Psalmus XXXIV.

1. Judica, Domine, nocentes me: expugna impugnantes me. Nocentes et expugnantes sunt nostri visibiles et invisibiles inimici (Colos. 1.) . Judica, inquit, et expugna. Ac si aperte dicat, discerne et destrue. Quomodo?

0768A 2. Apprehende arma et scutum, et exsurge in adjutorium mihi. Magnum (Ex Augustino, ibid.) spectaculum est, videre Deum armatum pro te. Arma autem ejus, quibus percutiat inimicos, si bene profecerimus, nos erimus. Sicut enim nos, ut armemur ab illo habemus: sic ipse armatur de nobis. Scutum est bona voluntas ejus; sicut alibi dicitur, Domine, ut scuto bonae voluntatis tuae coronasti nos. Vel scutum est fides nostra, qua protegimur ne igneis inimici jaculis feriamur. Sed quid sumus nos jam arma Dei, quamvis splendida, quamvis acuta, quamvis luce sapientiae coruscantia, quid possumus nisi nos apprehendat Deus, et pugnet de nobis? Quaelibet optima arma jacent, si bellatorem non habent. Apprehendat ergo nos Deus: et cum in manu ejus fuerimus, utatur nobis quomodo vult. Exsurge, inquit, in adjutorium mihi, id est 153 innotesce, appare, sentire, adjuva ad pugnandum.

3. Effunde frameam, et conclude adversus eos qui persequuntur me. Ac si diceret, Multiplica vindictam 0768B et concludatur aditus illis, qui volunt delere nomen meum. Vel per frameam quamlibet fidelem designat animam. Abundent justi, et effunditur framea. Conclusum est autem adversus eum, qui non habet adversus sanctos quid dicat pravum. Et quia vox illorum est, non est salus ipsi in Deo ejus (Psal. 3.) : Dic animae meae, Salus tua ego sum. Dic, et factum erit. Aliam salutem non requiram, praeter Deum meum. Et si homo subvenit mihi, si angelus, si alia creatura: per illam mihi subvenit Deus. Omnia enim illi subjecta sunt: et ideo non illa, sed ille est mea salus. Deinde incipit orare pro inimicis: sed hic prophetia est. Et quae figura optandi dicuntur, animo prophetandi explicantur. Illud fiat, et illud fiat, nihil est aliud, quam hoc et futurum est. Sic ergo audite prophetiam:

4. Confundantur et revereantur quaerentes animam meam. Ac si diceret, Confundentur et reverebuntur: factum est enim. Multi (Ex Augustino, ibid.) salubriter 0768C confusi sunt, multi reveriti a persecutione Christi, et ad societatem membrorum ejus devota pietate transierunt: et non fieret hoc, nisi confunderentur et revererentur. Avertantur retrorsum et confundantur cogitantes mihi mala. Non praecedant, sed sequantur. Non dent consilium, sed accipiant. Nam Petrus praecedere voluit Dominum, cum ait, Absit a te, Domine, propitius tibi esto, non fiat istud. Sed quid ait Dominus? Redi retro, sathana (Matth. 16.) . Praecedendo sathanas es, et sequendo discipulus eris. Hoc ergo et istis. Avertantur retrorsum et confundantur de peccatis: erubescant ad poenitentiam: et cum ceperint retrorsum sequi, jam non cogitabunt mihi mala, sed desiderabunt bona. Haec bene illis optavit. Sed quia sunt duo genera eorum qui confunduntur: aut enim ad hoc confunduntur, ut convertantur ad Christum: aut confunduntur, ad hoc, ut damnentur a Christo: quod de conversis dixit, de reprobis subjungit:

5. Fiant tamquam pulvis ante faciem venti, et angelus 0768D Domini coarctans eos. Ventus tentatio est, pulvis iniquus. Quando venerit tentatio, tollitur pulvis, nec stat, nec resistit. Tales coarctat angelus, quando eos sub potestate sua invisibilis redigit inimicus: De quibus adhuc subdit:

6. Fiat via illorum tenebrae et lubricum: et angelus Domini persequens eos. Tenebrosum solum quis non horreat, lubricum solum quis non caveat? In tenebris et lubrico ubi pedem figis? Sunt ista duo mala magnae poenae humani generis, qui procedunt de tentatione angeli coarctantis. Per viam designatur actio. Per tenebras, caecitas cordis. Per lubricum praecipitatio operis. Quando reprobi tentati et confusi ab angelo malo coarctantur: primum est ut mentis caecitate tenebrentur, deinde in lubricum malorum dilabuntur. Nec jam possunt converti, quia 0769A tentator angelus eos persequitur, ut impingat (( Ant. impinguat)) de malo in pejus, donec incidant in foveam iniquitatis, et mergantur in profundum desperationis et mortis. Unde autem tanta mala? Quo merito? Sequitur et dicit:

154 7. Quoniam gratis absconderunt mihi interitum laquei sui. Idest, occultos dolos ad interitum meum paraverunt. Et hoc gratis, quia nihil mali feci, nec eis nocui. Supervacue exprobraverunt animam meam. Multa enim opprobria adversus Dominum dixerunt. Sed hoc supervacue: quia falsum dicentes et nihil probantes. Sed quomodo absconderunt ei laqueum, qui videbat corda abscondentium? Sed tantum erat inter illos ignoranti similis quasi falleretur, cum illi in eo deciperentur, in quo eum falli arbitrabantur. Hoc autem ad exemplum patientiae nostrae factum est, quibus necesse erat, ut inter malos viveremus: et malos, sive scientes, sive nescientes toleraremus. Sed quid contigit huic populo reproborum? Sequitur et dicit:

0769B 8. Veniat illi laqueus quem ignorat. Magnifica (Ex Aug., ibid.) retributio. Nihil justius. Illi laqueum absconderunt, et inde decipiuntur nescientes, unde decipere voluerunt. Inde illis nocetur, unde illi nocere conati sunt. Sequitur enim: Et captio quam abscondit, apprehendat eum. Tamquam si quisquam veneni calicem praepararet alicui, et oblitus bibat. Et tamquam si foveam fodiat, ut inimicus ejus in eam incidat: et ille oblitus quod foderat, ambulans ea via prior illuc cadat. Sic omnis qui nocet alteri, prius sibi nocet quam alteri: recte ergo subjungitur, Et in laqueo cadat in ipso. Non in alio, sed in ipso. Unde enim alium decipere appetit, inde seipsum primum decipit. Et fieri potest, ut malitia sua non noceat alteri: fieri autem non potest ut non noceat sibi. Mihi autem quid?

9. Anima mea exultabit in Domino. Tamquam (Ex Aug., ibid.) in eo, a quo audivit, Salus tua ego sum: tamquam non quaerens alias extrinsecus divitias. 0769C Tamquam non quaerens circumfluere voluptatibus bonisque terrenis: verum gratis amans. Non ab illo volens accipere quod delectet, sed ipsum solum sibi proponens, in quo delectetur. Quid enim melius Deo? Et delectabitur super salutari suo. Idest, filio suo, per quem salvati sumus (Luc. 2.) : per quem accessum habemus ad Deum (Ephes. 2.) , ut exultantes in eo, corde credamus ad justitiam, ore autem confiteamur ad salutem (Rom. 10.) . Unde et subditur:

10. Omnia ossa mea dicent, Domine, quis similis tibi? Ossa (Ex Aug., ibid.) dicuntur in corpore Domini, omnes justi, firmi, corde fortes, nullis persecutionibus et tentationibus cedentes ad consentiendum malo. Et unde possunt nullis tentationibus cedere, nisi quando credunt Deum omnipotentem, inaestimabilem, valentem eos liberare de omni tribulatione? Unde et dicunt, Domine, quis similis tibi? Eripiens inopem de manu fortiorum ejus: egenum et pauperem a diripientibus eum. Fortior enim erat diabolus ad tenendum 0769D te, quia ipse te vicit et diripuit, cui consensisti. Sed quid fecit manu fortis? Alligavit fortem, effundendo frameam et ad concludendum eum: et de manu, idest, de potestate ejus eruit inopem, sine viribus, pauperem spiritu, egenum cui non erat adjutorium. Quis enim adjutor tibi, nisi ille, cui dicis, Dominus adjutor meus et redemptor meus (Psal. 18.) ? Si de tuis viribus praesumere volueris, inde cades, unde praesumseris: si de alterius, dominari vult, non subvenire. Ille ergo 155 quaerendus est, qui et redemit et liberos facit. Quid autem in persona sua subjungat, audiamus:

11. Surgentes testes iniqui, quae ignorabam interrogabant me. Testes iniqui surrexerunt, quando iniquo animo adversus eum falsum testimonium dixerunt (Matth. 26.) . Sed quid (Ex Aug., serm. 2.) est quod 0770A ignorabat, qui iniquorum corda et dolos videbat? Ignorabat peccatum, non quasi non judicando, sed non committendo. Sunt hujusmodi locutiones etiam quotidianae. Cum dicis de aliquo, Non novit malefacere, quia non malefacit. Quod alienum est ab opere, alienum est a conscientia. Quod alienum est a conscientia, alienum est a scientia: et dicitur, Nescivit. Ignorabat Christus blasphemare, hinc interrogabatur a persecutoribus (Matth. 22. 26. et 27.) : de quibus sequitur,

12. Retribuebant mihi mala pro bonis: sterilitatem animae meae. Ego (Ex Aug., ibid.) attuli foecunditatem, ipsi retribuebant sterilitatem. Ego vitam, ipsi mortem. Ego honorem, ipsi contumelias. Ego medicinam, ipsi vulnera. Et in his omnibus quae retribuebant, utique sterilitas erat.

13. Ego autem cum mihi molesti essent, induebar cilicio. Non invenimus juxta literam Dominum Jesum portasse cilicium. Intelligendum est ergo Dominum per similitudinem appellasse cilicium, carnis 0770B suae mortalitatem. Quare cilicium? Propter similitudinem carnis peccati. Apostolus enim (Ex Aug. ibid.) dicit, Misit Deus Filium suum in similitudinem carnis peccati, ut de peccato damnaret peccatum in carne (Rom. 8.) : hoc est, Filium suum induit cilicio, ut de cilicio damnaret haedos: non quia peccatum erat in Domino, sed similitudo carnis peccati: quia mors non est nisi de peccato, et utique caro illa erat mortalis. Cum ergo ei molesti essent, induebatur cilicio, idest, abscondebatur in carne. Non se vindicabat, non se demonstrabat. Hinc nos admonet Apostolus dicens, Non vosmetipsos defendentes, carissimi: sed date locum irae (Rom. 12.) . Ideo subjungit, Humiliabam in jejunio animam meam. Non legimus secundum literam, in passione Dominum jejunasse: sed spiritualiter esurit Christus bona opera nostra. Et quia in illis crucifigentibus nihil boni inveniebat, ideo jejunabat. Retribuebant enim sterilitatem animae ejus. Nam quale jejunium ipsius fuit, qui vix unum latronem invenit, quem in cruce gustaret? 0770C Et Apostoli eum fugerunt (Luc. 23. Matth. 26.) . Nullum autem majus aut melius negocium est in tribulatione, quam recedere ab eo strepitu, qui foris est: et in interiora secreta mentis ire, ibique orare Dominum, ne in tentatione vincamur. Deinde ut etiam illi qui nos persequuntur, ad sanitatem justitiae convertantur. Ideo subjunctum est;

