Psalmus LIV.

267 2. Exaudi Deus orationem meam, et ne despexeris deprecationem meam: ((Vers. 3.)) Intende mihi, et exaudi me. Quasi dicat: O vos fideles mei in tribulationibus positi, nolite deficere: sed in Domino sperantes, et remunerationem ab eo expectantes, meo exemplo orate: quia ego in passione positus, sic oravi ad Dominum: O Deus Pater, exaudi propter dignitatem Filii tui orationem meam, resuscitando me a morte, et clarificando in passione. Ac si diceret: Pater clarifica, Filium tuum, ut Filius tuus 0860B clarificet te (Joan. 17.) . Et ne despexeris deprecationem meam, id est, propter humanitatem assumtam ne habeas vilem deprecationem meam, quam facio pro evitandis malis: sed potius intende mihi, id est, ipsam humanitatem fac intensam, id est, perseverantem in oratione, vel in virtutibus, et in augmento bonorum operum. Et sic exaudi me. Quando in divina pagina oratio, et deprecatio simul ponitur, a se invicem differunt: quia oratio est, quando aliquid honestum petimus, scilicet de his, quae volumus assequi. Deprecatio vero pro evitandis malis, de his scilicet, quae a nobis volumus repelli. Sciendum quoque est, quod plerunque quorundam deprecationem omnipotens Deus et exaudit et despicit. Hinc est, quod Israeliticis carnes, quas male petierunt, iratus tribuit (Exod. 16.) : sed quantum eorum postulatio sibi displicuerit, etiam puniendo monstravit. Unde scriptum est: Adhuc escae eorum erant in ore ipsorum, et ira Dei ascendit super eos (Num. 11; Psal. 77.) . Sic etiam, quando more 0860C caeterarum gentium, quae erant in circuitu, regem a Deo petierunt: eis regem habere permisit quidem: sed quantum eorum petitio sibi displiceret, Samueli significavit dicens: Audi vocem populi in omnibus, quae loquuntur tibi. Non enim te abjecerunt, sed me, ne regnem super eos (1. Reg. 8.) . Quod etiam testatus est Samuel dicens: Vos autem projecistis Dominum Deum vestrum qui solus salvavit vos de universis malis, et tribulationibus vestris (1. Reg. 10.) . Sic ergo suam orationem exaudiri postulat, ut ejus deprecationem Deus non despiciat: sed exauditio ipsius gratiam simul contineat, et utilitatem. Cui sententiae verba videntur congruere, quae sequuntur.

3. Intende mihi, et exaudi me. Tunc enim mihi intendit Dominus, et non solum orationem meam, sed me exaudit: quando id quod ego postulo, ad utilitatem animae meae tribuit. Et quasi quaereretur: Quae tibi necessitas, ut sic te postules exaudiri? Contristatus sum (inquit) in exercitatione mea, et conturbatus sum ((Vers. 4.)) a voce inimici, et a tribulatione peccatoris. 0860D Dominum nostrum Jesum Christum in exercitatione passionis suae inimici Judaei maledicendo et tribulando contristaverunt, et conturbaverunt. Unde ipse ait: Tristis est anima mea usque ad mortem (Matth. 26.) . Adhuc Ecclesiae inimici non cessant membris, aut mala facere, si possunt, aut si non possunt, vel detrahere et derogare. Hinc in alio psalmo dicitur, Qui retribuunt mala pro bonis detrahebant mihi (Psal. 37.) . Et alibi: In idipsum adversum me susurrabant omnes inimici mei: adversum me cogitabant mala mihi. Verbum iniquum constituerunt adversum me, etc. (Psal. 40.) . De quibus 268 adhuc subditur: Quoniam declinaverunt in me iniquitates. Accusando et criminando, sicut scriptum 0861A est: Nonne bene dicimus, quia Samaritanus es, et daemonium habes (Joan. 8.) ? Et in ira molesti erant mihi. Verberando, colaphizando: et non juste, sed in ira, id est, propter iram suam. Scriptum est quippe: Fili accedens ad servitutem Dei, sta in justitia et timore, et praepara animam tuam ad tentationem (Eccles. 2.) . Non ait ad quietem et securitatem, sed ad timorem et ad tentationem. Omnes enim, qui pie volunt vivere in Christo, persecutionem patiuntur (2. Tim. 3.) . De justis et am alibi sic Sapiens loquitur: Aestimata est afflictio, exitus illorum: et ab itinere justo abierunt in exterminium (Sap. 3.) . Similiter et Apostolus: Lapidati sunt, secti sunt, tentati sunt, in occisione gladii mortui sunt, circuierunt in melotis, in pellibus caprinis, egentes, angustiati, afflicti (Hebr. 12.) . Insuper, et ipse Salvator de se ipso loquens ait: Nonne haec oportuit pati Christum, et ita intrare in gloriam suam (Luc. 24.) ? Ad hoc pertinet, quod subjunctum est:

5. Cor meum conturbatum est in me, et formido mortis 0861B cecidit super me. Hinc scriptum est in Evangelio: Coepit pavere, taedere et tristis esse Jesus, et angelus Domini confortabat eum (Luc. 22.) . Nec tamen nobis credendum est, ut Redemptor noster, qui potestatem habebat ponendi animam suam, et iterum sumendi eam (Joan. 10.) , quantum ad personam suam ullam mortis habuisset formidinem. Sed secundum membra sua hoc dictum accipimus: quae quamvis in spiritu fortia sint, tamen quia caro est infirma (Matth. 26.) , turbantur aliquando inter se propter poenam, et mortis amaritudinem timent. Propter hoc subdit:

6. Timor et tremor venerunt super me. Timor ad animam: tremor ad corpus referri potest. Hinc est, quod ipse ait: Mi Pater, si possibile est, transfer calicem istum a me (Matth. 26.) . Atque ut se maxime timore percitum fuisse ostenderet, non semel tantum, sed ter oravit, eundem sermonem dicens (Matth. 26.) : et etiam in agonia factus prolixius 0861C orabat: et factus est sudor ejus, sicut guttae sanguinis decurrentis in terram (Luc. 22.) . Haec etiam verba plus pertinent ad membra, quam ad caput. Et contexerunt me tenebrae. Id est, Judaei tenebrosi et caeci. Nisi enim caeci fuissent, et diabolicis tenebris obumbrati, saltem ex tantis virtutibus et miraculis Christum cognoscere potuissent (Joan. 10.) . Vel in eo, quod ait, Cor meum conturbatum est intra me, potest ira intelligi, de qua dicitur alibi: Turbatus est prae ira oculus meus (Psal. 6.) . Et si oculus turbatus est, quid sequitur? Et formido mortis cecidit super me: vita nostra dilectio, mors odium est. Cum coeperit homo timere ne oderit quem diligebat, mortem timet, et acriorem mortem et interiorem, qua occiditur anima non corpus. Inde timor, et tremor venerunt super me, et contexerunt me tenebrae. Quoniam qui odit fratrem suum, in tenebris est (1. Joan. 2.) . Et quid sibi ait in illa exercitatione, et infirmitate positus?

7. Et dixi, Quis dabit mihi pennas, sicut columbae, 0861D et volabo, et requiescam? In hac tribulatione non desperavi, sed dixi, id est, ita Patrem meum oravi: Resuscita me Pater apud temetipsum. Nam quis alius praeter te, mihi existenti sicut columbae, id est, innocenti et sine felle amaritudinis, dabit pennas, id est, agilitatem et possibilitatem, et volabo, id est, 269 transibo de hoc mundo ad Patrem (Joan. 13.) , de Judaico populo ad Gentilem, et ibi requiescam? Et non frustrabitur oratio mea.

8. Nam Ecce elongavi fugiens, et mansi in solitudine. In manifesto est, quod ego fugiens, idest, celeriter a morte resurgens, elongavi mundum vel Judaicum populum, et mansi in solitudine, idest, in caelo, vel in Gentilitate. Desiderant sancti viri pennas sicut columbae, idest, spirituales virtutes, ut mente relictis terrenis volare possint per caelestem contemplationem, 0862A atque in amore Dei requiescere. Et frequenter pius Dominus implet desiderium eorum, ut elongent fugientes tumultus carnalium cogitationum, atque in solitudine maneant, idest, in quiete mentis suae delectabiliter requiescant. Et ut hoc mihi contingeret, non confidebam in viribus meis.

