Psalmus XXXV.

2. Dixit injustus, ut delinquat in semetipso. Multi 0773C hoc dicunt: Non possumus esse sine peccato (1. Joan. 1.) . Talis est nostra natura. Tales nos fecit Deus. Si ipse non vellet, non peccaremus. Quare hoc dicit injustus? Non est timor Dei ante oculos ejus. Si Deum timeret, non hoc diceret: imo accusaret seipsum, non Deum. Ubi non est timor, ibi est dissolutio animi. Timor autem Dei fraenum est peccati. Quia ergo talem se vult abscondere Deo, qualis est, recte de illo subjunctum est:

3. Quoniam dolose agit in conspectu ejus: ut inveniatur iniquitas ejus ad odium. Dolose agit in conspectu Dei, quisquis vult ei abscondere peccatum suum. Et haec est iniquitas, quam Deus odit, et vehementer punit. Quando homo peccat, et deinde poenitet, et recognoscit se male egisse, nullum alium increpans, vel accusans, nisi semetipsum:, et inde toto corde, toto gemitu convertitur ad misericordiam Dei: talis iniquitas Deo ad odium non invenitur. Imo facile ei remittitur. Quia autem non solum male 0773D vivit, sed etiam malam vitam superbiendo defendit: hic est, quem Deus odit. Secundum duritiam autem cordis sui, et cor impoenitens thesaurizat sibi iram in die irae et revelationis justi judicii Dei (Rom. 2.) : de quo et subditur:

4. Verba oris ejus iniquitas et dolus. Iniquitatem per partes exequitur, ostendens eam in cognitione, in actu, in verbo. Multi dolose agunt, ut inveniant iniquitatem suam: id est, non ex animo agunt, ut eam possint invenire et odisse. Invenirent, si vellent. Nolunt autem, ut sic se defendere et excusare valeant. Et sicut dolus est in inquisitione, sic etiam in defensione. Nam si cui eorum dicis, Quare hoc malum facis? respondet tibi? Quam multi hoc faciunt. Nunquid omnes perditurus est Deus? Sic ergo iniquitatem loquens, et male se tegens, invenitur in ore ejus iniquitas et dolus. Noluit intelligere, ut bene ageret. Sunt homines, qui volunt intelligere, et non 0774A possunt. Sed alii qui nolunt, et ideo non intelligunt. Sed aliud est, quando quisque conatur intelligere aliquid, et per infirmitatem carnis non potest, sicut scriptum est, Quia corpus, quod corrumpitur, aggravat animam, et deprimit terrena 160 inhabitatio sensum multa cogitantem (Sap. 9.) : et, sicut ait Apostolus, animalis homo non percipit ea, quae sunt spiritus Dei (1. Cor. 2.) . Aliud autem est quando perniciosius agit adversum seipsum cor humanum, ut quod posset intelligere, si bona voluntas accederet, non intelligat: non quia difficile est, sed quia voluntas adversa est. Et illud quidem infirmitas est: hoc autem summa iniquitas. Illud invalitudo, hoc deliberatio. Sed adhuc de illo injusto, quid subjungat, audiamus.

5. Iniquitatem meditatus est in cubili suo. Id est, in secretario cordis sui. Astitit omni viae non bonae. Id est (Ex Augustino, loc. cit.) , perseveranter peccavit. Malitiam autem non odivit. Ibi est fructus, ibi finis. Non potes, non habere malitiam? vel oderis illam. 0774B Cum enim odisti illam, vix tibi subrepit, ut aliquid mali facias. Est enim peccatum in mortali corpore. Sed quid dicit Apostolus? Non regnet peccatum in vestro mortali corpore, ad obediendum desideriis ejus (Rom. 6.) . Et paulo post idem Paulus: Cum enim servi essetis peccati, liberi fuistis justitiae (Ibid.) . Aliud est non pugnare, et esse in pace vera atque perpetua. Aliud pugnare, et vincere. Aliud pugnare et vinci. Aliud nec pugnare, sed trahi. Sunt enim homines prorsus, qui non pugnant, qualis est iste de quo loquitur. Cum enim dixit, Malitiam autem non odio habuit, quomodo pugnat contra eam, quam non odit? Iste malitia trahitur, nec repugnat. Sunt autem, qui pugnare incipiunt, sed quia de viribus suis praesumunt, cadunt. Et sunt, qui pugnant, et non vincuntur, quia de seipsis non praesumunt: sed totos se divinae misericordiae committunt. De his autem subjungit, convertendo se ad familiarem Domini locutionem, et dicendo:

