Caput IV.

Quid sit fugere saeculum, cum exhortatione ad illud ejusque contagionem fugiendam. Fugam illam gloriosam esse cum plurimorum Patrum exemplis ostenditur, tum praecipue sancti Jacob. Quam feliciter illi cesserit ita fugisse; et cur apud eum Laban nihil suum reperire potuerit?

0578C 17. Accedamus itaque, fidei suffragio subnixi, et ejus remigiis sublevati, ad illam sedem gratiae, fugientes hoc saeculum et ejus contagionem. Hoc est autem fugere, abstinere a peccatis, ad similitudinem et imaginem Dei formam virtutum assumere, extendere vires nostras ad imitationem Dei secundum mensuram nostrae possibilitatis. Vir enim perfectus imago et gloria est Dei. Unde et Dominus ait: Perfecti estote, sicut et Pater vester qui in coelis est, perfectus est (Matth. V, 48) . Hoc est igitur similem esse Dei, habere justitiam, habere sapientiam, et in virtute esse perfectum (De Poenit. dist. 2, cap. Similem) . Deus enim est sine peccato. Et ideo qui peccatum fugit, ad imaginem est Dei. Non est igitur dubium quod is qui a peccato abstinet, fugit. Unde et Apostolus 0578D clamat: Fugite fornicationem (I Cor. VI, 18) . Persequuntur enim nos peccatorum illecebrae, persequitur libido: sed tu fuge tamquam furiosam dominam, quae si comprehenderit, nec die nec nocte requiescere sinit, exagitat, urit, incendit. Fuge avaritiam, ne te interius comprehendat. Fuge invidiam, quae non solum alienos, verum multo magis eum quem possederit, lacerare consuevit. Fuge 0579A perfidiam, ne te suis involvat retibus. Unde et Dominus ait: Cum autem persequentur vos in civitate ista, fugite in aliam. Quod si in alia persequentur vos, in aliam fugite. Amen dico vobis, non consummabitis civitates Israel, donec veniat Filius hominis (Matth. X, 23) . Etenim quamvis propter infirmitatem carnis fugam nobis suadere videatur: tamen melius fugit, qui fugit illecebram saecularem; ut non teneatur divitiarum suarum sollicitudine, non thesauri contemplatione, non vitae istius cupiditate; sed directa animi intentione festinet ad gloriam regni coelestis, properet ad coronam, nec terrenorum contuitu a sui corporis passione revocetur.

18. Fuga ergo mors est vel celebrata, vel adumbrata. 426 Et forte illas exprimit refugii legitimi 0579B civitates; ut confugiamus ad virtutum culmina, quas pro praemiis bono foeneratori alibi dispensat dicens: Quia in modico fidelis fuisti, eris potestatem habens super decem civitates (Luc. XIX, 17) . Lex vetus novit civitates: sed quia legem implevit, qui potuit dicere: Non veni solvere legem, sed implere (Matth. V, 17) , perfectiorem numerum remunerationis indulget.

19. Non ergo erubescamus fugere. Gloriosa enim haec fuga est fugere a facie peccati. Sic fugit Jacob, matre suadente. Dixit enim Rebecca: Exsurgens fuge in Mesopotamiam (Gen. XXVII, 43) . Sic fugit et Moyses a facie regis Pharao, ne illum aula regia coin quinaret, ne irretiret potentia. Denique pretiosius Aegypti divitiis aestimavit opprobrium Christi. 0579C Sic fugit etiam David a facie regis Saul, a facie Abessalon. Denique fugiens addebat incrementa pietatis, qui et insidiatori pepercit, et parricidae salutem rogavit. Sic fugit et populus Hebraeorum, ut fides ejus et vita inter fluctus sibi aperiret viam. Fuga illa erat trames innocentiae, virtutis via, pietatis assumptio. Audeo dicere, sic fugit et Jonas in Tharsis non corporis fuga, sed mentis ascensione, qui usque ad Christi ascendit similitudinem, ut fieret typus Christi. Sicut enim fuit Jonas in ventre ceti tribus diebus, et tribus noctibus: sic erit, inquit, et Filius hominis in corde terrae tribus diebus, et tribus noctibus (Matth. XII, 40) . Nam si sic non fugisset, numquam de ventre ceti esset auditus.

