Psalmus XXIV.

2. Ad te, Domine, levavi animam meam, Deus meus, in te confido, non erubescam. Cum te desereret anima mea, carnalibus desideriis conculcabatur in terra. Homo enim recedens a Deo, statim vitiorum traditur potestati. Et ex eo, quod in me confidebam, perductus sum usque ad hanc quam patior aerumnam. Et qui, deserto Deo, sicut Deus esse volui, a paradisi gaudiis ejectus, de mea superbia male irrisus erubui. Et quia (Ex Augustino) mihi male erat sine te, conversus animam meam levavi ad te. Jam te Deum meum confiteor, in te fiduciam meam constituo. Non erubescam ulterius, corruptus a peccato.

3. Neque irrideant me inimici mei. Idest (Ex eodem) , serpentinis atque occultis suggestionibus insidiantes non me dejiciant. Irrisione enim digni sunt, qui diabolicis decepti suasionibus, a bono proposito recedunt; 0730D qui post conversionem ad seculum redeunt, qui post virtutes ad vitia decidunt. Sed eum inimici non potuerunt irridere, quem in bono proposito divina bonitas fecerit permanere. Unde et subditur: Etenim universi, qui sustinent te, non confundentur. Deum sustinet, qui nullis ab eo tentationibus moveri valet. Hinc Veritas suis discipulis ait. Vos estis, qui permansistis mecum in tentationibus meis (Luc. 22.) . Hi profecto non confundentur, imo gloriabuntur, quia scriptum est, Beatus vir, qui suffert tentationem: quoniam cum probatus fuerit, accipiet coronam vitae (Jacob. 1.) . Quo contra de reprobis dicitur, Vae bis, qui perdiderunt sustinentiam (Eccles. 2.) . Sustinentiam videlicet perdunt, qui dum diu se immorari in istis visibilibus aestimant, spem invisibilium derelinquunt: de quibus subjungitur:

4. Confundantur omnes iniqua agentes supervacue. Supervacue, inquam, reprobi agunt, quia nihil secum 0731A de fructu sui laboris deferunt. Alius namque adipiscendis honoribus exsudat, alius multiplicandis facultatibus aestuat, alius promerendis laudibus anhelat. Sed quia cuncta haec hic quisque moriens deserit, labores in vacuum perdidit, qui secum ante judicem nihil tulit. Tunc reprobus quisque confunditur, cum judex exterius cernitur, et omnis ante oculos culpa reducitur: cum accusator interius toleratur, et mens super gehennae incendia suo gravius igne cruciatur. Hoc etiam in confusione reproborum vertitur, quod electorum gloriam conspiciunt, ut ad majora reatus sui supplicia repulsi videant, quod perdiderunt: horum extrema confusio, aeterna damnatio est (Matth. 7.) . Quam ne conversus iste per latam gradiendo viam incurrat, Dominum suum humiliter exorat dicens, Vias tuas, Domine, demonstra mihi, et semitas tuas edoce me. Per vias latiora et minora praecepta justitiae possunt intelligi. Per semitas vero altiora et perfecta mandata. Ad latiorem justitiae pertinet viam, cum ex rebus possessis praecipimur 0731B decimam dare (Luc. 18.) , pauperes recreare, nudos vestire (Matth. 25.) , eleemosynis peccata redimere (Dan. 4.) , et caeteris operibus 108 misericordiae deservire. Ad semitas autem pertinere videtur, cum omnibus, quae habemus, renunciare jubemur, cuncta quae mundi sunt, despicere, nosmetipsos abnegare, Deum ex toto corde diligere. Istas spirituales vias et semitas electis suis Dominus et in Scripturis exterius demonstrat, et interius in corde per gratiae aspirationem docere non cessat: quatenus eruditi et errorem vitate sciant, et dirigi in veritate. Et ideo subjungit:

5. Dirige me in veritate tua, et doce me: quia tu es Deus Salvator meus, et te sustinui tota die. Quia nihil in me habeo nisi tortitudinem peccati, et mendacium erroris, ideo necesse est, ut in veritate dirigas tortuosum, et doceas ignarum. Quod ideo debes facere, quia tu es Deus meus, qui me creasti, Salvator 0731C meus, qui me redemisti: quem tota die sustinui, id assidue expectavi. Unus dies non praeteriit, quin te sustinerem: nec prosperis nec adversis moveri potui, quin in te semper spem meam constituerem. Vel post cognitas vias et semitas, id est, post cognita latiora mandata, ut est, Non occides, non moechaberis, non furtum facies, et similia (Matth. 19.) : et post cognita altiora mandata, ut est, Diliges proximum tuum, sicut teipsum (Luc. 10.) , et, Quae vultis, ut faciant vobis homines, et vos facite illis (Matth. 7.) , et, Diligite inimicos vestros, benefacite his qui oderunt vos (Matth. 5.) , etc. Postquam has vias et semitas monstraveris et docueris, Dirige me in veritate tua, idest, fac me rectum in operatione justitiae: Et doce me, id est, fac mihi notum, quia tu es Deus Salvator meus, id est, creator et redemptor. Ac si diceret, Doce me vias, quibus ad veritatem veniam: qua completa, ad teipsum, qui veritas es et vita (Joan. 14.) , cognoscendum et perfruendum pertingam, et pertingendo sustineam.

0731D 6. Quod ut possit fieri, Reminiscere miserationum tuarum, Domine, et misericordiarum tuarum, quae a seculo sunt. Nulla oblivio cadit in Deum, ut reminisci possit: ei enim, qui est vera sapientia, cuncta sunt praesentia. Sed humano usu loquitur, cum exorat Deum, ut reminiscatur. Quasi enim oblitus miserationum suarum Deus fuerat, cum tanquam iratus, subjacere peccato humanum genus permittebat. Orat ergo, ut reminiscatur miserationum et misericordiarum suarum, quae a seculo sunt praefinitae (Prov. 8.) . Ab aeterno enim praeordinaverat Deus per suam misericordiam redimere humanum genus. Bene autem ait, miserationum et misericordiarum. Miserationes enim ad exhibitionem pertinent, misericordiae ad praefinitionem de multa sua misericordia. Multae sunt miserationes ejus (Psal. 111.) . Unde in se est misericors, inde est miserator in nobis. Miserum ergo se cognoscit, qui misericordiam, qua parcatur 0732A sibi, reduci ad memoriam deposcit. Unde et subjungit:

7. Delicta juventutis meae, et ignorantias meas ne memineris. Ideo ait, Juventutis, quia haec aetas magis semper est prona ad peccandum. Et in hac aetate potissimum corrigere quisque se debet, sicut scriptum est, Fili, a juventute tua excipe doctrinam (Eccles. 6.) . Et sciendum, quia tribus modis fit omne peccatum. Id est, aut studio, aut infirmitate, aut ignorantia. Studio peccavit Judas, infirmitate Petrus, ignorantia 109 Paulus. Peccata studii et infirmitatis concludit, cum ait, Delicta juventutis meae. Juventus enim (ut diximus) prava est et infirma ad delinquendum. Peccata vero ignorantiae designat, cum subjungit, Et ignorantias meas me memineris. Ac si diceret, Delicta, quae feci, aut per studium, aut per infirmitatem, aut per ignorantiam, ne reducas ad memoriam, ne reserves ad vindictam: sed tanquam excidant tibi, et ut obliviscaris delicta mea, recordetur mei misericordia tua. Et hoc est quod 0732B subdit: Secundum misericordiam tuam memento mei tu. Non secundum iram, quam merui, Propter bonitatem tuam, Domine. Non propter meritum meum. Ego quidem miser, tu misericors: ego malus, tu bonus. Noli ergo me attendere ex me, sed ex te attende me. Nam ex me mihi damnatio, ex te mihi salvatio. Unde et sequitur:

8. Dulcis et rectus Dominus: propter hoc legem dabit delinquentibus in via. In dulcedine mansuetudo, in rectitudine justitia signatur. Plerumque nos cum rectitudinem exsequimur, mansuetudinem relinquimus: et cum mansuetudinem servare cupimus, a rectitudine justitiae declinamus. Dominus vero ac Redemtor noster sic utrumque in se temperat, ut nec dulcedo rectitudinem, nec rectitudo dulcedinem in aliquo minuat. Sic dulcis est Dominus, ut peccata dimittat; sic rectus est, ut post vocationis et veniae gratiam ultimo judicio digna merita exquirat. Propter hoc lex data est delinquentibus 0732C in via: ut ex lege sibi ostensa recognoscat quisque in quo deliquerit, aut admissum qualiter emendare possit. Quia enim dulcis est Dominus, ideo non vult mortem peccatoris, sed ut convertatur, et vivat (Ezech. 33.) . Rursus, quia rectus est, idipsum peccatum non dimittit impunitum. Propter hoc ergo lex delinquentibus datur, ut secundum legem aut corrigantur, aut judicentur. Cum audis quod Dominus tuus dulcis est, attende quid diligas. Cum audis rectus, attende quid timeas: ut amore et timore Dei excitatus, legem ejus custodias. Caritas enim implet legem (Rom. 13.) : timor castus servat caritatem. Haec utraque virtus et vitia extinguit, et virtutes gignit. Unde et subditur:

9. Diriget mansuetos in judicio, docebit mites vias suas. Mansueti dicuntur, qui in se sunt quieti: qui non irascuntur, non contendunt, non rixantur. Mites sunt, qui aliorum contumelias, iras et injurias patienter sustinent. De talibus ipsa Veritas ait, Super 0732D quem requiescit spiritus meus, nisi super humilem et quietum, et trementem sermones meos (Isai. 66.) ? Tales dirigit Dominus in judicio, quia ipsi spiritum Dei habent (2. Cor. 7.) : et spiritualis omnia judicat, ipse vero a nemine judicatur (1. Cor. 2.) . Tales non praesumunt regere semetipsos, et ideo diriguntur a Domino: faciunt enim eum rectorem suum, neque recalcitrant quando eis jugum suave imponitur et onus leve (Matth. 11.) . Quas autem vias docebit eos, ostendit, cum subjungit:

10. Universae viae Domini misericordia et veritas, requirentibus testamentum ejus, et testimonia ejus. Has vias (Ex Augustino) docebit eos, idest, misericordiam, qua placabilis est: et veritatem, qua incorruptus est. Quorum unum praebuit, donando peccata: alterum merita judicando. Et ideo universae viae Domini. Duo adventus Filii Dei: unus miserantis, 110 alter judicantis. Intelligunt autem Dominum misericordem primo adventu, et secundo judicem: 0733A qui mites et mansueti requirunt testamentum ejus, quo sanguine suo nos in novam vitam redemit: et in prophetis atque Evangelistis requirunt testimonia ejus, quae eidem redemtioni testimonia perhibent. Et ideo subjungit:

11. Propter nomen tuum, Domine, propitiaberis peccato meo, multum est enim. Quia via tua est misericordiae, ideo peccato meo propitiaberis non propter meritum meum, sed propter nomen tuum. Necessarium quidem nobis est, ut non solum delicta juventutis nostrae, et praeteritas negligentias non reminiscaris: sed et ut peccato nostro quotidiano propitieris. Multum est enim, teste Apostolo, qui ait, In multis offendimus omnes (Jacob. 3.) . Quandiu enim hic mortaliter vivimus, sine multo non possumus esse peccato. Sed habemus propitiatorem Christum, qui interpellat pro nobis (Rom. 8.) . Unde non oportet nos de nobis praesumere, sed timere. Timendo enim Deum incipimus vitare peccatum, relinquere iter erroris, et tenere viam veritatis. Et 0733B quia magnum est timere Deum, et pauci sunt qui timeant eum: inquirit quis timeat, et ostendit quis inde fructus procedat. Ait ergo,

12. Quis est homo qui timet Dominum? Ac si dicat, Quisquis ille est, magnus est, beatus est. Inde incipit venire ad sapientiam. Principium enim sapientiae timor Domini (Psal. 110.) . Unde et subditur: Legem statuit ei in via quam elegit: Et non jam delinquenti, sed per timorem et humilitatem se ad Deum convertenti. Statuit Deus ad perseverandum, non legem literae, quae data est delinquentibus in via (propter transgressores enim tradita est lex ((Jacob. 2.)) ), sed legem gratiae, quae non solum data, sed statuta est, et immobiliter fixa proficienti, non in qualibet via, sed in via quam elegit, quae est Christus (Joan. 14.) . In hac via ponitur timens Deum, atque ibi statuitur ei lex divina, qua spiritualiter vivat Deo. Unde et subjungit:

13. Anima ejus in bonis demorabitur, et semen ejus 0733C haereditabit terram. Delectatur enim legi Dei secundum interiorem hominem, coelestibus desideriis inardescit, spiritualibus studiis inhaeret, in bonis operibus se exercet. Cujus quidem semen opera bona sunt: unde Apostolus nos admonet dicens, Bonum autem facientes, non deficiamus: tempore enim suo metemus non deficientes (Gal. 6.) . Et iterum, Qui parce seminat, parce et metet (2. Cor. 9.) . Recte autem dixit semen ejus terram haereditare: quia bonum opus, quod quasi seminat, cum agit: faciet eum caelestem haereditatem, et terram viventium possidere. Et ne videatur praesumere de bonis operibus tanquam per ea fortis sit, ideo subdit:

14. Firmamentum est Dominus timentibus eum, et testamentum ipsius ut manifestetur illis. Per se quidem fragilis et infirma est Ecclesia: sed quia fundata est supra firmam petram (1. Cor. 3.) , ideo et portae inferi non praevalebunt adversus eam (Matth. 18.) . Sed quia hanc per gratiam suam sic confirmat, ipse ei in testamento suo promittit, ut et semetipsum 0733D ostendat. Hinc in Evangelio de diligenti se Veritas ait, Ego diligam eum, et manifestabo ei meipsum (Joan. 14.) . Merces nostri laboris est visio Dei: quem cum viderimus, nihil ultra erit quod quaeramus. Hinc Philippus ait, Domine, 111 ostende nobis Patrem et sufficit nobis (Ibid.) . Et quia electorum Ecclesia quandiu hic corporaliter vivit, illic, sua desideria incessanter ostendit: ideo adjungit,

15. Oculi mei semper ad Dominum, quoniam ipse evellet de laqueo pedes meos. Non sunt hic accipiendi corporales oculi. Neque enim corporali intuitu videtur Deus (Joan. 1. et 1. Joan. 4.) . Per oculos ergo, interioris hominis sensus: per laqueum, quaeque tentatio: per pedes, animi affectus possunt inteligi. Ab hoc diversarum tentationum laqueo nemo evellitur, nisi cujus intentio et desiderium ad alta sublevatur. 0734A Noli ergo retro respicere, si vis aptus esse regno Dei (Luc. 9.) . Sint ad Dominum Deum tuum oculi tui, sensus tui, cor tuum, desiderium tuum. Et ipse te evellet ab omni laqueo et impedimento, ab omni tentatione et deceptione. Et ideo orando subjungit:

16. Respice in me, et miserere mei, quia unicus et pauper sum ego. Ego attendo in te: tu respice in me: attende desiderando, respice miserando. Meum est enim (Ex Augustino) amare te, tuum est salvare me. Quia sum unicus tuus, unicae Ecclesiae tuae servans unitatem (quam nulla schismata, vel haereses tenent ((Ephes. 4.)) ) in una fide, spe et caritate perseverans sum, et pauper tuus, non quaerens aurum, vel argentum, non possessiones, aut divitias supra te. Non praesumens de meipso, non inflatus spiritu: sed humilis corde: nihil aliud quaerens, nisi te. Quamobrem respice unicum, miserere pauperi.

17. Tribulationes cordis mei multiplicatae sunt: de necessitatibus meis erue me. Tribulationes cordis intelliguntur 0734B interiores animi passiones, ut sunt vitia et desideria prava, delectationes mentis et concupiscentiae, et alia hujusmodi quibus tribulatur cor (2. Cor. 6.) . Necessitates ad corpus pertinent, quibus affligitur exterior homo: ut est in fame et siti, in frigore et calore, in infirmitate et corruptione carnis, et aliis similibus: quae ideo dicuntur necessitates, quia sunt quasi naturales, et velimus et nolimus, contingunt nobis. Ab his tribulationibus cordis, et necessitatibus corporis postulat vir sanctus erui: ut possit beata immortalitate vestiri. Et quia sunt nonnulli, qui cum talia sentiunt, impatienter ferunt: corde repugnant, lingua murmurant, flagella omnipotentis Dei despiciunt: et unde purgari debuerant, inde in deterius superbiendo tendunt, ideo subdit,

18. Vide humilitatem meam et laborem meum, et dimitte universa delicta mea. Afflictio cordis et corporis, paena peccati est. Sed si haec humili et patienti 0734C corde sustinetur, mira omnipotentis Dei misericordia agitur, ut unde punitur culpa, inde sequatur venia. Propterea ergo humilitatem suam videri postulat, qua laborem patienter tolerat: quatenus ex tolerantia laborum mereatur veniam delictorum. Universa, inquit, dimitte: id est, praeterita, praesentia, et futura. Non illa tantum juventutis et ignorantiae meae antequam crederem, sed etiam ista, quae jam ex fide vivens, per infirmitatem, vel vitae hujus caliginem admitto. Ad majorem quoque cumulum tribulationis, quam patitur, adjungit, dicens:

19. Respice inimicos meos, quoniam multiplicati sunt, et odio iniquo oderunt me. Non solum enim 112 foris, sed etiam in ipsa intus Ecclesiae communione, non desunt inimici. Foris (Ex Augustino) sunt Judaei et pagani, intus haeretici, qui in fide errant, et falsi Christiani, qui fidem moribus impugnant. Isti sunt, qui iniquo odio Ecclesiam odiunt. Aequum odium est, cum oditur culpa, et diligitur natura. Iniquum vero est odium, quando culpa diligitur, 0734D et natura oditur. Vel odium iniquum est, quando quis odit amicum. Respice inimicos. Ac si dicat, attendendo eos, me protege. Ideo subdit:

20. Custodi animam meam, et erue me: non erubescam, quoniam speravi in te. Custodi, ne pereat: erue, ut evadat: non erubescam, ut a proposito cadam. Et ideo haec debes agere, quoniam speravi in te. Hoc quod Ecclesia orat, quotidie in electis suis Dominus agere non cessat: quos quasi et custodiendo deserit, et deserendo custodit. Permittit corda tentationibus concuti: corpora necessitatibus affligi, pravorum odiis exerceri: sed dum haec hosti relaxat, animam sibi semper reservat. Hostis enim antiquus et per se et per membra sua, sanctos viros tentare maliciose appetit: quod omnipotens Deus fieri non nisi benigne permittit, scilicet, ut bonum, 0735A quod latet, appareat: et virtus per patientiam excrescat. Sed electi, dum maligni hostis tentamenta intus et exterius sentiunt, de se in nullo praesumentes, mox ad sui protectoris Dei auxilium recurrunt: ne erubescenda committant, humiliter exorant: et ut exaudiri mereantur, spei se fortitudine roborant. Quod cum perfecti faciunt, caeteros ad se per exemplum trahunt. Unde et subditur:

21. Innocentes et recti adhaeserunt mihi, quia sustinui te. Innocentes moribus, recti fide. Innocentes in his, quae in imis agunt, recti in summis, quae sentiunt. Qui innocenter vivunt, qui caelestem patriam ex desiderio appetunt, sicut disjungi a malis, ita adhaerere cupiunt bonis. Sicut enim corrumpunt mores bonos colloquia mala (1. Cor. 15.) : ita bonos mores aedificant colloquia bona. Et scriptum est, Cum sancto sanctus eris, et cum viro innocente innocens eris (2. Reg. 22.) . Adhaerent ergo sancti sanctis, innocentibus innocentes: ut sese invicem verbis et moribus aedificent, et bona propria per caritatem sibi 0735B communicent: quatenus in bono crescat, alter ex altero. Inter haec dum tot mala patienter tolerant, et dum in bonis operibus ardenter desudant, dum spei rectitudine solidantur, ne sustinentia vacuentur in tantis tribulationibus constituti: ut evadere valeant, liberatorem Deum suppliciter implorant, dicentes:

22. Libera Deus, Israel, ex omnibus tribulationibus suis. Israel interpretatur, vir videns Deum. Ac si dicat (Ex Augustino) , Libera Deus populum, quem praeparasti ad te contemplandum, ex omnibus tribulationibus suis. Non solum ex his, quae exterius tolerant, sed ex his quae interius patiuntur. Studeamus et nos animas nostras ad Dominum levare, fiduciam nostram in ipso ponere, humilia et alta ejus mandata discere: ut mereamur in veritate dirigi, et sapientiam ipsam (quae Deus est) mente intueri: ut per ejus misericordiam a delictis juventutis et ignorantiae exuamur: ut mansueti et mites, vias 0735C misericordiae et veritatis sectemur, ut emundati, 113 per propitiatorem Dominum a quotidiano peccato, timeamus eum, atque in via constituti (quae Christus est) legem gratiae ejus possideamus, per quem in bonis demoremur, et haereditate perfruamur aeterna. Interim habentes firmamentum Deum, ad quem mentis oculos dirigamus: donec evellamur de laqueo hujus mundi, et per suam misericordiam a cunctis tribulationibus liberemur, Israel spiritualiter facti, contemplantes in sua majestate Dominum Deum nostrum.