Psalmus L.

3. Miserere mei, Deus. Dictum est a simili alicujus in caussa deprehensi, cujus crimen, quia jam 0849B manifestum est judicibus, non jam studet illud defendere: sed solam veniam nititur deprecando impetrare, suam poenitentiam ostendens, et merita praeterita praetendens: et sic facturum bona in futuro promittens. Prius orat pro peccato: deinde crimen suum sponte confitetur. Ac si diceret, Deus, id est, Creator meus, quem magna et multiplex iniquitas mea non latet, Miserere mei, secundum magnam misericordiam tuam. Idest, ad modum misericordiae tuae, quae magna est, dimitte magnum peccatum meum. Et secundum multitudinem miserationum tuarum. Idest, ad modum miserationum tuarum, quae multae sunt in effectis, dele iniquitatem meam: quae multiplex est. Idest, dele homicidium, fraudem, et adulterium. Hic ostendit et peccatum suum magnum esse (erat enim adulterium ((1. Reg. 11.)) ) et multiplex. Ibi namque homicidium et fraus, et multa alia denotari possunt. Hoc distat inter misericordiam et miserationem: quia Deus naturaliter semper est misericors 0849C in se, actualiter autem miserator in nobis. Misericordiae virtus inseparabiliter in Deo est. Cum autem ex hac misericordia nobis aliqua beneficia tribuuntur, miserationes dicuntur. Et notandum quod qui magnam misericordiam deprecatur, magnam miseriam confitetur. Opponitur ergo magna misericordia magno peccato. Opponitur multitudo miserationum multiplicitati culparum. Propterea adhuc subjungit:

4. Amplius, quam ego te deprecari valeam, lava me ab iniquitate mea: ut dimittas quae conscientia metuit, et adjicias quod oratio non praesumit. Et a peccato meo munda me. Quamvis inter iniquitatem et peccatum nihil distare perhibeat Joannes Apostolus, qui ait, Iniquitas peccatum est (1. Joan. 1.) : ipso tamen usu loquendi plus iniquitas quam peccatum sonat. Et omnis 254 se homo libere peccatorem fatetur, iniquum vero dicere, nunnunquam erubescit. Cum ergo poenitens iste orat, ut ab iniquitate lavetur, et a peccato mundetur: tam a graviori, quam 0849D a leviori culpa curationem postulare videtur. Et supponit caussam, quare sibi dimitti postulat quod deliquit, dicens:

5. Quoniam iniquitatem meam ego cognosco, secundum poenitentiam et satisfactionem: et hoc non ad horam, sed continue. Ideo subdit: Et peccatum meum contra me est semper. Contra me, id est, ante oculos meos. Non est oblitus peccati sui et iniquitatis, quamvis jam a propheta audisset: Transtulit a te Deus peccatum tuum (2. Reg. 12.) . In conscientia sua tamquam in imagine, adulterium et homicidium depictum habebat: per singulos dies videbat putredinem: et ideo dicebat, Et peccatum meum contra me est semper. Ego illud video. Tu id ne consideres. Attende 0850A quid facit Deus. Si memor sis peccati tui, ille non erit memor. Si tu ejus oblitus fueris, Deus ejus memorabitur. Ego sum (inquit Dominus) qui deleo iniquitates tuas (Isai. 43.) . Tu vero memor earum esto. Sed forte dicet aliquis, Ut quid ego memor sum? Ut sit gratior, inquit, misericordia mea, ut sentias quid tibi concesserim. Si enim fueris memor cumuli peccatorum tuorum, eris memor et magnitudinis beneficentiae Dei. Tales erant sancti: virtutes suas non emittebant, sed peccatorum suorum memoriam revocabant: non sicut nunc homines, qui peccatorum suorum obliviscuntur, et celare cupiunt: si quippiam autem boni fecerunt, in medio proferunt, et omnibus propalare festinant. Fecisti aliquid boni? Cela illud, ut Dominus tuus videat, et laudet. Fecisti mala? agnosce et emenda, et ignoscit Deus. Confitere Deo, et dic quod sequitur:

6. Tibi soli peccavi. Cui soli reddenda est ratio de peccato, qui solus est sine peccato (Joan. 8.) . Et malum coram te feci. Quid est hoc (Ex Augustino) : 0850B Coram hominibus non est adulteri uxor aliena, et maritus occisus. Sed in hoc soli Deo peccat omnis homo, quod solus Deus potest curare hominem a peccato. Ac si egregio medico dicat aegrotus: Tibi soli aegroto: passionem meam nullus sanare potest, nisi tu solus. Hinc in alio psalmo de hoc caelesti medico animae peccatrici dicitur, Qui propitiatur omnibus iniquitatibus tuis (Psal. 102.) . Qui sanat omnes infirmitates tuas. Recte autem coram Deo malum fecisse se dicit, quia solus Deus quale et quantum sit malum cujusque cognoscit. Homo enim videt in facie, Deus videt in corde (Job. 35.) . Homo videt peccatum operis, Deus inspicit etiam radicem intentionis. Vel, tibi soli sine peccato, peccavi et malum coram te feci, quem nullum latet secretum. Ille justus punitor est, qui in se non habet quod puniatur. Et ideo oro, munda me. Quare? Ut justificeris in sermonibus tuis. Sermo tuus est, Convertimini ad me et salvi eritis (Isai. 45.) . Sermo tuus est, Venite ad me 0850C omnes qui laboratis, et onerati estis, et ego vos reficiam (Matth. 11.) . Sermo tuus est, Quacumque hora peccator conversus fuerit, vita vivet, et non morietur (Ezech. 18.) . Et ego quidem conversus sum, et ad te veniens misericordiam peto. Dimitte ergo quae commisi, 255 ut in sermonibus tuis justus et verax inveniaris. Et vincas cum judicaris. Idest, cum quidam prave intelligentes judicent te non misereri criminaliter lapsis. Vince illos, et sententiam eorum destrue, mihi parcendo criminaliter lapso. Aliter: Ideo tibi soli peccata mea confiteor: ideo coram te mala mea detego, ut te justificem in sermonibus tuis, et me inculpem in operibus meis: et tamquam judicio constituto, vincas tu, vincar ego. Saepe enim dum caussam Dei erga nos, et nostram erga Deum diligenter discutimus, ipsum Deum apud nos ex ratione judicamus. Ascendit homo tribunal mentis suae: fit accusatrix cogitatio, testis conscientia: fit judex ratio, carnifex timor: et cum se injustum et convictum deprehendit, humilior factus gratiorem se 0850D Domino reddit. Vel, vincas cum judicaris, idest, in judicio Filii tui, quo condemnatus est morti, victor appareas, secundum clarificationem resurrectionis et ascensionis. Superas enim omnes judices: et qui se putat justum coram te, injustus est. Nec (Ex Augustino) sufficit David tantum sua criminalia peccata confiteri: etiam ipsam ad medicum ducit originem peccati. Omnia confitetur, in omnibus se humiliat: ut omnium peccatorum veniam mereatur. Unde nunc tam sua, quam totius humani generis voce subjungit, dicens:

7. Ecce enim in iniquitatibus conceptus sum, et in peccatis concepit me mater mea. Mater mea me concepit cum delectatione peccati. Ego conceptus contraxi mecum 0851A iniquitatem originalis delicti. Numquid de adulterio David, natus erat de Jesse justo viro et conjuge ejus? Quid est ergo (Ex eod.) quod se dicit in iniquitatibus conceptum esse, nisi quia detrahitur iniquitas ex Adam (Rom. 5. et 13.) ? Nemo nascitur, nisi trahens culpam, et culpae poenam. Quod dicit, Ecce: significat in manifesto. Omnes enim hoc vident. Omnes hoc sentiunt. Homo enim in corruptibili carne vivens, habet tentationum immunditias impressas in semetipso: quia nimirum eas traxit ab origine ipsa: quippe propter delectationem carnis, ejus conceptio immunditia est. Hinc est quod plerumque tentatur, et nolens. Hinc est quod immunda quaedam in mente patitur, quamvis ex judicio reluctetur: quia conceptus de immunditia dum ad munditiam tendit, hoc conatur vincere quod est. Qui ergo ad munditiae locum jam pervenit, conceptionis suae viam respiciat per quam venit: atque inde colligat, quia ex sua virtute non habet munditiam vivendi, cui de immunditia factum est 0851B initium subsistendi.

