176 Caput XVI. De De hoc Maurolycus in Martyrologio suo, Pannucii nomine, 29. Novembris: S. Pannucii abbatis, qui eremum Heracliae regionis incoluit, et 0435D cujus opera Thaidem insignis formae meretricem, ornamentis in ignem projectis, veniam poenitentia meruisse perhibent, Florarium Sanctorum manuscriptum 8. Martii: Paphnutii confessoris, qui convertit Thaisim meretricem, et tres viros ereptos saeculo lucratus est Deo. Claruit anno salutis 321. Habes haec posteriora de tribus viris in hoc Rufini capite expressa. Cum varii fuerint Paphnutii, non existimo quemquam cum hoc eumdem esse. Nam qui 28. Apr. habetur apud Metaphrastem, et ex eo apud Surium, martyr fuit tempore Diocletiani: quem Martyrologium Romanum habet 24. Septembr. nec ulla ejus mentio in Menologio, etsi id asserat Baronius, qui, quod Galesinius dicit se accepisse ex tabulis Graecis, existimavit ex Menologio esse. Sed existimo Galesinum de Metaphraste intelligere. In Menaeis 25. Septemb. de eo solo tantum duo versus. 0436C Menolog. Graecum 19. Apr. habet Paphnuntium Jerosolymitam eumque martyrem de quo Menaea 20. Apr. duos tantum habent versus, nec martyrii meminere. 0436D Menologium Graecum 25. Septembr. habet Paphnutium Aegyptium, sanctae Euphrosynae patrem, de quo Menaea eodem die duos quoque tantum versus habent. Martyrologium Romanum 11. Septembris, habet Paphnutium Thebaeum seu superiorum Thebarum episcopum et confessorem, ut vocat Niceph. lib. VIII. cap. 19. qui celeberrimus est, et omnium historicorum praeconio notus. De quo vide ad Vitam Sancti Antonit cap. 30. Alius etiam Paphnutius Meletianus, de quo Epiphanius in Panar, haeres. 68. Alius etiam Paphnutius Cephala, de quo Palladius cap. 91. Alius Paphnutius Presbyter Scetiotes, cognomento Bubalus apud Cassianum Collat. III. cap. 1. et Collat. XVIII. cap. 15. Rosweydus.] Paphnutio.

Vidimus et monasterium (Pallad. c. 62.) sancti Paphnutii hominis Dei, qui nominatissimus in illis locis anachoretes, et ultimus habitator fuerat deserti in regionibus Heracleos, splendidae apud Thebaidam urbis.

0435C De hoc ergo (Pallad. c. 63.) fidelissima patrum narratione comperimus, quod cum fuisset vitae Angelicae, quodam tempore oraverit Deum, ut sibi ostenderet, cui sanctorum similis haberetur. Assistens vero Angelus respondit ei, quod similis esset symphoniaco cuidam, qui in vico illo cantandi arte victum quaereret. Tunc ille obstupefactus novitate responsi, cum omni properatione pergens ad vicum, perquirit hominem. Et cum invenisset, studiosissime percontatur ab eo, quidnam sancti et religiosi operis gestum sit ei, omnesque actus ejus curiosius discutit. At ille respondit quod res erat, se esse indignissimae 0436A vitae hominem peccatorem, atque ante non multum temporis, ex latrone ad istud quod nunc exercere videretur, foedum artificium devolutum. Paphnutius eo magis instabat, requirens, si quid ei forte, vel inter latrocinia pii operis fuisset admissum. Nihil, inquit, mihi conscius sum boni: hoc tamen scio, quod cum inter latrones essem, capta est aliquando a nobis virgo Deo consecrata: cujus cum ceteri collegae mei latrones cuperent eripere pudorem, objeci me in medium et eripui de contaminatione latronum, et nocte deducens eam usque ad vicum, domui suae restitui intactam.