9. Exspectabam eum, qui salvum me fecit a pusillanimitate spiritus, et tempestate, id est, spem meam ponebam in Domino, qui salvavit me, ne fierem pusillo animo. Et a tempestate, idest, ab omni commotione. Pusillanimitatem spiritus habuit Petrus, quando ventum validum et maris tempestatem videns expavit. Et cum caepisset mergi, adjutorium sui Salvatoris exspectabat. Unde et clamabat: Domine, salvum me fac. Et extendens Jesus manum apprehendit eum atque a pusillanimitate spiritus et tempestate salvavit eum. Et tamen reprehendit dicens: Modicae fidei quare dubitasti (Matth. 14.) ? Sic plerumque electi cum validas tentationum impulsiones vident, ex infirmitate animi tempestatem et periculum 0862B salutis timent, et sic mergi incipiunt: sed tamen non pereunt, quia exspectantes et petentes auxilium divinum, salvi fiunt. Sed sicut ipsi salvantur, ita econtrario reprobi demerguntur. De quibus prophetando protinus, et orando subjungit:

10. Praecipita, Domine, et divide linguas eorum. Qui se male extulerunt. Expedit eis (Ex Augustino) ut praecipitentur: qui male conspiraverunt, expedit ut linguae eorum dividantur. Quidam per superbiam construxerunt altam turrim, et Dominus divisit linguas eorum (Gen. 11.) . Tunc se coeperunt non intelligere. Hinc facta est origo linguarum multarum. Antea enim una lingua erat. Sed lingua una cordibus humilibus proderat. At ubi illa collectio inter conspirationem superbiae praecipitata est, pepercit illis Deus, ut divideret linguas eorum, ne sese intelligendo, perniciosam facerent unitatem. Per superbos homines divisae sunt linguae. Per humiles Apostolos congregatae sunt linguae. Spiritus superbiae 0862C dispersit linguam. Spiritus sanctus congregavit linguas (Act. 2.) . Qui volunt unam linguam. veniant ad Ecclesiam: quia in diversitate linguarum carnis, una est lingua in fide cordis. Praecipita et divide linguas eorum. Quare? Quoniam vidi iniquitatem et contradictionem in civitate: Iniquitatem in actu: contradictionem in verbis, in civitate, idest, in societate pravorum vidi. Est quaedam civitas turbulenta. Ipsa erat quae turrim aedificaverat. Ipsa confusa est, et appellata est Babylonia: ipsa per innumeras gentes dispersa (Gen. 11.) . Inde congregatur Ecclesia in desertum bonae conscientiae. Venit Christus: contradixit ei civitas iniqua. Extendebat ille manus 270 ad populum non credentem et contradicentem. Quod ergo hic ait, Iniquitatem, perfidia illorum potest intelligi. Si enim justus est qui ex fide vivit, iniquus est qui non habet fidem. Igitur infidelitas est iniquitas. Nec solus iniquus est qui non credit, sed etiam is, qui male vivit. De talibus enim loquitur Apostolus, Qui confitentur se nosse 0862D Deum, factis autem negant (Rom. 1.) . Adhuc sane illius civitatis reliquiae saeviunt et contradicunt: de qua adhuc subjungitur:

11. Die ac nocte, idest, assidue circumdabit eam super muros, idest, super majores ejus iniquitas. Plerumque dicunt homines: Nemo remaneret paganus, si illi fierent Christiani. Qui ergo nondum fiunt Christiani, quasi muri sunt illius civitatis, et non credentis et contradicentis. Quicumque alium defendit in peccato, murus est civitatis iniquae. Et labor in medio ejus, et injustitia. Ideo labor ibi, quia iniquitas ibi, quia injustitia ibi. Ubicumque videris ini quitatem, ibi intellige laborem. Qui iniquus est, numquam pacem habebit. Torquet enim eum conscientia sua, et ipse est hostis suus. Semper in superbia labor est, sicut econtrario quies in humilitate. 0863A Hinc Salvator nos admonet dicens: Discite a me quia mitis sum et humilis corde, et invenietis requiem animabus vestris (Matth. 11.) . Unde enim illi laborant, nisi quia non sunt mites et humiles torde?

