Caput VII.

Educto Joseph de carcere regis somnium proponitur, a quo et explicatur. Hoc Ambrosius tum rebus sui temporis, tum praesenti et futuro saeculo accommodat. Postea Josephi praemia, conjugium, liberos, frumenti distributionem mystice de Christo interpretatur; ac tandem nos ad emendum spiritalia alimenta hortatur.

36. Sed revertamur ad istum vini praepositum, qui quasi multo ebrius mero beneficii auctorem oblitus est diu: aliquando tamen, ut regi provideret 0657B interpretem, non quasi gratus, sed quasi callidus intimavit seriem rei gestae. Quo cognito, rex quoque eum jussit accersiri, erutumque de carcere interrogavit, si posset interpretari sibi somnium. Cujus explanatione delectatus, removit injuriam, honorem detulit. Itaque videte si non praesentibus et ista conveniunt. Injuria illata est prius quam cognosceretur a rege: gratia relata, ubi regi est cognitus. Ita rex vacat culpa; quia et id quod excepit vir sanctus injuriae, alienum fuit: et id quod recepit gratiae, regis est proprium.

37. Somnium autem ejus, et interpretatio hujusmodi est: Quaecumque, inquit, facit Deus, ostendit Pharao. Septem vaccae bonae, septem anni sunt; et septem spicae bonae, septem anni sunt. Somnium Pharao 0657C unum est. Et septem vaccae macrae, quae post illas ascendebant, septem anni sunt; et septem spicae macrae, et a vento corruptae, septem anni sunt. Erit septem annis fames. Verbum autem quod dixi: Quaecumque facit Deus, ostendit Pharao. Ecce septem anni veniunt ubertatis magnae in totam terram Aegypti. Veniet autem septem annis fames post haec, et obliviscentur ubertatem in tota Aegypto: et consumet fames totam terram, et non agnoscetur urbertas terrae a fame quae futura est post haec. Valida enim nimium. Quod autem iteravit somnium Pharao bis; quia verum erit verbum a Deo, et festinabit Deus facere illud. (Gen. XLI, 25 et seq.)

38. Vetus somnium, res recentes. Posterioribus priora consumpta sunt: et ubi erat ante ubertatis 0657D copia, ibi rerum omnium facta est indigentia. Quod si quis hujusmodi regi consilium dedisset, ut aliquid de superiori ubertate posteriori principatus sui servaret aetati, reliquo quoque tempori larga donandi affluentia redundasset. Sed immodica aevi superioris effusio etiam posteriora destituit, et homines diripientes universa, aliquem Joseph adhibere nolebant. 0658A Etsi non ego Joseph (quis enim istud) clamabam tamen vaccas illas pingues non solum lasciviam, sed etiam incuriam divinae significare reverentiae (de perfidis enim dictum est: Tauri pingues obsederunt me (Ps. XXI, 13) : et de Judaeorum populo scriptum est (Deut. XXXII, 15) : Impinguatus, 498 et obesus factus, et dilatatus est, et dereliquit eum qui fecit eum), et ideo somnium illud redundantiae saecularis perpetuum esse non posse: fore tempus quo his fames dura succederet.

39. Nec tamen hoc somnium uni aut duobus demonstratum arbitror, sed omnibus propositum; eo quod septem anni istius mundi pingues, et saeculari ubertate opimi, absorbeantur ab illis saeculis quae futura sunt, in quibus perpetua quies, et legis 0658B observantia spiritalis, quam Ephraem illa tribus patrum Deo fructuosa custodit. Bona vacca, non illa corporeo distenta ubere, sed abundans spiritalis lactis et gratiae, super cujus decorem cervicis Deus sedere se dicit, ut scriptum est: Ephraem vacca docta diligere victoriam. Ego autem transivi super decorem cervicis ejus (Ose. X, 11) . Non ergo impinguet caput nostrum oleum peccatoris, nec falsi fructus delectare nos debent, ne dicatur et de nobis: Seminastis impietatem, et iniquitates ejus vindemiastis. Manducasti fructum falsum, quia sperasti in curribus tuis (Ibid., 13) . Nec me movet quod habet spicas macras, et vento corruptas; quia et David tunc melior erat, quando sicut aranea tabescebat: et spiritus contribulatus sacrificium Dei est; et illi praestantiores 0658C evadunt, quos in hoc saeculo gravibus injuriis spiritus malignus exercuit.