14. Et oratio mea in sinu meo convertetur. Per signum agnoscimus secretum. In secreto cordis debemus orare, ubi Deus videt, ubi Deus audit. Unde in Evangelio dicitur, Tu autem cum oraveris, intra in cubiculum tuum, et caetera (Matth. 6.) . Et hoc bene admonemur. Sed in Christo Domino aliquid amplius intelligere debemus. Ego intelligo, quia in sinu suo habebat Patrem. Deus enim erat in Christo, mundum reconcilians sibi (1. Cor. 5.) . In se ergo habebat, quem deprecaretur: quia ipse dixerat, Ego in Patre, et Pater in me est (Joan. 10. et 14.) . Quanto autem affectu eos diligebat, pro quibus orabat 0770D (Joan. 17.) : ostendit, cum subjungit:

156 15. Quasi proximum, quasi fratrem nostrum, sic complacebam: quasi lugens et contristatus sic humiliabar. Haec dicunt quidam, quia ponitur casus pro casu: ac si diceret, quasi de proximo et de fratre. Complacebat ergo Christus Deo Patri de persecutoribus suis, quasi de fratribus et proximis suis: diligebat enim eos, tamquam proximos et fratres suos (Joan. 15.) . Majorem autem hac dilectionem nemo habet, quam ut animam suam ponat quis pro amicis suis (Ibid.) . Et quia ei nolebant acquiescere, humiliabatur tamquam lugens in corpore, et contristatus in anima. Exemplo ergo Dominico admonemur, ut non solum quos toleramus, amemus: sed etiam prava eorum opera contristati delleamus. Ego sic pro eis humiliabar: illi autem quid? Sequitur et dicit:

0771A 16. Et adversum me laetati sunt. De his quae mihi adversa et contraria fuerunt. Et convenerunt in unum consilium et eamdem voluntatem, ut me dolo traderent et caperent (Matth. 26.) . Congregata, idest, multiplicata et coadunata sunt super me flagella, et ignoravi. Nesciebam enim in me culpam, qua debuissem flagellari. Dissipati sunt nec compuncti. Secundum enim interiorem hominem sunt destructi, atque a caritatis vinculo divisi. Vel dissipati sunt, quando terraemotus et signa viderunt (Matth. 28.) . Non in hoc compuncti sunt, ad poenitentiam. Inde magnam designat eorum cordis duritiam et nequitiam.

17. Tentaverunt me. Dixerunt enim, Si Filius Dei est, descendat nunc de cruce, et credimus ei (Matth. 28.) . Subsannaverunt me subsannatione. Quia postquam dixit, Subsannaverunt, etiam, Subsannatione addidit, aperte insinuat, quia illa subsannatio non ex verbi praecipitatione, sed ex studio, et ex animi deliberatione fuit. Frenduerunt bestiali ferocitate, super me dentibus, Idest, corrosionibus suis. Ex his ergo verbis 0771B nobis ostendit, quantam humilitatem, quantam caritatem, quantam patientiam, erga tam pravos, tam perversos, tam perfidos, pius Redemtor noster habuerit. Quia in re sciendum nobis est, quia haec caussa fuit, qua pateretur caput nostrum: ut videlicet corpori suo patientiae praeberet exemplum (1. Petr. 2.) . Dominus enim voluntate passus est, non necessitate. Voluntaria ejus passio, nostra est necessaria consolatio: ut quando forte talia patimur, caput nostrum intueamur: atque ejus exemplo commoniti, discamns et nos cum eo pati. Si enim compatimur, congloriabimur (Rom. 8.) . Ipsi ita contra me fecerunt; sed tu,

18. Domine, quando respicies? Quando misericorditer attendendo facies, ut de eorum me esuas potestate? Restitue animam meam a malignitate eorum, a leonibus unicam meam. Ac si diceret, Animam meam, quae unica est, immunis a peccato. Nulla enim alia anima sine peccato. Hanc, inquam, animam ereptam a malignante populo, et a leonibus, 0771C scilicet principibus et sacerdotibus liberatam, restitue a passione: ut facias eam redditam corpori, cum ipso corpore immortalem et incorruptibilem. Quid factura es, o sancta anima, postquam resurrexeris?