12. Et non defecit de plateis ejus usura et dolus. Attende populum Judaeorum, et vide quomodo semper in eis regnent haec duo vitia, scilicet dolus et usura. Plateae hujus civitatis sunt superbia, luxuria, cupiditas, avaritia, et caetera talia. Via civitatis hujus lata et spaciosa est, quae ducit ad mortem (Matth. 7.) . Usura est quando plus exigitur quam commodatur. Est alia pejor usura, quando non dimittis quod tibi debetur: et oculus cordis tui turbatur in eo versu, quo dicitur: Dimitte nobis debita nostra, etc. (Matth. 6.) . Verbum contumeliosum audisti? Vis exigere damnationis supplicium: foenerator injuriarum es. Pugno percussus es? Interfectionem quaeris: usura mala est. Tales usurae abundant in illa civitate. Dolus est, quando aliud corde tegitur, aliud ore pronuntiatur. 0863B Iniqui autem semper volunt occultare quod sunt, et demonstrare quod non sunt. Deinde populum illum ostendit ideo esse merito puniendum, quia prius familiaris extitit, et postmodum Domino suo maledixit. Graviora autem sunt mala, quae ab amicis inferuntur.

13. Quoniam si inimicus meus, idest, Gentilis populus maledixisset mihi, sicut Judaicus maledixit: sustinuissem utique, tolerabilius et mitius judicassem. Et si is qui oderat me, quando idola adorabat, super me magna loquutus fuisset, idest, per superbiam insultasset: magnificaret se super me, atque minaretur mihi quicquid posset: Abscondissem, idest, subtraxissem me forsitan ab eo. Haec autem verba de Juda traditore specialius intelligi possunt, quia a Judaeis se abscondit Jesus: a Juda autem minime se abscondit. Sed quid est quod ait Forsitan? Numquid apud Deum aliquid esse potest incertum? Sed haec ambiguitas sermonis secundum usum posita est humanae locutionis. 0863C Sic enim 271 solemus loqui: Forsitan illuc ibo, forsitan hoc faciam. De inimicis, inquam, tolerabilius agendum esset.

14. Tu vero, o Juda, homo secundum carnalitatem, unanimis, per simulationem, Dux meus, per praedicationem, et notus, per fidem: qui simul conversans mecum, dulces capiebas cibos, tam corporales quam spirituales. Tu, inquam, o Juda, o popule perverse, cum in tanto malo perseveres, numquid tolerandus es? Judas et populus ejus significant falsos fratres intra sanctam Ecclesiam, qui cum simulate vivunt, tanto gravius, quanto interius sunt, electos premunt. Quos tamen exemplo suo Dominus sustinere docet: sed ipsi poenam aeternam non evadent. Qui tales sunt, audiant mortis sententiam, qua subditur:

15. Veniat mors super illos, et descendant in infernum viventes. Mors super illos veniet, quando eos damnatio aeterna operiet. Viventes (Ex Augustino) in infernum descendunt, qui malum esse intelligunt quod faciunt, nec tamen ab ipso desistunt. Quid est 0863D viventes? Scientes quia pereunt. Talibus multo gravior damnatio quam caeteris incumbit, sicut scriptum est: Servus qui scit voluntatem domini sui, et non facit, plagis vapulabit multis (Luc. 12.) . Timeant ergo falsi fratres, simulatores, detractores, religionem habitu ostentantes, in religione tamen non viventes. Ad illos enim pertinet haec sententia, qua dicitur: Veniat mors super illos et descendant in infernum viventes. Quare?

16. Quoniam nequitiae in habitaculis eorum. Et non solum in angulis, sed etiam in medio eorum. Ac si dicat: Usquequaque pleni sunt nequitia: vel in habitaculis, idest, in corporibus eorum, in quibus temporaliter peregrinantur et militant (2. Cor. 5.) , sunt nequitiae. Et in medio eorum, idest, in corde, nequitias quas faciunt, ex toto corde faciunt. Illi qui tales sunt, pereunt. Ego autem ad Dominum clamavi, et Dominus salvavit me. Si te afflixerit inimicus, clema 0864A ad Deum: et salvabit te. Hinc in alio psalmo ait: Invoca me in die tribulationis, et eruam te (Psal. 80.) .

