Psalmus LI.

3. Quid gloriaris in malitia, qui potens es in iniquitate? Tu persecutor et amator mundi, cui licentia et 0854D potentia iniquitatem operandi est concessa, pro quo fructu? pro qua utilitate gloriaris in malitia? Vel hoc certe te revocare deberet, quod in hac gloria fructus aliquis invenire non valet. Plus profecto est gloriari in iniquitate, quam iniquitatem opere exercere. Nam sunt nonnulli, qui iniqua quidem faciunt, sed remordet eos conscientia de peccato, atque in semetipsis contrem scunt. Et solet contingere; quod si nondum ex omnibus possunt, a quibusdam tamen operibus pravis student seipsos refraenare. Et sunt qui laetantur cum male fecerint, et exultant in rebus pessimis (Prov. 2.) . Hi sunt qui habenis laxis ad 0855A universum se praecipitant malum. Tales redarguuntur in hoc psalmo. Quoniam in malitia gloriantur, et potentes sunt in iniquitate: reprehenditur in eis, et voluntas prava, et actio perversa. Malitiam autem exequitur per partes, cum subjungit:

4. Tota die, id est, assidue, injustitiam cogitavit lingua tua. Aut facies malum, aut dum non potes facere, dicis malum: aut quando nec hoc potes, vis et cogitas malum. Linguam cordis commendat in hoc loco, non oris: habet enim cor nostrum linguam suam. Quale officium foris habet lingua in loquendo, tale officium lingua cordis intus habet in cogitando. Hinc est, quod sine verborum strepitu saepe nobisipsis loquimur in corde. Nec solum cogitasti injustitiam, sed et dolum fecisti. Hoc est, quod subdit: Sicut novacula acuta fecisti dolum. Dolus tuus officium habet novaculae. Sicut novacula acuta sordes et pilos abradit pellium, ita dolus tuus, quando aufers fidelibus terrenas facultates, aut corpora caedis, vel occidis: 0855B superflua tantum tollis, damna nulla animae facis. Imo candidiorem et perfectiorem reddis. Ecce quid faciunt sanctis mali: pilos radunt. Ergo acuat novaculam suam malus, acuat dolum quantum potest: superflua temporalia ablaturus est, non necessaria sempiterna. Vitam temporalem tollit, ad aeternam mittit. Aufert temporalia, impellit ad aeterna. Et notandum, quod in hoc versu cogitatio, et actus continetur malitiae: in sequenti vero etiam affectus designatur, cum dicitur:

5. Dilexisti malitiam super benignitatem. Non solum cogitasti et fecisti, sed etiam dilexisti malum. Nec hoc tantum dilexisti ad faciendum, sed etiam ad loquendum. Et ideo subdit: Iniquitatem magis, quam loqui aequitatem. Subaudis dilexisti. Hoc profecto semper convenit reprobis, 261 ut magis diligant malum cogitare, agere, loqui, quam bonum. Et in hoc est duplex iniquitas et damnatio, quia quod reprobandum erat, eligunt: et quod eligendum fuerat, contemnunt. Vae iniquo cordi. Avertit se, ne videat 0855C quod videre debuerat. De tali (Ex Augustino) dicitur in alio psalmo: Noluit intelligere, ut bene ageret (Psal. 35.) . Propter hoc recte subinfertur:

6. Dilexisti omnia verba praecipitationis, lingua dolosa. Jam non curat quid dicat, quid mentiatur, qualiter fallat. Ad omnem falsitatem, dolositatem, vanitatem se praecipitem derelinquit. Lingua dolosa ministra fallaciae est. Lingua dolosa (Ex Eod.) aliud in corde gestantium, aliud ore promentium. Sed in his praecipitatio et submersio est.

7. Propterea Deus destruet te in finem. Et si modo videris stare, et florere quasi foenum in agro, in finem evellet te Deus, quando dicet: Ite in ignem aeternum (Matth. 25.) . Et quamvis fixeris in amore mundi radicem cordis: Evellet te, et emigrabit te, id est, emigrare faciet de tabernaculo tuo, id est, de hoc mundo, vel de corpore, sive de Ecclesia, in qua stare debuisti. Et radicem tuam de terra viventium. Habent et reprobi aliquando radicem boni. Quod significatur in grano quod cecidit super petram. 0855D Misit enim radicem, sed natum aruit: quia non habebat humorem. Hi sunt (inquit Dominus) qui ad tempus credunt, sed in tempore tentationis recedunt (Luc. 8.) . Credendo ergo mittunt radicem, sed non perseverando de terra viventium, idest, de societate sanctorum eradicantur, quia gratiae divinae non habuerunt humorem.