0774C 6. Domine, in coelo misericordia tua. Duobus modis accipitur misericordia Dei. Una est quam communiter hic praestat bonis et malis, sicut est facultas rerum, sanitas corporum, scientia, doctrina, prophetia, et alia hujusmodi. Sed quia haec sunt transitoria, temporalis est misericordia. Est alia, quam praestat Deus solis bonis et sanctis: sicut est remissio peccatorum, divina caritas, aeterna vita. Haec quidem non terrena, sed caelestis: non transitoria, sed aeterna est. Sed quomodo haec annuntiata est? sequitur et dicit, Et veritas tua usque ad nubes. Id est, cognitio tuae veritatis venit ad praedicatores. Praedicatores isti per quos praedicatur Evangelium Dei, nubes Dei sunt. Tonant minis, pluunt verbis, coruscant miraculis. Speremus ergo misericordiam, sed illam, quae in caelo est.

7. Justitia tua sicut montes Dei. Sicut misericordia Dei facit homines caelos, cum a terrenis ad caelestia sublevat: et sicut veritas Dei facit homines nubes, cum eos per sapientiam suam illustrat: sic divina 0774D justitia facit homines sicut montes Dei, quando eos virtutibus et operibus bonis exaltat et confirmat. Et quomodo, quando oritur sol, prius luce montes vestit, et inde lux ad humillima terrarum: sic quando venit Dominus Jesus Christus, prius radiavit in altitudinem Apostolorum, prius illustravit montes: et sic descendit lux ejus ad convallem terrarum. Et ne aliquis quaereret, quare potius hos elegit et hos reprobavit: ideo protinus addidit: Judicia tua abyssus multa. Tantae profunditatis sunt, quod a nullo investigari possunt (Rom. 11. Prov. 18.) . Vel per abyssum potest intelligi malitia 161 reproborum. Unde scriptum est, Peccator, cum venerit in profundum malorum, contemnit (Prov. 18.) . Postquam ergo dixit de electis, continuo adjunxit de reprobis dicens, Judicia tua abyssus multa. Ac si diceret: Sicut misericordia et veritas et justitia salvat justos, ita judicia tua condemnant reprobos: qui ideo abyssus 0775A multa dicuntur, quia iniquitate multiplici tenebrantur. Et quia prius dixerat, quod divina misericordia in caelo erat: modo ostendit, quia etiam ad terram venit. Ait enim:

8. Homines et jumenta salvabis, Domine: quemadmodum multiplicasti misericordiam tuam Deus. Intantum enim suam misericordiam pius Dominus multiplicavit, quod non solum homines rationales, sed etiam brutos et idiotas salvavit. Ubi enim abundavit peccatum, superabundavit gratia (Rom. 5.) . Filii autem hominum, id est, tota Ecclesia continuata usque ad finem saeculi, In tegmine alarum tuarum sperabunt. Idest, in protectione duorum praeceptorum, caritatis Dei videlicet, et proximi (Matth. 22. Luc. 10.) . Sub istis alis quisquis non protegitur, vitiorum aestibus exuretur. Vel quia dicit prius homines, et postea filios hominum, possumus intelligere per homines, antiquos patres, qui legem quidem non habuerunt, sed ipsi sibi fuerunt lex: et praecepta Dominica rationabiliter 0775B intellexerunt et fecerunt. Cum enim gentes quae legem non habent, naturaliter ea quae legis sunt, faciunt: ejusmodi legem non habentes, ipsi sibi sunt lex: qui ostendunt opus legis scriptum in cordibus suis, testimonium reddente illis conscientia ipsorum (Rom. 2.) . Ipsi quidem per misericordiam Dei salvati sunt, quemadmodum et nos, qui sumus filii hominum, scilicet prophetarum et Apostolorum: pertinentes ad Filium hominis Salvatorem Christum: qui sumus nutriti sub lege, regenerati per gratiam in spem vitae aeternae. Quae quidem gratia nobis commendatur, cum subinfertur:

9. Inebriabuntur ab ubertate domus tuae: et torrente voluptatis potabis eos. Gratia Dei diffusa in cordibus nostris per Spiritum sanctum, qui datus est nobis (Rom. 5.) , ipsa est ubertas domus Dei. Hac ubertate inebriantur, qui tanto omnipotentis Dei amore repleti sunt, ut mente mutata sibimet ipsis extranei esse videantur. Haec merito torrens voluptatis dicitur, quia 0775C cum magno impetu venit, et cum magna suavitate atque delectatione a sitientibus justitiam potatur. Hac inebriati erant martyres, quando ad mortem laeti ibant, tormenta contemnebant, parentes flentes non agnoscebant. Speremus ergo sub tegmine alarum Dei, quatenus ejus dulcedine mereamur inebriari.

10. Quoniam apud te est fons vitae: et in lumine tuo videbimus lumen. Qui est 'fons vitae, nisi Christus? Venit in carne, roravit sitientem, satiavit sperantem. Hic aliud est fons, aliud lumen: ibi non ita. Quod enim fons, hoc est et lumen. Et quicquid vis illud voca: quia non est quod vocas. Quia (Ex Augustino) non potes congruum nomen invenire, non remaneat in uno nomine. Fons est quia satiat sitientes. Lumen quia illuminat caecos. In hoc lumine videmus lumen, quia illuminati a Christo videmus sapientiam, justitiam, caritatem. Vel in hoc lumine videmus lumen, sicut ipse ait, Qui videt me, videt et Patrem (Joan. 14.) . Et ut hoc fiat, fac quod sequitur:

11. Praetende misericordiam tuam scientibus 162 te, 0775D et justitiam tuam his qui recto sunt corde. Prius est scire Deum per fidem, deinde rectum habere cor: idest, velle quod vult Deus. Scientibus se praetendit misericordiam suam Deus, quando credentibus in eum prius donat remissionem peccatorum. Deinde cum jam cor rectum habere coeperint, ut ea quae Deus vult, et ipsi velint: sic justitiam Dei consequuntur, ut de peccatoribus justi efficiantur. Sed jam caveant, ne superbiant. Unde orandum est, et dicendum:

12. Non veniat mihi pes superbiae: et manus peccatoris non moveat me. Radicem peccati (Ex Augustino) et caput peccati timuit, qui hoc dixit. Non deerat primo Adae justitia, sed venit illi pes superbiae. Et movit illum manus peccatoris, idest, tentatio diaboli. Superbia ergo lapsi sumus, ut ad istam mortalitatem perveniremus. Superbia dejicit: humilitas erigit. Serva ergo quod intus est, scilicet pedem tuum, afiectum tuum: et non timebis foris ne te moveat manus 0776A peccatoris. Quare contra superbiam hoc dicitur? Quia

13. Ibi ceciderunt qui operantur iniquitatem; expulsi sunt, nec potuerunt stare. Qui modo iniqui sunt, prius in superbia ceciderunt. Prior ille, qui in veritate non stetit (Joan. 8.) : deinde per eum illi, quos Deus de paradiso dimisit (Gen. 3.) . Ideo cum cautam faceret Ecclesiam Dominus: Illa tuum (inquit) observabit caput, et tu ejus calcaneum (Ibid.) . Serpens observat, ut tibi veniat pes superbiae, ut tuus affectus moveatur a Deo, et ita te dejiciat. Tu autem caput ejus observa, initium omnis peccati superbiam (Eccli. 19.) . Prima origo peccandi est voluntas deficiens a summo bono, et haec est pes superbiae. Inde procedunt duo vitia, scilicet ignorantia rerum agendarum, et concupiscentia noxiarum. Deinde alia duo derivantur: idest timor et amor. Ex his autem omnis malorum seges generatur. Summo opere igitur cavendum est, ne pes, idest affectus noster, moveatur a summo bono, ne labatur per superbiam: et sic 0776B incidat inter manus peccatoris, et a beatitudine excludatur. Inquantum quisque minus amat Deum, in tantum labitur pes ejus ad peccandum. Et in quantum plus amat Deum, intantum robustior stat, et tantum eum minus peccare delectat.