19. Confitebor tibi in ecclesia magna, in populo gravi laudabo te. Fit quidem (Ex Aug. serm. 2.) confessio in omni multitudine, sed in omnibus laudatur 157 Deus. In ista enim magna Ecclesia toto terrarum orbe diffusa, palea est, et frumentum. Palea volat, frumentum manet (Matth. 3.) . Igitur in gravi populo, quem ventus tentationis non aufert, in his Deus laudatur. Nam in palea semper blasphematur. Et quia laudabo te:

20. Non supergaudeant mihi qui adversantur mihi inique, qui oderunt me gratis, et annuunt oculis. Supergauderent quidem, si Christus non resurgeret: sed quia resurrexit, gaudium eorum conversum est in luctum. Bene autem ait, quia inique adversabantur ei, scilicet non ex amore, sed ex odio: non studio 0771D corrigendi, sed voluntate nocendi. Gratis autem oderunt, id est, sine culpa, sine merito. Annuentes oculis sunt hypocritae simulati, qui vultu pronuntiant quod in corde non gestant. De quibus mox subditur:

21. Quoniam mihi, quidem pacifice loquebantur. Dicebant enim, Magister bone, scimus, quia verax es, et non respicis personam hominis (Matth. 19 et 22.) . Haec et his similia pacifica verba sunt sub adulationis figura. Et in iracundia terrae loquentes, dolos cogitabant. Irati loquebantur, timentes ne terram perderent et gentem (Joan. 11.) . Haec autem hac caussa iracundo animo pro terra sua loquebantur, ut Jesum dolo tenerent et occiderent. Talis erat eorum cogitatio.

22. Et dilataverunt super me os suum. Palam blasphemantes. Et clamabant, Crucifige, crucifige. Dixerunt, Euge, euge. Id est. bene, bene (Matth. 26. 27.) . 0772A Insultatoria laus est. Viderunt oculi nostri. Vidimus qualis esset, et tandem eum cognovimus. Ubi sunt virtutes, quas faciebat? Cur, qui (Ex-Augustino, ibid.) salvavit alios, seipsum non salvat? Dominus autem patiens erat. In cruce non potentiam perdiderat, sed patientiam demonstrabat. Quid enim illi erat magnum de cruce descendere, qui potuit postea de sepulchro resurgere? Sed cessisse videretur insultantibus. Et hoc oportebat, ut resurgens suis se ostenderet, et non illis: quia resurrectio ipsius vitam novam significabat: vita autem nova amicis nota est, non inimicis.

23. Vidisti, Domine, Insultationes et opprobria illorum. Cognovisti eorum nequitiam, et meam innocentiam. Et ideo, Ne sileas. Sed profer sententiam. Qui non siles a praecepto, ne sileas a judicio. Domine, ne discedas a me. Quanvis sit securus, quod ab eo non discedat Deus (una enim persona in duabus naturis Homo et Verbum), tamen, quia scit se nihil habere ex humanitate, orat, ut det aliis exemplum 0772B orandi, qui nihil prorsus in humanitate sua debent confidere. Dico ne discedas, sed potius,

24 Exsurge, adjuvando me: et intende judicio meo. Id est, considera quale sit judicium de me factum. Et ne putaretur judicium attendi debere secundum poenam, ideo adjungit: Deus meus, et Dominus meus in caussam meam. Ac si diceret, Tu qui es creator meus et redemptor meus, intende non in poenam, sed in caussam meam. Non (Ex Aug., ibid.) in id, quod mecum habet latro commune, sed in illud quod beati, qui persecutionem patiuntur propter justitiam. Haec enim caussa discreta est. Nam poena similis est bonis et malis. Itaque martyrem non facit poena, sed caussa. Et ideo subdit:

25. Judica me secundum justitiam meam, Domine Deus meus. Quia justus es, discerne me 158 injuste judicatum: et fac quod justum est, hoc est, secundum justitiam, judicare secundum caussam, non secundum poenam judicii sententiam dare.