8. Ecce enim veritatem dilexisti. Ideo cognosco peccatum secundum poenitentiam, quia, Ecce, idest, patens est, quod tu dilexisti veritatem: idest, veram confessionem: vel veritatem dilexisti, impunita etiam (Ex eod.) illorum peccata, quibus ignoscis non reliquisti. Sic misericordiam praerogasti, ut servares et veritatem. Ignoscis confitenti, sed seipsum punienti. Incerta et occulta sapientiae tuae manifestasti mihi. Ita me dilexisti, ita me honorasti, ut occulta mysteria sapientiae tuae, idest, Filii tui, prophetico spiritu revelares mihi: videlicet incarnationem, passionem, resurrectionem, ascensionem, et alia plurima. Incerta dicit, propter Judaeos, qui ea legebant, et dubitabant. Occulta propter Gentes, quae haec omnino nesciebant. Dic nobis, 256 o sancte David, de adventu Christi si quid tibi fuerit revelatum. Descendet, inquit, sicut pluvia in vellus (Psal. 71.) . Dic conventum persecutorum. Astiterunt reges terrae et principes convenerunt in unum, adversus Dominum, et adversus 0851C Christum ejus (Psal. 2.) . Dic passionem crucis. Foderunt manus meas et pedes meos (Psal. 21.) . Dic cibum et potum. Dederunt in escam meam fel, et in siti mea potaverunt me aceto (Psal. 68.) . Dic sepulturam. Posuerunt me in lacu inferiori (Psal. 87.) . Dic resurrectionem. Non derelinquas animam meam in inferno (Psal. 15.) . Dic ascensionem. Ascendit Deus in jubilo (Psal. 46.) . Dic gloriam Ecclesiae. Astitit regina a dextris tuis in vestitu deaurato (Psal. 44.) . Longum esset enarrare, quot et quanta revelata sunt ei secreta. Cum ergo tantus vir ceciderit, quis est, qui de se securus esse possit? Et tamen si contingat aliquem cecidisse, attendat hunc poenituisse, et non solum percepisse veniam, sed etiam in ordine pristino restitutum esse. Unde et subdit:

9. Asperges me hyssopo et mundabor. Hyssopum (Ex Augustino) herbam novimus homilem, sed medicinalem, quae saxo haerere radicibus dicitur. Apprehende et tu radice dilectionis petram tuam, idest, Christum (1. Cor. 10.) Esto humilis Deo tuo, ut sis excelsus 0851D in glorificato Deo tuo. Noli herbam contemnere, vim medicamenti attende. Hyssopus pulmonis deponit tumorem. In pulmone solet notari superbia. Illic enim inflatio, illic anhelitus. Talem autem passionem curat humilitas. Hyssopo in veteri lege sanguis spargebatur vitulae ad mundandos filios Israel (Levit. 14.) , Aspergamus et nos hyssopo, imitemur humilitatem passionis Christi, et mundabimur a peccatis. Sed parum est mundari nos a sordibus peccatorum, nisi contingat decorari candore virtutum. Ideo subjungit: Lavabis me, sanguine sacrato: Et super nivem dealbabor. In qua nulla nigredinis vestigia cerni possunt. Bene dicit se super nivem dealbari, quia candor justificatae animae candorem omnem superat visibilis creaturae. Vestis Christi in monte tamquam nix dealbata effulsit (Matth. 17.) , quae Ecclesiam omnium macula 0852A peccatorum mundandam significavit. Sic me mundato et dealbato:

10. Auditui meo dabis gaudium et laetitiam. Valde delectat veritas intus audita. Et vehementer gaudet servus Dei et laetatur, cum de remissione peccatorum, sive de promissione salutis aeternae, sive de aliquibus divinis conditionibus intus instruitur. Inde de Joanne dicitur: Amicus autem sponsi stat et audit, et gaudio gaudet propter vocem sponsi (Joan. 3.) . Gaudium ad praesentem gratiam referri potest. Laetitia ad futuram gloriam. Et, propter gaudium mihi redditum, exultabunt ossa humiliata. Idest, virtutes quae per peccatum fuerunt depressae, erunt mihi exultationis caussa. Vel perfecti viri possunt intelligi, quoniam humiliati sunt, exultabunt: juxta quod scriptum est: Omnis qui se humiliat, exaltabitur (Luc. 18; Matth. 23.) . Et ut hoc fiat, sequutus adjungit:

