Caput XIV.

1031B

Vers. 1.— Pereat Samaria, quoniam ad amaritudinem concitavit Dominum ((Al. Deum)) suum , etc. Paulo ante dixerat: Consolatio abscondita est ab oculis meis, quoniam ipse inter fratres dividit, et eum effectum quo Israelis miseretur ostenderat; nunc vero Assyrii internecione descripta, adversum Samariam rursus incanduit. Quod utique non de varietate fecit, sed de gravitate sententiae. Postquam enim et pietatem et virtutem veri Dei, qui superbum regem, quasi nullo negotio consumsisset, ostendit, sicque eum paratum esse ad defensionem piorum, ut gaudiis eorum magnarum gentium impenderet ultiones: merito Samariae, ut disperiret, quasi inflammatus optavit, quae suis videlicet sceleribus effecisset, ut hic tam bonus Dominus non propugnator illius, sed depugnator existeret: ac si diceret: Cum beneficia nostri, 1031C qui aeternus est, rectoris aspicio, magis magisque Israelis crimen horresco, qui videlicet carere tali praesidio laborarunt.

473 Vers. 2.— Convertere, Israel, ad Dominum Deum tuum, quoniam corruisti in iniquitate tua. Miro contextu procedit oratio. Exclamaverat quippe, quod ad gravandum Samariae peccatum valeret, sed quoniam idipsum miserando potius quam execrando fecerat, secunda saltem remedia, quae vulneri medicentur apportat: et quia noluerunt continuae devotionis praesidia complecti, subsidia poenitentiae et emendationis assumant. Si ergo te faciunt, o tu Israel, vel pericula meliorem, convertere ad Dominum Deum tuum, a quo nunquam debueras averti: et illud ipsum quod in tua iniquitate corrueras, exsecratus, munera confessionis assumito. Hoc est enim, quod ait:

Vers. 3.— Tollite vobiscum verba, et convertimini ad Dominum, et dicite ei: Omnem aufer iniquitatem, et accipe bonum: tu enim solus potes reatum, quo 1031D premimur amovere. Quid autem bonum sit, quod ut acciperet, obsecrabat, sequens versus ostendit, Et 1032A reddemus vitulos labiorum nostrorum. Sic enim carmina quoque sancta docuerunt, ut immolemus Deo sacrificium laudis (Psal. 50.) , quia grata ei sit oblata ex puro corde laudatio super vitulum novellum, ungulas et cornua producentem. Eloquere ergo adversum te, Israel, injustitias tuas Domino, quarum cupis remissionem mereri. Sed quid his adjiciat, audiamus.

Vers. 4.— Assur non salvabit nos, super equum non ascendemus, nec dicemus ultra, dii nostri, opera manuum nostrarum: quia ejus qui in te est, misereberis populi. Quod ait, Assur non salvabit nos, de exemplo Judae videtur assumtum. Nam Regum narrat historia (4 Reg. 18.) , quoniam cum Rapsaces nomine dux Assyrius missus regis Sennacherib, ad compellendos atque terrendos eos, qui Jerosolymis clausi fuerant, advenisset, inter caetera, quae gloriose ac superbe de Assyriis praedicabat, adjecit quod duo millia equorum Sennacherib esset paratus educere, quorum sessores totus Judae exercitus non 1032B possit offerre: et qua dementia adversum se tanti principis copias incitarent. Si saluti suae proinde consulerent, ejus dederentur imperio, qui non minus subjectis liberalis, quam severus contumacibus appareret. Verum incolae Jerusalem in solius Dei virtute liberationis suae fiduciam reponentes, comminationum hostilium taciti sprevere jactantiam. Ad Judae ergo confidentis exemplum, etiam Israelem sermo nunc monentis instituit: ut ipse videlicet longa servitute correctus, jam devotionem incipiat fratris imitari, quam ille tempore Assyriae obsidionis ostendit. Nec dicemus, inquit, ultra, dei nostri, opera manuum nostrarum. Id est, desinemus, quae manu artificum fiunt simulachra venerari, postquam et fratre teste cognovimus, quia populi in tuo cultu 474 permanentis misereri bonus arbiter non desistas. Huic autem vestrae confessionis oblatui, quid a Deo nostro referatur, accipite.