18. Vespere et mane, et meridie narrabo et annuntiabo, et exaudiet vocem meam. Vespere (Ex August.) Dominus in morte: mane in resurrectione: meridie in ascessione. Narrabo vespere patientiam mortis. Annuntiabo mane vitam resurgentis. Orabo ut exaudiat meridie, ad dextram Patris. Exaudiet me qui interpellat pro nobis. Itaque fratres quos in ipsa congregatione parietum horum videtis turbulentos, elatos, perversos: ipsa est palea dominicae areae. Cum ille in ultimo ventilabit, tota palea volabit (Matth. 3.) . Sed nos quid, nisi cum isto cantemus, et oremus, et plangamus in psalmo? Et tamen dicamus securi quod sequitur, Vere exaudiet vocem meam: quia,

19. Redimet in pace animam meam. Ipse est enim pax vera. In pace anima redimitur, quando de vitiis ad virtutes, sive de hoc mundo ad Patrem per omnipotentis Dei gratiam transfertur. A quibus redimet? 0864B Ab his qui appropinquant mihi. Nam ab his qui longe sunt a me, facilis caussa est. Non me (Ex August.) tam cito fallit, qui dicit: Veni, idolum adora. Multum longe est a me, quia paganus est. Periculosius est mihi de Christiano, qui mecum habitat in domo: et sub imagine religionis laqueum mihi 272 parat deceptionis. Bene dico, Qui appropinquant mihi: Quoniam inter multos erant mecum. Multa est palea et pauca grana. Multi sunt vocati, pauci vero electi (Matth. 20.) . Isti autem non erant de paucis salvandis, sed inter multos, idest inter illos, qui pertinent ad paleam et ad perditionem, erant mecum. In tritico non erant mecum, sed in palea erant mecum: quia appropinquat palea tritico. In sacramentis erant mecum, in caritate non erant mecum.

20. Exaudiet Deus, et humiliabit illos qui est ante saecula. Quia (Ex August.) etsi ex tempore Christus Deus noster ex Maria Virgine, tamen in principio erat Verbum, et Verbum erat apud Deum, et Deus 0864C erat Verbum (Joan. 1.) . Exaudiet humiles in aeternitate: humiliabit illos in damnatione, qui erecti sunt in dissensione. Et merito: Non enim est illis commutatio. Quia non mutantur in melius, sed descendunt in pejus. Et non timuerunt Deum. Sicut timor Domini initium sapientiae (Psal. 110; Prov. 1 et 9.) : ita non timere Deum mortis initium est. Beatus homo qui semper est pavidus. Qui vero mentis est durae, corruet in malum (Prov. 28.) . Unde et subditur:

21. Extendet manum suam in retribuendo. Hoc in judicio erit, quando Deus ultricem manum suam amplificabit in vindictam. Hinc alibi minatur, dicens, Levabo ad caelum manum meam. Si acuero ut fulgur gladium meum, et arripuerit judicium manus mea, reddam ultionem hostibus meis, et his qui oderunt me, retribuam (Deut. 32.) . Et vere digni sunt ut puniantur: Contaminaverunt enim testamentum ejus. Quia illum qui testamento legis ad salutem pronuntiatus est, contemserunt. Ideo,

