Psalmus VIII.

2. Domine Dominus noster, quam admirabile est nomen tuum in universa terra! Ac si diceret, O Domine omnium per potentiam, qui es Dominus noster per gratiam, quam te admirantur omnes, qui incolunt terram! Tu Domine notus eras in Judaea tantum, et in Israel magnum nomen tuum (Psal. 75.) . Apparuisti inter nos, mortuus propter nos, surrexisti, ascendisti in caelum, Spiritu tuo perfudisti corda discipulorum, quibus praedicantibus, in omnem terram exivit sonus eorum, et nomen tuum gloriosum, quod erat notum in gente una, factum est 0676B admirabile in universa terra (Psal. 18.) . Quare admirabile? Quoniam elevata est magnificentia tua super caelos. A mortuis resurgens in caelum ascendisti, et qui humilis videbaris, magnificus apparuisti. Hinc enim (Ex Augustino) apparet, quis descenderis, cum a quibusdam visum est, et a caeteris creditum, quo ascenderis.

3. Ex ore infantium et lactentium perfecisti laudem propter inimicos tuos. Non possum (Ex eodem) accipere alios infantes, atque lactentes, quam eos quibus dicit Apostolus, Tanquam parvulis in Christo lac potum dedi vobis, non cibum (1. Cor. 3.) . Quos significabant illi, qui Dominum praecedebant laudantes (Matth. 21.) . In quos ipse Dominus hoc testimonio usus est, cum dicentibus Judaeis, ut eos corriperet, respondit: Non legistis, Ex ore infantium et lactentium perfecisti laudem? Bene autem non ait, fecisti, sed, Perfecisti laudem. Sunt enim in Ecclesiis etiam hi, qui non jam lacte potantur, sed vescuntur cibo: quos idem Apostolus significat dicens, 0676C Sapientiam loquimur inter perfectos (1. Cor. 2.) . Sed non ex his solis perficiuntur Ecclesiae, quia si soli essent, non consuleretur generi humano. Consulitur autem, cum illi quoque nondum capaces cognitionis rerum spiritualium, atque aeternarum nutriuntur fide temporalis historiae, quae pro salute nostra, post patriarchas et prophetas ab ipsa Sapientia Dei etiam suscepti hominis sacramento administrata est, in qua salus est omni credenti (Rom. 1.) : ut auctoritate commonitus praeceptis inserviat, quibus purgatus quisque, et in caritate radicatus atque fundatus, possit currere, cum omnibus sanctis, non jam parvulus in lacte, sed juvenis in cibo, comprehendere latitudinem, longitudinem, altitudinem et profundum (Ephes. 3.) : scire etiam 42 supereminentem scientiam caritatis Christi. Haec autem fecisti, Domine Deus, propter inimicos tuos: Ut destruas inimicum et ultorem. Quis per inimicum, nisi Paganus et haereticus accipitur, per ultorem vero Judaeus, qui quasi pro lege sua ulciscenda et defendenda Christianum 0676D nomen persequebatur. Quos tu, Domine, destruxisti et confudisti, cum te aspirante, ad fidem tuam venerunt parvuli, et in suo errore remanserunt legisperiti et philosophi. Magna inimicorum confusio est, cum infantes laudant, sapientes blasphemant, et in hoc, Domine, nomen sanctum tuum admirabile, cum hoc de te per tuam gratiam capit parvus, quod per suam sapientiam non potest magnus. Unde scriptum est: Confitebor tibi, Pater Domine caeli et terrae, quia abscondisti haec a sapientibus et prudentibus, et revelasti ea parvulis (Matth. 11.) . Unde et subditur,

4. Quoniam videbo caelos tuos opera digitorum tuorum: 0677A lunam et stellas, quae tu fundasti. Ac si diceret, Quoniam cernam et intelligam Scripturas, quas, operante Spiritu Sancto, per ministros tuos conscripsisti. Videntur ergo (Ex Augustino) caeli opera digitorum Dei, id est, intelligentur libri usque ad infantium tarditatem perducti; et eos per humilitatem historicae fidei, quae temporaliter gesta est, ad sublimitatem intelligentiae rerum aeternarum bene nutritos et roboratos exigunt, in eaque confirmant. Ex his verbis liquido patet, quia propheta sanctus mystice loquitur. Si enim juxta solam literam loqueretur, dicturus luminare minus, prius luminare majus (Gen. 1.) debuit dicere, ut ante solem, et post lunam atque stellas fundatas esse perhiberet. Sed quia juxta intellectum mysticum loquebatur, ut lunam sanctam Ecclesiam, et stellas omnes sanctos accipere deberemus: solem nominare noluit, quia videlicet ipsi aeterno soli loquebatur: de quo scriptum est, Vobis autem, qui timetis Deum, orietur sol justitiae (Malach. 0677B 4.) . De quo reprobi in fine dicturi sunt: Sol justitiae non ortus est nobis (Sap. 5.) . Dicendo ergo lunam et stellas quas tu fundasti, et tantum tacendo solem, qui factus est, indicavit, quia illi soli locutus est, qui non solum solem et lunam, et stellas corporaliter, sed etiam lunam Ecclesiam, atque stellas sanctos omnes spiritualiter facit. Sic ergo cum aliquid deest historiae, aperta ratione ducimur ad intellectum allegoriae. Deinde mentionem facit terreni hominis et caelestis, quos omnipotens Pater visitavit: unum per misericordiam mirabiliter relevans, alterum per divinitatis gloriam ineffabiliter exaltans: in quorum admiratione subjunxit,

