Psalmus XXXIX.

2. Exspectans exspectavi Dominum, et intendit mihi. Ac si dicat, Ita exspectavi Dominum, ut quotidie essem exspectans: et quia perseveravi, intendit Dominus mihi, idest, ad utilitatem meam, scilicet praestando gratiam suam. Qui enim perseveraverit usque in finem, hic salvus erit (Matth. 24.) . Hinc Propheta nos admonet, dicens, Si moram fecerit, exspecta eum: quia veniens veniet (Abac. 2.) . Quomodo autem intendit ei Dominus, exponit cum subjungit:

3. Et exaudivit preces meas. In quo exaudivit? Audi quod sequitur. Et eduxit me de lacu miseriae. Idest, de certa profunditate erroris, quae homines miseros facit. Et de luto faecis. Idest, de concupiscentiis carnis, quae animas reddunt lutulentas coram Domino, 0793C et in imo jacentes.

4. Et statuit supra petram pedes meos, et direxit gressus meos. ((Vers. 5.)) Et immisit in os meum canticum novum, carmen Deo nostro. Notandus est ordo verborum. Prius enim de luto pravitatis educitur, ut ejus pedes per fidem in petra solidentur. Sed quia rectam fidem recta subsequi debet operatio, gressus ejus directi sunt, ut post directionem gressuum, idest, perfectionem boni operis, in ore acciperet etiam novum canticum praedicationis. Adhuc enim nobis in infirmitatis confusione jacentibus, praeberi non debet auctoritas praedicationis. Sed cum jam in bono opere surgimus, cum jam recti stare coeperimus, dignum est, ut ad lucrandos alios in praedicationem mitti debeamus. Valde etiam notandum est, quod postquam dixit Canticum, continuo adjunxit Carmen, idest, hymnum Deo nostro. Sunt enim nonnulli quibus a Domino gratia doctrinae datur, sed eamdem in suam propriam gloriam reflectere conantur. Hi nimirum canticum in ore percipiunt, sed carmen, 0793D idest, laudem, Domino Deo nostro de percepta gratia reddere contemnunt. Sed quia iste vir sanctus praedicationis verbum de novo Testamento scilicet de Dominica incarnatione, passione, resurrectione, ascensione et de caeteris quae ad novam vitam et ad novum 184 hominem pertinent, accepit: et haec omnia ad laudem omnipotentis Dei expendit, non solum in ore suo immissum esse canticum novum, sed etiam carmen Deo nostro, recte testatus est. Esto novus homo, praedica Christum: et sic cantasti canticum novum. Noli quaerere laudem tuam, sed laudans invoca Dominum: et sic carmen Deo nostro dixisti. Fidem Domini praedicare, et insuper ipsum devote laudare, canticum et carmen Deo nostro cantare est. Et quia hoc cantico et carmine audito multos ad fidem conversuros vir sanctus vidit, ideo protinus addidit: Videbunt multi, et timebunt, et sperabunt in Domino. Qui caeci erant, et de Deo nihil intelligebant, 0794A attendentes et imitantes cantici novi cantatores, illuminati sunt. Videbunt ergo credentes, timebunt poenitentes, sperabunt caelestia appetentes. Postquam homo fide illuminatus est, primus gradus ad Deum est timor, sicut scriptum est, Principium sapientiae timor Domini (Psal. 110,) . Et quanto magis quisque in se humiliatur per timorem, tanto amplius in Deo erigitur per spem. Spe autem ad invisibilia bona erectus, incipit caelestia diligere et despicere terrena (1. Cor. 13.) . Ecce fides, spes, caritas, quibus colitur Deus, et efficitur homo beatus. Unde et subditur:

5. Beatus vir cujus est nomen Domini spes ejus. Nomen Domini Jesus est, quod interpretatur Salvator (Matth. 1. Luc. 1.) . Beatus ergo ille, qui se a Jesu salvari sperat. Et non respexit in vanitates et insanias falsas. Ut avaritiae deserviret, aut idola adoraret. Terrena quippe concupiscere, in vanitates respicere est. Unde Dominus dicit in Evangelio, Nemo respiciens retro aptus est regno Dei (Luc. 9.) . Ideo in alio 0794B psalmo orat, dicens, Averte oculos meos ne videant vanitatem (Psal. 118.) . Idola vero colere, lapides adorare, creaturae potius deservire quam Creatori (Rom. 1.) , qui omnia fecit, omnia sapienti cogitatione disponit, magna et falsa insania est. Unde fide et devotione convertens se ad Dominum, ut corda similiter ad ipsum convertat aliorum, qui vanitates et insanias falsas respiciunt, ait:

6. Multa fecisti tu, Domine Deus meus, mirabilia tua. Fecisti enim caelum et terram et omnia quae in eis sunt: et haec quidem tua, idest tibi subdita, tibi famulantia. Et cogitationibus tuis, Quibus omnia disponis, Non est qui similis sit tibi. Quis enim cognovit sensum Domini? aut quis consiliarius ejus fuit (Rom. 11.) ? Haec tua mirabilia opera tam visibilia quam invisibilia, et tua incomprehensibilis sapientia, praedicant te solum colendum esse, te solum amandum et appetendum: non istas vanitates et insanias falsas. Annuntiavi, Haec nescientibus. Et locutus sum, scientibus. 0794C Sapientibus enim et insipientibus debitor sum (Rom. 1.) . Vel annuntiavi prius per patres, et novissime locutus sum per memetipsum. Multiplicati sunt super numerum. Multi enim audita praedicatione venerunt ad societatem credentium, qui non sunt in numero electorum, teste Veritate, quae ait: Multi vocati, pauci vero electi (Matth. 20.) . Super numerum ergo praedestinatorum ad vitam, multiplicati sunt credentes. Et quia in tempore quo fides praedicata est, vetus etiam sacrificium mutatum est (Hebr. 7.) : ostenditur, cum subinfertur:

7. Sacrificium et oblationem noluisti, aures autem 185 perfecisti mihi. Ecce quomodo vir sanctus praevidebat mutandum esse sacrificium, et legem spiritualiter intelligendam. Nec factum est hoc temporibus suis, sed nostris. Ipse hoc Spiritu sancto revelante praevidebat. Nos autem sicut audivimus, sic vidimus in civitate Domini. Ecce sacrificium et oblationem, sicut prius consuetudo erat, noluit Dominus. Ipse factus est nobis sacerdos et sacrificium. Ipse est 0794D verus agnus Dei, qui immolatus est pro nobis, qui tollit peccata mundi. Transivit umbra, apparuit Veritas: vetera transierunt, et ecce facta sunt nova. Perfecit autem nobis aures, ut quae de lege audimus, spiritualiter intelligamus. Has requirebat Christus, quando dicebat, Qui habet aures audiendi audiat (Luc. 8.) . Aures perfecit suis Discipulis, quando aperuit illis sensum, ut intelligerent Scripturas (Luc. 24.) . Vel aures nobis perficiuntur a Deo, quando ad obediendum ei per omnia perfecti efficimur. Unde scriptum est, Melior est obedientia quam victimae (1. Reg. 15.) . Perfectas aures a Domino populus ille habuit, de quo alibi Dominus per Psalmistam ait, Populus quem non cognovi, servivit mihi (Psal. 17.) : in auditu auris obedivit mihi (Ibid.) . Holocaustum et pro peccato non postulasti (Hebr. 10.) . Hoc distat intra holocaustum et sacrificium: quod hostiae pars aliqua oblata Deo, sacrificium dicebatur. Holocaustum 0795A autem totum incensum erat (Levit. 1.) : videlicet quando tota hostia in sacrificio incendebatur. Sed Dominus nec minora nec majora veteris legis sacrificia requirit, cui non jam umbra, sed veritas grata existit: quandoquidem haec non postulavit. Quae sunt, quae postulavit? sequitur, et dicit:

8. Tunc dixi, Ecce venio. Vox Christi est in persona sua: Tunc, idest, eo tempore, quo mihi opportunum videbatur, ut vetera in nova mutarentur: Dixi, Ecce venio (Hebr. 10.) , idest, deliberavi ut in manifestatione fieret adventus meus. Hujus adventus testimonium de scriptura trahit, cum subdit convertendo se ad Patrem, et dicendo: In capite libri scriptum est de me, ((Vers. 9.)) ut facerem voluntatem tuam: Deus meus volui: Et legem tuam in medio cordis mei. In primo psalmo hujus libri scriptum est, ut faciam voluntatem tuam, idest, ut impleam obedientiam a te mihi injunctam. Et sic scriptum est: Ita volui, o Deus meus. Non veni facere voluntatem meam, sed voluntatem ejus qui misit me Patris. Attende, quid 0795B in capite hujus libri scriptum sit de Christo. Dicitur enim ibi, Beatus vir qui non abiit, et caetera. Hic autem ait, Ecce venio. Dicitur ibi: Sed in lege Domini voluntas ejus: hic vero ait, Ut facerem voluntatem tuam. Dicitur ibi: Et in lege Domini meditabitur die ac nocte: hic autem dicit, Et legem tuam in medio cordis mei. Haec satis aequipollentia sunt. Quod medium est, non declinat magis ad aliquam partem. Ille ergo habet legem Dei in medio cordis sui, qui mandata ejus ita meditatur et servat, ut non declinet ad dexteram, neque ad sinistram (Deut. 5.) . Ille habet legem Dei in medio cordis sui, qui diligit Dominum Deum ex toto corde suo, et ex tota anima sua, et ex totis viribus suis, et proximum suum sicut seipsum (Luc. 10.) . Quisquis talis est, justum profecto est, ut justitiam, quam ipse habet, aliis praedicare non cesset (Galat. 3.) . Unde et subditur:

10. Annuntiavi justitiam tuam in Ecclesia magna, 186 Toto orbe terrarum diffusa. Annuntiavi quod 0795C ex legalibus institutis justitia non fiat, sed ex te. Ecce labia mea non prohibebo. Si aliqui voluerint prohibere, non tacebo. Talia labia habebat Petrus, tam promta ad praedicandam justitiam: quando prohibitum est a principibus, ne ultra loqueretur de Jesu: et ipse viriliter respondit, Obedire oportet Deo magis quam hominibus (Act. 4. et. 5.) . Et quia promta sunt labia mea ad annuntiandam veritatem, Domine, tu scisti. Tu enim cognitor cordis, tu testis conscientiae. Quicquid labia nostra loquantur, Deus semper attendit cor nostrum, et secundum illud nos judicat. Tales ergo nos exhibere debemus, ut Domino Deo nostro corde et labiis placeamus. Corde, inquit Apostolus, creditur ad justitiam, ore autem confessio fit ad salutem (Rom. 10.) . Sona labiis, propinqua corde, ut testem cordis tui possis invocare Dominum, dicens, Domine, tu scisti. Gloria enim nostra haec est, testimonium conscientiae nostrae (2. Cor. 1.) . Unde et subditur:

11. Justitiam tuam non abscondi in corde meo. Sicut 0795D ut ille servus piger, qui talentum abscondit in terra (Matth. 25.) . Hinc Dominus Discipulis suis ait, Quaecumque audivi a Patre meo, nota feci vobis (Joan. 15.) . Ideo et Apostolis praecepit, ut neque sacculum portarent (Luc. 9.) . Sacculum namque portat, qui verba divina in corde celat. Justitia in hoc loco intelligitur fides. Justus enim ex fide vivit (Rom. 1.) . Credidit Abraham Deo, et reputatum est ei ad justitiam (Galat. 3.) . Hanc multi absconderunt in corde suo, timore mortis. Multi adhuc abscondunt Dei justitiam, aut propter poenam timentes, aut propter damnum. Qui autem nec poenam, nec damnum timent, ad illos pertinent, de quibus dicitur, Beati qui persecutionem patiuntur propter justitiam, quoniam ipsorum est regnum caelorum (Matth. 5.) . Veritatem tuam et salutare tuum dixi. Idest, Christum praedicavi, qui de seipso ait, Ego sum Veritas (Joan. 14.) . Et de quo Simeon dicit, Viderunt oculi mei salutare 0796A tuum (Luc. 2.) . Et alibi Psalmista postulat dicens, Salutare tuum da nobis (Psal. 84.) . Non abscondi misericordiam tuam, et veritatem tuam a concilio multo. In conciliis te synagogis ante reges et praesides cum magna auctoritate et audacia Apostoli sancti et martyres praedicaverunt (Act. 5.) misericordiam et veritatem Christi. Vis audire misericordiam Dei? Age poenitentiam, et remittuntur tibi peccata (Matth. 4.) . Vis audire veritatem? Tene justitiam et dabitur tibi merces aeterna (Eccles. 18.) . Audi misericordiam simul et veritatem. Poenitentiam agite, appropinquavit enim regnum caelorum (Matth. 4.) . Poenitentia pertinet ad misericordiam, regnum caelorum ad veritatem. Modo misericordia praedicatur, postea veritas exhibebitur. Rursus qui modo contemnit misericordiam: districte postea sentiet veritatem non quidem ad gloriam, sed ad poenam. Deinde respexit ad membra saucia, et pro illis orat, dicens:

12. Tu autem, Domine, ne longe facias miserationes tuas a me, idest, a meis. Attende peccatores, et noli 0796B longe facere ab eis tuas miserationes. Quisquis se sentit elongari a Domino per pravam vitam, per malam voluntatem, dicat devote, dicat lacrymabiliter, Tu autem, Domine, ne longe facias miserationes tuas a me. Ego miser, Tu misericors. Multae meae iniquitates, sed superant tuae miserationes. Misericordia tua 187 et veritas tua semper susceperunt me. Attendo, quia misericors es: attendo, quia verax es. Amo misericordem, timeo veracem. Et sic amor et timor ducunt me ad te: quia misericordia et veritas tua semper susceperunt me. Ideo oro, ne longe facias miserationes tuas.

13. Quoniam circumdederunt me mala, quorum non est numerus. Innumera sunt peccata mea, infinitae sunt negligentiae meae, quae undique circumdant, undique impediunt. Dicamus haec medullis cordis. Ostendamus medico nostro passiones nostras: humiliter deprecemur, ut nos suscipiat ad sanandum. Nemo se justum putet. Teste enim Apostolo, in multis offendimus 0796C omnes (Jacob. 3.) . Pertinet ad nos clamare, gemere, confiteri: non jactare, non de meritis gloriari. Quae si ulla sunt, quid habes quod non accepisti (1. Cor. 4.) ? Recte ergo subditur: Comprehenderunt me iniquitates meae, et non potui, ut viderem. Intantum comprehendunt nos iniquitates nostrae, ut etiam si velimus evadere, sine adjutorio non valeamus. Hinc alibi Psalmista dicit: Funes peccatorum circumplexi sunt me (Psal. 118.) . Unde et postulat dicens, Converte Domine captivitatem nostram (Psal. 125.) . Amissa autem veritatis luce in tantam caecitatem venimus, ut nosmetipsos ignoremus. Perpetramus mala, nec celerius deprehendimus, vel perpetrata. Exclusa ab interno lumine anima nil in se nisi tenebras invenit. Semetipsam videre perdidit, quia auctoris sui visionem contemsit. Ex amissione luminis crevit multiplicitas iniquitatis. Ideo adjungit: Multiplicatae sunt super capillos capitis mei. Capillos capitis ad numeri multitudinem revocat. Quis (Ex Augustino) numerat capillos? Multominus peccata numerat, quae 0796D excedunt numerum capillorum. Jam non occidis, non moecharis, non facis furtum, non dicis falsum testimonium, et caetera hujusmodi grandia peccata: moles sunt istae peccatorum. Magna praecavisti, de minutis quid agis? Projecisti molem, vide ne arena obruaris. Sed adhuc valde gravius est, quod subjungit: Et cor meum dereliquit me. Hoc est, virtus cordis mei defecit, et non est idoneum ad cognoscendum se. Quotiens mente vagamur foris, delectamur terrenis, propria nostra studia relinquimus: atque inania, vel agimus, vel loquimur, vel cogitamus: totiens cor nostrum derelinquit nos. Quotiens non cogitamus Deum, vel ea, quae ad utilitatem animarum pertinent: totiens amittimus cor nostrum. Unde, quidam sapiens ait, Quocunque tempore non cogitaveris Deum, puta illud amisisse. Congrue ergo sequitur haec oratio qua dicitur:

14. Complaceat tibi Deus, ut eruas me, Domine, ac 0797A adjuvanaum me respice. Bene ait, Complaceat: non enim ex meritis, sed solo beneplacito suo (Tit. 3.) , sola gratia, sola bonitate sua justificat Deus hominem. Miseretur nobis pius Dominus, quia ei sic placet, non quia nos meruimus. Ideo discipulis suis ait, Non vos me elegistis, sed ego elegi vos (Joan. 15.) . Et Apostolus, gratia Dei sum id quod sum (1. Cor. 15.) . Commendando ergo gratiam, humiliter Dominum deprecatur, ut eum eruat a tot et tantis, quae praemisit malis, ut misericorditer respiciendo adjuvet in bonis. Deinde contra persecutores deprecatur, dicens:

15. Confundantur et revereantur simul, qui quaerunt animam meam. Quid revereantur, vel 188 Dominum, vel poenam, qua puniendi sunt? Multi quaesierunt animam Christi, sed ille potestatem habebat ponendi animam suam et iterum sumendi eam. Illi autem gavisi sunt, cum posuit: confusi sunt, cum recepit. Multi adhuc quaerunt corpus Christi, et quaerunt animas perdere (Joan. 10.) : qui profecto aut confundentur 0797B modo, ut erubescant de malis, et poenitentiam agant, et timentes revereantur: aut aeternam confusionem postmodum patientur, cum dicetur eis, Ite, maledicti, in ignem aeternum (Matth. 25.) . Unde et subditur: Avertantur retrorsum, et revereantur, qui volunt mihi mala. Retrorsum fiant per humilitatem, qui erant erecti male per superbiam, et qui praeibant trahendo, occidendo, sequantur obediendo. Revereantur etiam, id est, timeant, et honorent Deum, qui prius blasphemabant: et sic convertantur a mala voluntate, qua me persequebantur.

16. Ferant confestim confusionem suam. Ut cito redeant ad poenitentiam: Qui dicunt mihi, Euge, euge. Id est, Bene, Bene: Irrisoria laus est. In istis tribus versibus nota tria genera persecutorum. Prius orat pro eis, qui quaerunt animam ejus, ut auferant eam: intelligendi sunt illi, qui aperta persecutione servos Dei conantur occidere. Tales fuerunt illi, qui cum gladiis et fustibus apprehenderunt Jesum, et qui posuerunt eum in cruce (Joan. 18.) . Deinde orat pro 0797C eis, qui volunt ei mala (Matth. 26.) . Accipiendi sunt illi, qui nondum persequuntur aperte, sed odium et inimicitias gestant in corde: hi aliquando simulationibus et callidis utuntur argumentis, ad decipiendum eos quos oderunt; aliquando effraenantur in verba malitiae. Tales fuerunt Judaei adversus Dominum (Matth. 12 et 22.) . Postmodum orat pro eis, qui dicunt ei, Euge, Euge: designantur illi, qui deridere solent religionem et simplicitatem justorum. Tales etiam fuerunt in passione Christi. Isti omnes in ipsius corpore perseverant. Sicut autem non se vindicavit de illis Dominus, sed pro illis oravit (Luc. 23. Hebr. 5.) : sic nos non debemus de inimicis quaerere ultionem, sed humilem proferre orationem, quemadmodum ipse praecepit, dicens: Diligite inimicos vestros, benefacite his, qui oderunt vos: et, Orate pro persequentibus et calumniantibus vos (Matth. 5.) . Et quasi quis quaereret, quo fructu, qua mercede? protinus adjungit, Ut sitis (inquit) filii Patris vestri, qui in caelis est. Et de seipso nobis tribuens exemplum 0797D subdit: Qui solem suum oriri facit super bonos et malos, et pluit super justos et injustos (Ibidem) . Attende quantus honor est esse filium Dei, ut patienter feras injurias inimici. Deinde convertens se ad Dominum, consolatur nos et admonet, dicens:

17. Exultent et laetentur super te omnes quaerentes te. Omnes per fidem et dilectionem, qui te quaerunt, exultent corpore, laetentur spiritu: non super se, sed super te: ut qui gloriatur in Domino glorietur. Gemina merces nobis promissa est a Domino, scilicet immortalitas corporis, atque animae beatitudo (2, Cor. 10.) . Propterea gemina exultatione praecipimur gaudere, cum dicitur, Exultent et laetentur. Exultare enim ad corpus pertinet, Laetari vero ad animam. Commendatur autem laus Domini, cum subinfertur, Et dicant semper, Magnificetur Dominus, qui diligunt 0798A salutare tuum. Quid enim tam laudare, tam praedicare, tam magnificare debemus, quam Deum et patrem 189 luminum, a quo est omne datum optimum et omne donum perfectum (Jacob. 1.) ? Ipse enim primos patres nostros exspectantes eum, eduxit de luto faecis, et statuit supra firmam petram quae est Christus (Ephes. 1.) : et dedit eis opera bona, docuit canticum novum, illuminavit per eos alios. Dedit eis timorem et spem, trahens eos a vanitatibus falsis. Auxit eos et numero, et virtute. Deinde misit Filium in carnem, qui faceret voluntatem suam et annuntiaret justitiam suam in Ecclesia magna, et misericordiam et veritatem et salutare suum, ut liberaremur ab innumeris peccatis et inimicis, et exultaremus et laetaremur in Domino. Haec sunt caussae justorum, ut dicant semper, Magnificetur Dominus. Sed qui hoc dicant? Qui diligunt, inquit, salutare tuum, id est, Filium tuum, per quem nobis aeterna data est salvatio. Qui non diligit Dominum nostrum Jesum Christum (1. Cor. 16.) , non est speciosa laus in ore ejus. 0798B Laudem nostram apud Dominum non commendat nisi affectio et caritas. Quid autem tam diligere debemus, quam eum a quo creati et salvati sumus? Rursus redit ad miseriae et inopiae considerationem, quam in hac peregrinatione patitur: et dicit,

18. Ego autem mendicus sum et pauper. Sed protinus redit consolatio, cum subdit, Dominus solicitus est mei. Ecce mendici Domini sumus: ad januam suae misericordiae sedemus: mendicamus, et clamamus, Adveniat regnum tuum, et, Da nobis panem nostrum, et, Libera nos a malo (Matth. 6.) . Pauperes enim sumus, nihil habemus a nobis. Ecce magna spes: Dominus solicitus est mei. Dicit aliquis in servitio Domini constitutus, Mendicus sum, pauper sum, non habeo unde vivam. Nolite diffidere pauperes Domini. Omnem solicitudinem vestram projicite in eum, quoniam ipsi cura est de vobis. Et ne dicatis, Quid manducabimus? aut quo vestiemur? quoniam haec gentes cogitant. Quid ergo faciendum? Primum quaerite 0798C regnum Dei et justitiam ejus, et haec omnia adjicientur vobis (Matth. 6.) . Dominus, inquit pauper, solicitus est mei. Ergo si Dominus solicitus est, et nos securi simus. Sed quia jamdiu expectans expectavit, Dominum postulat, cum subjungit, Adjutor meus, et protector meus tu es, Deus meus, ne tardaveris. Expectans expectavi te Dominum meum: intendisti mihi, multa beneficia largiendo: solicitus es mei. In hac vita factus es adjutor meus in bonis, et protector in adversis. Solus tuus mihi restat adventus, Deus meus, ne tardaveris. Quandiu te non video, non possideo, mendicus et pauper sum. Nihil extra te mihi sufficit. Tu expectatio mea: tu salus mea: noli morari. Una hora desideranti, aestuanti longa mora est: Deus meus, ne tardaveris.