26. Et non supergaudeant mihi. Non dicant in cordibus 0772C suis, Euge, euge animae nostrae: nec dicant, Devoravimus eum (Thren. 2.) . Id est, omnino delevimus. Quod quidem nec facere potuerunt, quando eum resurrexisse audierunt. Haec quoque non dubius de se orat, sed ut nobis exemplum orandi proponat. De talibus etiam, ut convertantur, postulat: cum subditur:

27. Erubescant et revereantur simul, qui gratulantur malis meis. Ac si diceret, Poeniteant et honorent me, qui de mea gavisi sunt passione. Hinc est etiam, quod nos admonet pius Dominus in Evangelio suo dicens, Si diligitis eos, qui vos diligunt tantum, quam mercedem habebitis? nonne et publicani hoc faciunt? Sed diligite inimicos vestros. Benefacite his qui oderunt vos. Et orate pro persequentibus et calumniantibus vos: ut sitis filii Patris vestri, qui in caelis est (Matth. 5.) . Unde capitis nostri voce adhuc subditur, Induantur confusione et reverentia, qui maligna loquuntur super me. Id est, et illi similiter convertantur, 0772D erubescentes mala sua, et mihi reverentiam exhibentes, qui si non facto, vel verbo peccaverunt super me. Ideo dixit, Induantur, ut per poenitentiam praeterita mala tegerentur. Quo contra,

28. Exultent et laetentur, qui volunt justitiam meam. Ad corpus simul et animam pertinet exultatio: laetitia tantum ad animum. Exultare itaque et laetari, est exterius et interius gaudio repleri. Qui volunt declinare a malo, et facere bonum (Psal. 33.) , hi sunt, qui volunt justitiam Dei. Et notandum, quod non ait, Qui faciunt, sed, qui volunt. Multi enim faciunt opera justitiae, non ex voluntate. Nemo autem invitus bene facit, etiam si bonum est, quod facit. Nam si actio videtur bona, voluntas tamen tenetur rea. Justitiae vero virtus non in actione est, sed in voluntate. Bene ergo hi, qui volunt justitiam, jubentur exultare: quia amor justitiae et novam vitam generat, et gaudium spirituale. Et ne inde velint in se gloriari, 0773A ideo mox adjunctum est. Et dicant semper, Magnificetur Dominus. Semper enim oportet illum magnificare, et laudare, qui operatur in nobis, et velle et operari pro bona voluntate (Philip. 2.) . Recte autem subdit: Qui volunt pacem servi ejus. Neque enim sufficit servis Dei velle justitiam, nisi studeant et velle pacem. Unde cum superius dixisset, Declina a malo et fac bonum (Psal. 33.) : protinus adjunxit, Inquire pacem et persequere eam. Pax est, quando caro et spiritus concordant in Deo. In hac pace completur justitia. Et nihil jam restat aliud, nisi perseverantia. Unde apte mox subditur:

29. Et lingua mea meditabitur justitiam tuam, tota die laudem tuam. Videtur magis ad cor pertinere meditatio, quam ad linguam. Sed quia sancti viri die ac nocte meditantur in lege Domini (Psal. 1.) , et quae meditantur, loquuntur: ideo lingua eorum Dei justitiam meditari dicitur. Hinc scriptum est, Os sapientium in corde ipsorum (Prov. 16.) . Sed cujus lingua durat meditari tota die laudem Dei? Sed opera bona, 0773B vita bona linguam suam habent apud Dominum. Si tota die bene vixeris, tota die laudabis Deum.