22. Divisi sunt ab ira vultus ejus. Ira enim et severitas 0864D Dei, propter hoc peccatum, divisit eos per diversas partes mundi. Ista etiam verba videntur ad haereticos pertinere. Ipsi enim contaminare testamentum Dei non desistunt, dum Scripturas sanctas prave intelligunt et exponunt. Dei testamentum contaminant: quia ex ipso mendacium et errorem approbare non cessant. Et ideo divisi sunt ab ira vultus ejus. Ab ira severitatis Dei sunt divisi. Non enim quod dicit Donatus, dicit Sabellianus. Neque quod dicit Sabellianus, dicit Arianus. Ab unitate catholicae Ecclesiae separati, per multos errores divisi sunt. Et appropinquavit cor illius. Ut intelligamus voluntatem illius. Multum valet nobis ad intelligendum Deum, haereticorum divisio. Multa enim (Ex August.) . latebant in Scripturis, et cum praecisi essent haeretici quaestionibus agitaverunt Ecclesiam Dei. Aperta sunt quae latebant, et intellecta est voluntas Dei. Numquid enim de Trinitate perfecto 0865A tractatum est, antequam obsisterent Ariani? Nec de ipsa unitate Christi enucleate dicta erant quae dicta sunt, nisi postea quam separatio illa urgere caepit infirmos fratres. Idcirco illi qui noverant haec tractare atque dissolvere, ne perirent infirmi, sollicitati quaestionibus, impiorum sermonibus et disputationibus suis, obscura legis deduxerunt in publicum. Ergo illi divisi sunt ab ira vultus ejus: et nobis ad intelligendum appropinquavit cor illius. Oportet (inquit Apostolus) haereses esse, ut probati manifesti fiant inter vos (1. Cor. 11.) . Molliti sunt sermones ejus super oleum, et ipsi sunt jacula. Quaedam enim in Scripturis dura videbantur: exposita emollita sunt. Et 273 bene super oleum, quia oleum fovet carnem, suavitas vero sermonum Dei fovet animam. Et ipsi sunt jacula. Armaverunt enim (Ex August.) praedicatores. Et ipsi sermones diriguntur in pectora audientium ab instantibus opportune importune. Quod sermones Dei sunt jacula, testatur Apostolus ubi ait: Sermo Dei vivus et efficax, et penetrabilior 0865B omni gladio ancipiti, etc. (Hebr. 4.) . Sed tu forte nondum idoneus es, qui armeris his jaculis.

23. Jacta super Dominum curam tuam. Id est omnia ab ipso expecta, et a te nihil. Curam hominis Salomon vermem dicit, qua homo corroditur sicut pannus a tinea (Prov. 26.) . Curam ergo tuam super Dominum jacta. Ipsum cogita, quatenus apud te maneas tranquillus. Et ipse te enutriet, in fide et moribus, in doctrina, et virtutibus. Et licet hic habeat modo tentationem, non dabit in aeternum fluctuationem justo, id est, commotionem, vel conturbationem: sed quietum eum faciet in vita aeterna. Non dabit in aeternum fluctuationem justo. Quia etsi ad tempus fluctuamus, et tentamur, et affligimur, anchoram nostram in caelo fixam habemus. Justo igitur fluctuationem in aeternum non dabit, quia post tentationem fluctuum, portum quietis in aeternum illi praeparabit. Quis est ille portus? Venite benedicti Patris mei, percipite regnum quod vobis praeparatum 0865C est ab origine mundi (Matth. 25.) .

24. Tu vero, Deus, deduces eos in puteum interitus. Unde dicturus est: Ite maledicti, in ignem aeternum (Ibid.) . Puteum dicit infernum, propter profunditatem et obscuritatem. Iste locus iniquis praeparatus est, ut in eo, tanquam in profundo puteo cadant et intereant. Deducet Deus in puteum interitus, non quod ipse sit auctor culpae eorum, sed quod ipse judex iniquitatis eorum. Quam iniquitatem ostendit, cum subjungit, Viri sanguinum, Id est, persecutores et sanguinis effusores: Et dolosi, qui per simulationem et fraudem incautas decipiunt animas: Non dimidiabunt dies suos, ut revertantur ad poenitentiam: sed continuabunt eos in malitia, usque in finem. Non de omnibus intelligendum est. Multi enim post effusionem sanguinis et dolositatem conversi sunt ad poenitentiam et salutem. Sed de illis tantum, qui divisi sunt ab ira vultus ejus. Sancti viri dies suos dimidiant, quia quod in caeteris diebus delinquunt, in quadraginta aliisque poenitentialibus diebus 0865D jejuniis et orationibus persolvunt. Sive quia alii in pueritia, alii in adolescentia, alii vero in senectute ad Deum convertuntur. Recte ergo subjunctum est: Ego autem sperabo in te, Deus. Id est, non in mundo, non in homine spem meam constituam: sed in te.