40. Unde magis mystica meruisse praemia Joseph arbitror, quia de mysticis est locutus. Quid enim sibi vult annulus digito ejus insertus, nisi ut intelligamus pontificatum ei fidei esse delatum, ut alios ipse signaret? Quid stola, quae amictus est sapientiae, nisi tributum ei ab illo rege coelesti, prudentiae principatum? Torques aureus intellectum bonum videtur exprimere. Currus quoque significat fastigium sublime meritorum. Quis autem est qui ex gentibus accepit uxorem, nisi qui Ecclesiam ex nationibus sibi congregavit, et suscepit ex ea filium Manassen, per quem oblitus est omnes dolores suos quos habuit de sacrilegiis Judaeorum? Suscepit alium quoque 0658D filium Ephraem, per cujus profectum claruit quod suscepta in carne humilitas et divinitatem non humiliavit, et gloriam cumulavit.

41. Denique quicumque famem patiebantur, ad Joseph mittebantur. Qui sunt isti, nisi de quibus dictum est: Convertentur ad vesperam, et famem patientur ut canes (Psal. LVIII, 7) ? Erat autem fames 0659A non unius loci, sed totius terrae; quia non erat qui faceret bonitatem. Ideo Dominus Jesus jejunia mundana miseratus aperuit horrea sua, et mysteriorum coelestium thesauros scientiae sapientiaeque patefecit absconditos; ut nulli alimenta deessent. Dixit enim Sapientia: Venite, edite panes meos (Prov. IX, 5) . Et ideo ab illo solo dicitur: Dominus pascit me, et nihil mihi deerit (Psal. XXII, 1) , qui saturatur a Christo. Aperuit ergo horrea sua Christus, et vendebat, non aera pecuniae, sed fidei pretium, et devotionis stipendium quaerens. Vendebat autem non paucis in Judaea: sed vendebat omnibus, ut ab universis nationibus crederetur.

499 42. Et omnes regiones venerunt in Aegyptum ad Joseph emere (Gen. XLI, 5 et 7) ; obtinuerat enim fames. 0659B Omnes enim esuriunt, quos non paverit Christus. Emamus ergo alimenta, quibus famem possimus repellere. Nemo paupertatis suae contemplatione revocetur, nemo vereatur qui argentum non habet. Non quaerit Christus argentum, sed fidem quae argento pretiosior est. Denique emit eam Petrus, qui non habebat argentum. Argentum, inquit, et aurum non habeo: sed quod habeo, do tibi. In nomine Jesu Christi surge, et ambula (Act. III, 6) . Et propheta Esaias dicit: Qui sititis, ite ad aquam; et quicumque non habetis argentum, ite, emite, et bibite, et manducate: emite sine argento et pretio vinum, et adipem (Esai. LV, 1) . Neque enim pretium quaesivit a nobis, qui pro nobis sanguinis sui pretium solvit; quia non auro et argento, sed pretioso nos redemit sanguine. Ergo id 0659C pretium debes quo emptus es; et si ille non semper exigat, tu tamen debes. Eme igitur tibi Christum non eo quod pauci habent, sed eo quod omnes habent. Omnes habent per naturam, pauci offerunt per timorem. Suum est quod a te Christus reposcit. Ipse vitam omnibus dedit, ipse pro omnibus mortem suam obtulit. Solve pro auctore, quod soluturus es lege. Non mediocris iste contractus est. Non omnes eum facile vident. Denique illae virgines in Evangelio (Matth. XXV, 9 et seq.) quas veniens sponsus exclusit, ideo foris relictae sunt, quia venale oleum non emerunt. Unde dicitur eis: Ite potius ad vendentes, et emite vobis. Et negotiator non immerito praedicatur, qui vendidit omnia sua, et emit margaritam (Matth. XIII, 46) .