8. Videbunt justi et timebunt, et super eum ridebunt. Intelligamus et discernamus duo ista tempora, timendi et ridendi (Eccles. 3.) . Legimus quid servetur in finem malis. Et quia intelligimus et credimus: videmus et timemus. Apostolus dicit, In timore et tremore vestram ipsorum salutem operamini (1. Cor. 2.) . Et Psalmista: Servite Domino in timore (Psal. 2.) . Ergo justi qui sunt modo, qui vivunt ex fide, intelligunt quod damnandi sunt mali. Propterea timent et sibi. Quod enim sunt hodie, sciunt. Quod cras futuri sunt, nesciunt. Cum autem venerit dies noster, cum Christus 0856A apparuerit vita nostra, et nos apparebimus cum ipso in gloria (Coloss. 3.) . Tunc super eum ridebunt justi, quia jam non erit locus compatiendi aut condolendi. Non quomodo nunc, quando vides hominem injuste viventem, vis cum illo laborare, et ad viam veritatis errantem reducere. Unde (Ex Aug.) et doles de illo, et oras pro illo. Tum vero cum venerit judicii tempus, jam non erit correctionis locus, sed tantum damnationis. Erit ibi poenitentia, sed infructuosa, quia sera. Tunc iniquum videbunt justi, et super eum ridebunt (Sap. 5.) , idest, superiores apparentes, eum irrisione dignum indicabunt. Et dicent, interiori locutione sua:

9. Ecce homo qui non posuit Deum adjutorem suum. Vigilanter nobis in nuendum est, quid in hoc iniquo damnet Scriptura. Non enim dixit, Ecce qui fuit dives: sed Ecce homo qui non posuit Deum adjutorem suum. Sed speravit in multitudine divitiarum suarum, idest, in copia auri vel argenti, et potentiae, et gloriae et aliarum rerum. Non quia habuit divitias sed quia in ipsis speravit, ideo damnatur, ideo de 0856B tabernaculo movetur, ideo extirpatur radix ejus de terra 262 viventium Et praevaluit in vanitate sua. Quid enim vanius eo qui plus putat valere nummum quam Deum? Ergo isto damnato, quid dicis de te, o David? Quid dicis de te, o corpus Christi?

10. Ego autem sicut oliva fructifera in domo Dei. Ego manens in Ecclesia, quae est domus Dei, sicut oliva fructifera in pinguendine caritatis et fructificatione bonorum operum, Speravi non in divitiis, sive honoribus, sed in misericordia Dei: Ego (dico) perducendus in aeternum. Et hoc exponit cum subdit: et in saeculum subsequutivum hujus saeculi. Sicut oliva neque in hyeme neque in aestate suam amittit viriditatem, sic sancti viri neque in prosperis neque in adversis amittunt virtutum decorem.

11. Confitebor tibi in saeculum, quia fecisti. Ergo quia me talem fecisti, ideo laudabo te in aeternum. Magna confessio, magna gratiae commendatio est, dicere Deo, Quia fecisti. Quid est quod fecisti? Utique 0856C hoc quod ego sicut oliva fructifera in domo Dei, speravi in misericordia Dei. Nam quid ego feci, nisi malum? Deus autem est qui operatur in nobis et velle et operari pro bona voluntate (Philip. 2.) . Et ideo cum patientia expectabo nomen tuum idest, gloriam et deificationem nominis tui: vel nomen tuum, Jesum, idest, Salvatorem: quoniam bonum est in conspectu sanctorum tuorum. Non dicit in conspectu impiorum, sed in conspectu sanctorum bonum esse nomen Domini. Non enim habent oculum aut palatum cordis, ut videre aut gustare valeant quam bonus et quam suavis est Dominus. Homo nesciens quid sit mel, nisi gustaverit, nescit quid dicat. Ideo magis ad experimentum invitans Psalmus, Gustate, inquit, et videte quoniam suavis est Dominus. Ac si dicat: Tunc videbitis si gustaveritis. Si nihil dulce esset martyribus, nequaquam tantas tribulationum amaritudines aequo animo tolerarent. Bonum est nomen tuum in conspectu sanctorum tuorum. Bonum est mihi, quando audio Deus. Bonum est mihi, quando audio Jesus. 0856D Hoc nomen audire possunt et boni et mali: non autem gustare nisi sancti. Et quanto quisque sanctior est, tanto dulcius et suavius sapit nomen Domini in corde ejus. Tanto etiam patientius et desiderabilius expectat, ut tandem videre mereatur quod amat.