5. Quid est homo, quod memor es ejus? aut filius hominis, quoniam visitas eum? Inter hominem, et filium hominis est distantia. Omnis enim (Ex Augustino) filius hominis homo: sed non omnis homo filius hominis. Adam quippe homo, sed non filius hominis. Ergo qui portant imaginem terreni hominis (1. Cor. 15.) , qui non est filius hominis, hominum 0677C nomine designantur. Qui autem portant imaginem caelestis hominis, filii hominum appellantur. Homo ergo hoc loco terrenus dicitur, filius autem hominis caelestis. Et ille longe 43 sejunctus a Deo, hic autem praesens Deo, et propterea illius memor est, tanquam in longinquo positi: hunc vere visitat, quem praesens illustrat vultu suo. Longe est enim a peccatoribus salus (Psal. 118.) . Et signatum est super nos lumen vultus tui, Domine (Psal. 4.) .

6. Filius igitur hominis (Ex Augustino) primo visitatus est in ipso homine Dominico, nato ex Maria Virgine, de quo propter infirmitatem carnis, quam Sapientia Dei gestare dignata est, et passionis humilitatem, recte subditur, Minuisti eum paulo minus ab Angelis. Sed additur illa clarificatio, qua resurgens ascendit in caelum. Gloria (inquit) et honore coronasti eum, et constituisti eum super opera manuum tuarum. Per opera manuum Dei intelliguntur Angeli, eo quod subtilius et dignius caeteris creaturis a Domino facti sunt. Et quia non solum angelicam naturam possidere, 0677D sed et humanam post lapsum redimere, et subjicere sibi dignatus est, recte subjungitur,

7. Omnia subjecisti sub pedibus ejus. Quae omnia exponit: Oves et boves universas. Per oves simplices quique in sancta Ecclesia intellecti sunt, qui more ovium sub regimine pastorum simpliciter atque humiliter vivunt. Per boves vero ipsi rectores designantur, qui verbo doctrinae corda hominum exarare et excolere non cessant, ut de terrenis mentibus fructum spiritualem Domino reddant. Oves ergo et boves universas sibi Dominus subjecit, quia omnes electos tam subjectos quam praelatos in sancta Ecclesia disponit et regit (1. Petr. 3.) .

8. Et quia hic mali cum bonis admiscentur, bene 0678A de reprobis subditur, Insuper et pecora campi, volucres coeli et pisces maris. Quod Insuper, dicit, ad differentiam bonorum et malorum ponit: hoc autem Insuper non solum ad pecora campi, sed etiam ad volucres caeli et pisces maris reportandum est. Pecora campi (Ex Augustino) accipiuntur homines in carnis voluptate gaudentes, ubi nihil arduum, nihil laboriosum ascendit. Campus est enim lata via, quae ducit ad interitum. In campo Abel occiditur. Volucres caeli sunt clati, qui cogitatione et locutione tumidi, dum caeteros se inferiores pensant, mente quasi in altum volant. De quibus dicitur, Labia nostra a nobis sunt, quis noster Dominus est (Psal. 11.) ? Pisces maris sunt curiosi, Qui perambulant semitas maris. Idest, inquirunt in profundo hujus saeculi temporalia, quae tanquam semitae in mari cito evanescunt et intereunt. Et non ait, Ambulant, sed Perambulant: ostendens pertinacissimum studium, inania et praeterfluentia quaerentium. Haec autem tria 0678B genera vitiorum, idest, voluptas carnis, et superbia, et curiositas, omnia peccata concludunt, quae a Joanne Apostolo enumerantur (1. Joan. 2.) , cum dicit: Nolite diligere mundum (Ibidem) , quoniam omnia quae in mundo sunt, concupiscentia carnis sunt, et concupiscentia oculorum, et ambitio saeculi (Ephes. 6.) . Per oculos enim curiositas solet intelligi. Et his tribus tentationibus Dominus tentatus est (Matth. 4.) : et quum non potuit apud eum valere inimicus, hoc de illo dicitur, Postquam complevit omnem tentationem diabolus (Luc. 4.) . Et quia tam mirabilis est Dominus, quod infantes erudit, astutos destruit, peccatoribus miseretur, sanctos visitat, 44 angelos possidet, homines continet, omnem creaturam sibi subjicit: ipsum qui est principium et finis, laudemus in principio et in fine, et nunquam a laude ejus cessemus, dicentes: Domine Dominus noster, etc.