11. Averte faciem tuam a peccatis meis. Hoc facit Deus, quando dissimulat peccata hominum propter poenitentiam. 0852B Quasi avertita peccatis faciem, quasi non reminiscitur, quando non punit. Merito rogas, et bene rogas, ut Deus avertat faciem suam a peccatis tuis, si tu faciem tuam non inde avertis. Hinc est quod superius dicit, Et peccatum meum contra me est semper. 257 Nec solum rogo pro his peccatis, sed etiam pro omnibus aliis. Et hoc est, quod dicit: Et omnes iniquitates meas dele. Quas, cum deleveris,

12. Cor mundum crea in me Deus. Crea, ut Deus, novum aliquid: munda cor meum: aufer malas cogitationes. Et spiritum rectum innova in visceribus meis. Bene dixit, Innova: denuo namque domus aedificata est, quam inveteraverat peccatum; rogo ut innovet gratia. Per factum meum curvata erat rectitudo spiritus mei: per gratiam tuam dirigatur: ut sicut prius recte, et in veritate in conspectu tuo ambulem.

13. Ne projicias me a facie tua. Id est, a praesentia tua. Projiciantur a te peccata mea, non ego. Hactenus, inquit, ante faciem tuam steti, secreta tua intellexi. Te deprecor, Domine, ne me repellas a tanta 0852C tua cognitione. Et spiritum sanctum tuum ne auferas a me.

14. Redde mihi laetitiam salutaris tui. Ut sicut olim, ita et nunc Filii tui adventus, incarnatio, passio, resurrectio, ascensio mihi sint manifesta: et spiritu principali confirma me. In quo (Ex Augustino) confirma? quia ignovisti mihi: quia certus sum non mihi imputari, quod donasti. Et ex hoc factus securus, atque ita gratia confirmatus, non ero ingratus. Quid dabis pro hoc munere?

15. Docebo iniquos vias tuas. Hoc enim habent sancti viri proprium, ut bona spiritualia, quae a Deo percipiunt, aliis ex caritate impartire studeant: et sicut ipsi suam, ita aliorum salutem quaerant. Unde et subdit; et impii ad te convertentur. Non enim ad hoc docent alios, ut se velint commendare, aut ex sua doctrina lucrum aliquod temporale quaerere: sed hac tantum intentione, ut impios ad conversionem possint trahere. Magna est divinae misericordiae commendatio, et peccantium consolatio, cum dicitur, Et impii ad te convertentur. 0852D Ita (Ex eod.) plenus est Deus adipe misericordiae, ut non solum conversis, sed etiam ipsis impiis promitiatur salus. Hinc Paulus ait, Ut credentes in eum, qui justificat impium, deputetur fides eorum ad justitiam (Rom. 4.) . Attendens autem multas suas iniquitates, et eas tribuens corruptioni carnis et sanguinis, adjungit:

16. Libera me de sanguinibus Deus, Deus salutis meae. Tu Deus, qui es Deus, et auctor salutis meae, libera me de sanguinibus, id est, corruptionibus carnis. Expressit (Ex eod.) Latinus interpres verbo minus Latino proprietatem tamen ex Graeco. Nam omnes novimus Latine non dici sanguines: tamen quia ita Graecus posuit plurali numero, non sine caussa, quia hoc invenit in prima lingua Hebraea, maluit potius interpres minus Latine aliquid dicere, quam 0853A minus proprietatem designare. Quare ergo pluraliter dixit, De sanguinibus? In multis sanguinibus, tanquam in origine carnis peccati, peccata multa intelligi voluit: ad ipsa peccata respiciens, quae veniunt de corruptione carnis et sanguinis. Unde Apostolus ait: Caro et sanguis regnum Dei non possidebunt (1. Cor. 15.) . Libera me de sanguinibus, id est, de iniquitatibus. Et exultabit, id est, exultando annuntiabit lingua mea 258 justitiam tuam. Si potero justitiam tuam enarrare: Si tu me prius liberaveris ab iniquitate. Et quia dixit, Labia mea exultabunt justitiam tuam, ne videretur hoc viribus suis attribuere, tanquam in potestate habens sermonem: commendans gratiam Dei subjungit:

17. Domine, labia mea aperies, et os meum annuntiabit laudem tuam. Labia mea idonea facies ad praedicandum, quae prius clausa fuerant propter peccatum. Non est enim speciosa laus in ore peccatoris (Eccles. 15.) . Unde peccatori dixit Deus, Quare tu enarras justitiam meam (Psal. 49.) ? Quo contra rectos decet 0853B laudatio (Psal. 32.) . Tuum est ergo aperire labia mea: meum est deinde annuntiare laudem tuam: quod tibi magis acceptabile est, quam legalia sacrificia offerre.

18. Quoniam si voluisses sacrificium, legale magis, quam oblationem laudis, dedissem illud. Sed ideo magis decrevi offerre sacrificium laudis, quia utique holocaustis veteribus non delectaberis. Quid ergo? Nunquid non offerebat Deo sanctus David sacrificia et holocausta vitulorum et taurorum, sicut in lege praecipiebatur? Offerebat plane: sed in ipsa oblatione plus novum, quam vetus exhibebat sacrificium. Cum enim animalia mactabat, seipsum intus in contritione cordis Deo immolabat, ibique Deo offerebat vota et laudes, quae magis acceptabilia Deo sciebat, quam offerre animalium carnes. Et hoc est verum, quod nobis insinuat sacrificium, cum subjungit:

19. Sacrificium Deo spiritus contribulatus. Carnale tantum sacrificium non placet Deo, sed spiritus contribulatus, 0853C id est, pro peccatis plurimum anxiatus, est Deo placens sacrificium. Et hoc probat ex verbis sequentibus, dicens: Cor contritum et humiliatum Deus non despicies. Ex hoc apparet, quia contribulatus spiritus sit tibi gratum sacrificium; quia o Deus, non despicies, imo gratanter accipies cor contritum, per compunctionem et humiliatum. Commendato novo sacrificio, orat, ut constituat Ecclesiam ex utroque pariete, quae exhibeat hujusmodi sacrificium. Ait ergo:

20. Benigne fac, Domine, in bona voluntate tua Sion. Tu Domine, cui tale placet sacrificium, benigne fac Sion, id est, largam benedictionem et misericordiam impende tuae futurae Ecclesiae, et non ex meritis suis, sed In bona voluntate tua, id est, cum gratuita gratia tua. Et ex vivis lapidibus, videlicet fidelibus animabus, aedificentur muri Jerusalem, id est, uterque paries Ecclesiae, scilicet Judaicus et Gentilis, in fide, spe et caritate construatur (Ephes. 2.) . Interpretatur Sion speculatio, et Jerusalem visio pacis. Agnoscitis ergo vos in Sion, et Jerusalem, si certam expectatis 0853D spem futuram: et si pacem habetis cum Deo.

21. Tunc acceptabis sacrificium justitiae. Modo sacrificium pro iniquitate (quod est spiritus contribulatus, cor contritum et humiliatum) Deus non despicies. Tunc, id est, in futuro seculo, gratanter accipies sacrificium justitiae tantum, et laudis: sicut scriptum est: Beati, qui habitant in domo tua Deus, in secula seculorum laudabunt te (Psal. 85.) . Acceptabis etiam Oblationes et holocausta. Quando totum pecus imponebatur 259 arae igne consumendum, hoc dicebatur holocaustum. Totos nos divinus ignis absumet. Non enim tantum absumetur anima nostra divino igne 0854A sapientiae, sed corpus nostrum ibi merebitur immortalitatem. Tunc imponent super altare tuum, id est, super memoriam venerandae tuae passionis et resurrectionis, vitulos, significatos, id est, seipsos, innocentes, novos, a jugo Legis liberos.