua per beatum Job dicitur, tentatio est vita humana super terram (Job. 7.) . Quia igitur inter blanda versamur et aspera, inter prospera et adversa, inter tristitiam et gaudium, inter spem et metum: dicatur recte, Servite Domino in timore, et exultate ei cum tremore. Sed quia non sufficit bona agere, nisi et mala quisque valeat aequanimiter tolerare, adjunctum 0653C est:

11. Apprehendite disciplinam, nequando irascatur Dominus et pereatis de via justa. Disciplina est emendatoria tribulatio secundum illud, quem enim diligit Dominus, corripit: flagellat autem omnem filium quem recipit (Prov. 3.) . Et quia justitia modo in prosperis, modo in adversis agitur: in prosperis quidem timor, in adversis vero disciplinae patientia praecipitur: ne si in illis se elevat, in foveam elationis cadat, aut si in istis se dejicit, per pusillanimitatis vitium victus proruat. Hanc vero disciplinam quisquis apprehendere negligit, a via quidem justitiae perit, per iniquitatis vias miserabiliter incedit: tantoque omnipotentem Dominum ad iracundiam provocat, quanto pro ipsius amore adversa tolerare recusat. Cum enim scriptum sit, Quia non sunt condignae passiones hujus temporis ad futuram gloriam quae revelabitur in nobis (Rom. 8.) : et quod Oculus non vidit, nec auris audivit; nec in cor hominis ascenderunt, quae praeparavit Dominus diligentibus se 0653D (Isai. 64; 1. Cor. 2.) : cum incomparabilia bona promittat Deus, et mala minima ingerat mundus: recte iustus Dominus irasci debet, quando pro tam parvis, tam magna contemni videt. Si enim dulcedinem patriae caelestis amarent, ex magno gaudio tribulationes omnes sustinerent: cum constet, quia ex tolerantia hujus tribulationis crescat ejus inaestimabilis merces suavitatis. Sed adhuc apprehendendi disciplinam caussa adjungitur, cum subinfertur:

13. Cum exarserit in brevi ira ejus: Beati omnes qui confidunt in eo. Modo dum districti judicis ira differtur, et peccator in desideriis animae suae laudatur (Psal. 9.) : dum justus tribulationes et angustias sustinet, quae malorum poena, quae justorum gloria sit, non apparet. Hinc est, quod Joannes Apostolus ait, Carissimi, nunc filii Dei sumus, et nondum apparuit quid erimus. Scimus autem quoniam cum apparuerit, similes ei erimus: quoniam videbimus eum 0654A sicuti est (1. Joan. 3.) . Tunc profecto apparebit, quam fallax hujus mundi fiducia extitit, quam transitoria vita, quam brevis gloria, quam parva voluptas, quam falsa prosperitas, et quam cito transiit quicquid hic carum et pretiosum fuit. Ergo infoelices illi, qui in talibus confisi sunt. Beati autem omnes qui confidunt in Domino.