Alio quoque tempore (Pallad. c. 63.) inveni mulierem honestae formae in eremo oberrantem. Haec cum interrogaretur a me cur aut quomodo in haec 0436B loca advenisset? 177 respondit: Nihil me interroges infelicissimam mulierem, nec caussas requiras, sed si ancillam placet habere, abducito quo vis. Mihi enim infelici est maritus, qui debiti fiscalis gratia saepe suspensus et flagellatus, ac poenis omnibus cruciatus servatur in carcere, nec aliam ob caussam producitur, nisi ut tormenta patiatur. Tres autem nobis filii fuerunt, qui jam pro ejusdem debiti necessitate distracti sunt. Ego quoque miserrima, quia ad similes paenas inquiror, de loco ad locum fugitans, inedia miseriaque confecta, per haec nunc latitans oberro loca, triduum hoc jam sine cibo ducens. Ego ubi haec audivi, miseratus adduxi eam ad speluncam, et reficiens animam ejus fame collapsam, dedi etiam trecentos ei solidos, pro quibus se ac 0436C maritum, et filios non solum servituti, sed et suppliciis asserebat obnoxios: et revocata ea ad civitatem, omnes eos data pecunia liberavit. Tunc pater Paphnutius, Ego, inquit, nihil tale feci: tamen credo etiam ad te pervenisse, quod celebre Paphnutii nomen inter monachos habeatur. Fuit enim mihi non mediocris studii, ut vitam meam in hujusmodi excolerem disciplinis. Deus igitur de te mihi revelavit, quia nihilominus apud ipsum meriti habeas quam ego. Quia ergo, frater, vides te non minimo loco haberi apud Deum, non negligas animam tuam. At ille statim fistulas quas manu gerebat abjiciens, 0437A secutus est eum ad eremum, et artem musicam in spiritualem commutans vitae mentisque harmoniam, per integrum triennium arctissimae se tradidit abstinentiae, in Psalmis et orationibus semetipsum die noctuque exercens, atque iter caeleste animi virtutibus agens, inter sanctorum Angelicos choros reddidit spiritum.

Posteaquam Paphnutius (Pallad. c. 64.) praedictum symphoniacum omni exercitio virtutum consummatum praemisit ad Dominum, ipse acrioribus semetipsum studiis, quam prius exercuerat, agens, iterum Domino supplicabat, ut sibi ostenderet, quis sibi similis esset super terram. Fit ergo iterum vox Domini ad eum dicens: Similem te esse nosce primario vici illius, qui est in proximo. Quibus auditis 0437B Paphnutius, sine mora ad eum properans, pulsat ad ostium domus ejus. Ille vero, cui moris erat suscipere 178 hospites, occurrit ei, atque introduxit in domum suam, lavans quoque pedes ejus, apposuit mensam, agitque convivium. Inter epulas vero percontari Paphnutius coepit ab hospite, qui actus ei, quod studium, cujusque operis haberet exercitia? Ille vero cum de se humilia responderet, et latere in bonis quam publicari mallet, perurgebat Paphnutius dicens, revelatum sibi esse a Domino, quod dignus esset consortii monachorum. At ille eo magis humiliora de seipso sentiens, aiebat: Ego quidem in nullo mihi sum boni alicujus conscius, verum quia verbum Dei factum est ad te, eum quem nihil latet, celare non possum. Haec ergo quae mihi in medio 0437C multorum posito in usu sunt, loquar. Triginta jam completi sunt anni, quod continentiae consensum habere me cum conjuge mea nullus agnovit. Suscepi autem ex ea tres filios, horum enim caussa solummodo cognita est mihi uxor, nec praeter eam alia, nec ipsa ultra jam cognita. Suscipere hospites numquam cessavi, sed ita, ut neminem ante me paterer advenienti occurrere peregrino. Non dimisi umquam de domo mea hospitem sine viatico: pauperem nullum despexi, sed quae necessaria fuerant praebui. Si in judicio sedi, nec filii mei personam contra justitiam accepi. Alieni laboris fructus nunquam introierunt in domum meam. Litem si vidi, nunquam praeterii, donec reconciliarem dissidentes ad pacem. Nemo umquam deprehendit in culpa famulos meos: 0437D numquam greges mei laeserunt fruges alienas: volentem seminare in rure meo numquam prohibui, nec uberiora mihi novalia elegi, steriliora illis dereliqui. Quantum in me fuit, numquam permisi ut potentior infirmum premeret. Semper studui in vita mea, ut neminem contristarer. In judicio si fui caput, neminem condemnavi, sed dissidentes revocare in concordiam studui. Haec interim mihi vitae institutio, Deo donante, hactenus fuit.

