Caput IV.

Virum in paradiso non factum, sed positum: at in eo factam mulierem, per quam ille fuit deceptus. Tum quid sit operari, et custodire?

24. Et apprehendit Deus hominem quem fecit, et posuit eum in paradiso operari, et custodire. Vides quoniam 0284A qui erat, apprehenditur. Erat autem in terra plasmationis suae. Apprehendit ergo eum virtus Dei inspirans processus et incrementa virtutis: denique in paradiso eum collocavit; ut scias apprehensum quasi afflatum divina esse virtute. Quo loci illud adverte, (Dist. 40, c. Illud autem) quia extra paradisum vir factus est, et mulier intra paradisum, ut advertas quod non loci, non generis nobilitate, sed virtute unusquisque gratiam sibi comparat. Denique extra paradisum factus, hoc est, in inforiore loco, vir melior invenitur; et illa quae in meliore loco hoc est, in paradiso facta est, inferior reperitur. Mulier enim prior decepta est, et virum ipsa decepit. Unde apostolus Petrus subjectas fortiori vasi mulieres sanctas viris suis velut dominis obedire 0284B memoravit (I Pet. III, 1) . Et Paulus ait: Quia Adam non est seductus: mulier autem seducta in praevaricatione fuit (I Tim. II, 14) . Et inde contuendum quia nemo debet sibi facile praesumere. Nam ecce illa quae in adjumentum facta est viro, praesidio virili indiget; quia vir caput est mulieris: ille autem qui adjumentum uxoris habiturum se esse credebat, lapsus est per uxorem. Unde nemo 154 debet facile alteri se credere, nisi cujus virtutem probarit, nec arrogare sibi qui se pro auxilio putarit adscitum: sed magis si invenerit fortiorem cui se putabat esse praesidio, ab ipso gratiam mutuetur, sicut et viros mulieribus honorem impertire apostolus Petrus praecipit dicens: Viri similiter cohabitantes secundum scientiam tamquam infirmiori vasi muliebri impartientes honorem, 0284C tamquam cohaeredi gratiae vitae; ut ne impediantur orationes vestrae (I Pet. III, 7) .

25. Ergo positus est in paradiso vir, facta est in paradiso mulier. Sed etiam tunc priusquam a serpente mulier deciperetur, habuit viri gratiam, quoniam de viro sumpta est: licet hoc sacramentum magnum sit, sicut Apostolus dixit (Ephes. V, 32) . Et ideo causam vitae ex eo traxit. Ideoque de viro tantum Scriptura dixit, quia posuit eum in paradiso operari et custodire. Non idem est operari et custodire. In opere enim quidam virtutis processus est, in custodia quaedam consummatio operis deprehenditur; eo quod quasi consummata custodiat. Haec duo ab homine requiruntur, ut et operibus nova quaerat, et parta custodiat, quod est generale. Philon 0284D autem, quoniam spiritalia Judaico non capiebat affectu, intra moralia se tenuit, ut dice et haec duo quaeri, opera in agro, custodiam domus. Et quamvis paradisus operibus, inquit, ruralibus non egeret; tamen quia primus homo lex posteritatis futurus erat, ideo legitimi etiam in paradiso speciem suscepit laboris, ut nos ad operationem et custodiam debiti officii, et haereditariae successionis munus astringeret. Haec duo ergo a te exiguntur sive moraliter, sive spiritaliter. Quod etiam psalmus te propheticus docet, quia scriptum est: Nisi Dominus aedificaverit 0285A domum; in vanum laboraverunt qui aedificant eam. Nisi Dominus custodierit civitatem, in vanum vigilant qui custodiunt eam. (Ps. CXXVI, 1.) Vides illos laborare qui in operis sunt aedificationisque processu; istos vero vigilare qui jam custodiam perfecti operis receperunt. Unde et Dominus Apostolis quasi jam perfectioribus: Vigilate, inquit, et orate, ne intretis in tentationem (Matth. XXVI, 41) ; docens perfectae naturae munus, et plenae virtutis gratiam esse servandam, nec quemquam etiam perfectiorem nisi vigilaverit, sui debere esse securum.