Vers. 5-8.— Sanabo contritiones eorum, diligam 1032C eos spontanee: quia aversus est furor meus ab eis. Ero quasi ros Israeli, germinabit quasi lilium, et erumpet radix ejus quasi ((Al. ut)) Libani. Convertentur sedentes in umbra ejus, vivent tritico, et germinabunt quasi vinea, memoriale ejus sicut vinum Libani. Diversis comparationibus et liberationis dulcia, et libertatis insignia, et amoenitatem excultorum describit arvorum, quae sicut tempore nimirum quo persultat hostis, squalore plurimo vestiuntur, ita cum securitas pacis cultorum exercet industriam, et ubertas passim visitur et venustas. Sic ergo, Israel, cum captivitatem tuam prospera, quae sunt promissa depulerint, pulchritudo te libertatis et laetitiae dulcedo ita implebit ac vestiet, ut non vilibus quibusque germinibus, sed liliis et rosetis ((Al. rosis)) stillantia prata visantur: mea quippe clementia meaque gratia, instar tibi roris illabitur, ut omni pedore deposito, invocationis ornamenta percipias. Quod ne tibi dubites pro magnitudine sui posse contingere, procedit in fratre, id est, in Juda de Assyriis manibus liberando. 1032D Qualem ergo illi gloriam conferet optata quidem, sed vix sperata libertas: talis etiam te manebit, 1033A si tamen dignus cui conferatur, appareas. Vivetis quippe tritico, et germinabitis quasi vinea, quae translata ex Aegypto, Palaestinam latis finibus occupaverat, et memoriale vestrum sicut vinum erit Libani: id est, gloriae vestrae erit tanta flagrantia, quanta vini quod optimum in monte Libano generatur.

Vers. 9.— Effraim, quid mihi ultra idola? ego exaudiam et dirigam eum, ut abietem virentem, ex me fructus tuus inventus est. Quae cum ita sint, inquit, ut disputatio nostra perdocuit: id est, unam hanc esse viam salutis, quam cultus nostri numinis religioque patefecit: ponite profanitati ((Ant. profanitatis)) saltem modum, cujus nunquam sentire debueratis exordium: et uni, qui verus est, Domino, tota fide ac devotione cohaerescite: nec veritatem ejus in mendacio tenendam putetis, ut incommunicabile nomen idolis adscribatis. Sed scitote, quod non solum praeceptis, verum ipsa negotiorum voce didicistis, me unum esse, cujus sicut cultores aeterna foelicitate potiantur, 1033B ita desertores aeternis miseriis obruantur. Ego sum enim qui exaudio supplicantes, qui possum et soleo sanare contritos, dirigere contortos, foecundare steriles, invenire pereuntes, suscitare mortuos, et in eam celsitudinem, quos vegetavero, sublimare, ut de palmis aut rubis in abietes et cupressos profecisse videantur.

475 Vers. 10.— Quis sapiens, et intelligit ista? intelligens et sciet haec? quia rectae viae Domini, et justi ambulabunt in eis: praevaricatores vero corruent in eis. Merito volumen suum admiratione conclusit, cujus utilitatem et per praecepta et per exempla monstraverat. Simul, ut doceret, caussam omnem peccatorum et miseriarum de stultitia contigisse, laudavit sapientem, qui omnia quae sunt disputata perpendens, utilitatem viarum sacrarum finemque cognosceret: quod per eas justi videlicet cum severitate graderentur, praevaricatores autem quique corruerent, admittendo videlicet sacrilegia, 1034A et exitia sustinendo. Notandum sane quod etiam loca ista, quae secundum praedictam a propheta historiam, prout captus noster ferebat, exposui, etiam ad majorum rerum significationem possint valere. Nam illud quod de Sennacherib dictum est, Ero mors tua, o mors, ero morsus tuus, inferne, etiam de ampliore negocio, secundum quod gentium magister ostendit, accipi potest. Nam cum ad Corinthios super manifestanda resurrectione loqueretur: Ubi est, mors, inquit, aculeus tuus? ubi est, mors, victoria tua? Deo autem gratias, qui dedit nobis victoriam per Jesum Christum Dominum nostrum (1. Cor. 15.) . Hic enim quasi ventus urens, quippe qui ignem venerit mittere super terram (Luc. 12.) , de deserto 476 ascendisse perhibetur, quia de utero Virginis, ad quam secundum naturae leges vir quasi cultor cesserat, germinavit: et venas mortis fontemque ejus fecit arescere, ut non haberet jus secundo repetendi eos, quos semel in aeterna gaudia Redemptor suscitasset. Incarnationis siquidem ipsius sacramento, ros gratiae 1034B in Ecclesiarum arva descendit, ut passim diversis virtutibus fructuosa vitis liliaque prodirent, et fieret multiplicationis fidelium tanta faelicitas, quanta esset agri pleni frugibus, fructibus, floribus gloriantis. Sicque convertentur sedentes in umbra ejus, idest diversae nationes sub protectione Ecclesiae requiescere concupiscent, ut et corporalis, et spiritualis vigoris alimoniam in vino, et tritico consequantur. Igitur illa, quae sub Ezechia est, impleta liberatio, a libertate, quam Christus tradidit, et cumulatius explicetur, et gratius. Quis sapiens, et intelliget ista? Intelligens, et sciet haec? Quia videlicet positus sit Dominus in ruinam et resurrectionem multorum: nec per calles ejus confidenter incedant, in quibus sectatores criminum collabuntur, nisi qui ex toto pectore confitentur Christum Dei esse virtutem Deique sapientiam, unusque cum eo fieri spiritus, votis studiisque contendunt.

 

 

1033B