Audiens autem haec beatus Paphnutius, caput ejus exosculans, benedixit eum dicens: Benedicat te Dominus ex Sion, et videas quae bona sunt in Jerusalem (Psal. 127.) . Quia ergo bene haec et convenienter implesti, illud tibi deest, quod bonorum 0438A omnium summum est, ut omittens cuncta, ipsam veram jam sequaris Dei sapientiam, et secretiores 179 inquiras thesauros, ad quos non aliter poteris pervenire, nisi abneges teipsum et tollas crucem tuam, et sequaris Christum. At ille cum audisset haec, nihil moratus, nec omnino aliquid in domo sua ordinans, secutus est virum Dei, pergens cum ipso ad desertum. Cumque venisset ad flumen, nusquam ad transmeandum reperto navigio, Paphnutius praecepit intrare secum pedibus fluvium, cum in illis locis profunda habebatur altitudo. Transierunt ergo pariter fluvium, ita ut aqua eis vix ad latera perveniret. Ubi vero venerunt ad desertum, collocat hominem Paphnutius in cellula quadam, haud procul a suo monasterio posita, et conversationis spiritualis ordinem 0438B tradidit, perfectorumque studiorum exercitia docuit, scientiae quoque secretiora concredit. Cumque eum in omnibus instruxisset, semetipsum denuo majoribus exercitiis dedit, exiguos priores deputans labores, quibus conferri poterat is, qui saeculi videbatur actibus occupatus. Hoc enim sibi dicebat: Si isti, qui sunt in saeculo, tantum boni operis faciunt, quantum nos studere debemus, plus vel amplius in abstinentiae labore eos antecedere? Tempore autem aliquanto in his transacto, et ad scientiae perfectionem eo perducto, quem perfectum jam in operibus assumserat, quadam die Paphnutius sedens in cellula sua, videt animam ejus inter Angelorum choros assumtam, dicentium: Beatus quem elegisti, et assumsisti: habitabit in tabernaculis tuis (Psal. 64.) . 0438C Et cum haec audisset, agnovit assumtum esse ex hoc mundo virum. Tunc vero Paphnutius persistebat in jejuniis et orationibus, semetipsum ad majora et perfectiora extendens.

Et rursus orabat Dominum (Pallad. c. 65.) , ut sibi ostenderet, cui similis haberetur inter homines. Rursus ei divina vox respondit, dicens: Similis es negotianti ei, quem videris ad te venientem, sed et exsurge velociter, et occurre ei. Adest enim vir cui te similem indicavi. Et Paphnutius sine mora descendens, occurrit cuidam negotiatori Alexandrino viginti millibus solidorum mercimonia tribus navibus deferenti ex Thebaide. Et quoniam erat religiosus, et bonorum operum studium gerens, decem leguminum saccos pueris suis impositos, ad monasterium 0438D Dei hominis deferebat: et haec ei caussa adeundi Paphnutium 180 fuit. At ille continuo ut eum vidit: Quid agis, inquit, o pretiosissima et Deo digna anima? Quid tibi cum terrenis est labor, cui sors et societas cum caelestibus data est? Relinque haec illis, qui de terra sunt et de terra cogitant: tu autem regni Dei, ad quod vocatus es, negotiator efficere, et sequere Salvatorem, a quo paulo post assumendus es. At ille nihil omnino differens, praecepit pueris suis ut omnia quae superessent (multa enim jam ipse per se distribuerat) pauperibus erogarent. Ipse vero sequens sanctum Paphnutium ad desertum, in eodem ab eo constitutus est loco, ex quo et priores ad Dominum fuerunt assumpti. Qui similiter ab eo 0439A de omnibus instructus, in exercitiis spiritualibus et divinae sapientiae studiis permanebat. Brevi autem tempore consummato, etiam hic translatus est ad congregationem justorum.

Et non multo post (Pallad. c. 65.) cum etiam ipse Paphnutius in ipsis summae abstinentiae exercitiis et laboribus vitam poneret, astitit ei Angelus Domini, dicens ad eum: Veni jam, benedicte, et ingredere ea, quae tibi debentur aeterna tabernacula. Ecce enim adsunt Prophetae, qui te in suum suscipiant chorum. Hoc autem tibi prius idcirco non revelavi, ne forte elatus, damnum aliquod tui laboris incurreres. Et unam post haec in corpore adhuc positus diem ducens, cum quidam Presbyteri ad eum visitandum venissent, omnia eis quae sibi Dominus revelaverat, 0439B nota fecit, dicens ad eos, nullum in hoc saeculo debere despici, etiam si latro sit aliquis, aut in scena positus, etiam si cultum ruris exerceat, et conjugio videatur adstrictus, etiam si negotiator dicatur, et mercimoniis serviat, tamen in omni ordine humanae vitae sunt animae Deo placentes, et habentes actus aliquos occultos, quibus delectatur Deus: unde constat, non tantum professionem vitae, aut habitus speciem Deo esse placitam, quantum sinceritatem, atque affectionem mentis, operumque probitatem. Et cum similia de singulis quibusque disseruisset, tradidit spiritum. Evidenter autem Presbyteri qui aderant, omnes fratres viderunt eum ab Angelis suscipi, hymnum canentibus et collaudantibus Deum.