0580A 20. Sed si dubitas, doceat te Rebecca quam beata sit fuga, quam suscepit Jacob. Suasit Rebecca. Et fuge, inquit, in Mesopotamiam (Gen. XXVIII, 2) ; Isaac dicit: Surgens vade in Mesopotamiam, in domum Bathuel. In hymnis vel oraculis a plerisque (ut ante nos scriptum est) Bathuel sapientia dicitur, interpretatione autem Latina, filia Dei significatur. In domum ergo sapientiae mittitur Jacob, et accipere admonetur uxorem a filiabus Laban, qui habitabat in Charris, quod significat cavernas, in quibus species est sensuum, qui sunt tamquam in cavernis corporis, ut visus in oculis, auditus in auribus, odoratus in naribus, in ore sapor. Qui enim delectatur hoc mundo, et tripudiat in voluptatibus corporis, obnoxius est sensuum passionibus, atque in his habitat 0580B et diversatur. Unde ei dicit Rebecca habitandum paucos dies cum illo, non multo tempore; ne corporeis coloretur voluptatibus, et saeculi capiatur illecebris.

21. Persuadet autem habitare, ut discat studiosius disciplinae virtutis sensum, et velut situs quosdam carnis atque regiones, ut se cognoscat, et noverit vehementiam carnis, quid et qua causa 427 creatus sit, et quemadmodum unusquisque sensus operetur. Qui viderit, inquit, mulierem ad concupiscendum eam (Matth. V, 28) . Male sic videt oculus. Videat ergo oculus, et fungatur suo munere, non lubricae mentis imperio dirigatur ad lapsum, ut vitium referat pro officio. Breve ergo tempus ad cognoscendos sensus, vel potius experiendos datur, et fortasse tenerioris 0580C adolescentiae prima exordia; statimque revocatur, ne diutius titubet in lubrico, et dividua quadam inundatione corporis hujus et saeculi mergantur animi interiora vestigia. Cum autem vel expertus fuerit, vel steterit in instabili et incerto atque humido solo, revocatur a matre patientia vel perseverantia, quae dicit: Mittam ad te, et accersiam te inde (Gen. XXVII, 45) ; ut et illic in lubrico tutum portum invenias sapientiae, quae te non sinat tamquam in naufragio fluctuare, et reversus perseverare circa Dei noveris cultum, et sis in conventum gentium, significans ejus fide Ecclesiam gentium congregandam.

22. His igitur patientiae et perseverantiae instructus disciplinis (Gen. XXIX, 23 et seq.) , profectus Jacob 0581A copulam sibi acquisivit de sapientia consorte propositi, opimam dote prudentiae, cum qua vitae tempora sine ulla offensione transcurreret. Addito igitur thesauro sapientiae, variarum sibi ovium instituit gregem: sed illum rationabilem, virtutum plurimarum diversitate fulgentem. Unde et jactantiam carnis ejus recidit (Gen. XXXII, 25) , quod significat femoris stupor, salva sacri interpretatione mysterii. His ergo virtutibus veluti gradibus quibusdam mens ejus ascendit in coelum, et Dei secreta cognovit, et confirmatus est et repletus; ut Laban scrutans domum ejus nihil apud eum inane, nihil vacuum reperiret, nulla simulacra, nullam effigiem vanitatis. Non enim apud eum erat imago, sed veritas: non effigies ignaviae, sed solida forma justitiae, 0581B et verae virtutis expressio intelligibilis. Itaque Laban perscrutatus est domum ejus spiritalem, et non invenit effigies. Plena enim erat non figurarum, sed negotiorum.

23. Potuisset autem invenire fundamenta virtutum et culmina, nisi caecitatem cordis, et perfidae mentis caliginem detulisset. Denique ea improbitatis caecitate suffusi mentem Sodomitae, ostium nequaquam sancti Lot invenire potuerunt. Unde enim mens impia videre potuit viri sancti vel exitum, vel ingressum? Ipse quoque Dominus in Evangelio ait: Venit enim princeps mundi hujus, et in me invenit nihil (Joan. XIV, 30) . Quomodo nihil invenire potuit in eo, in quo plenitudo divinitatis habitabat, et inhabitabat corporaliter, de quo virtus exibat, et 0581C sanabat omnes? Quomodo nihil invenire potuit in soliditate virtutis, ubertate sapientiae, intelligentiae, justitiae? Ipse dixisti: Domine: Plenus sum (Esai. I, 11) ; ipse dixisti: Mitte manum tuam in latus meum, et noli esse incredulus, sed fidelis (Joan. XX, 27) . Misit manum qui non credebat, et Dominum te et Deum reperit. Non ergo tu vacuus, sed ille caecus et inanis princeps istius mundi, qui nescit nisi sua cernere, nescit nisi sua invenire; ea quae Christi sunt, nescit agnoscere.

428 24. Aut si sic quemadmodum plerique habent: Non inveniet in me nihil, hoc est, non inveniet in me malitiam, quia malitia nihil est: non inveniet mortuum, quia mortuus non est. Sed quomodo in eo mortuum reperiat, qui vivificat mortuos, et vocat 0581D ea quae non sunt, tamquam ea quae sunt? Non inveniet, inquit, peccatum in me, qui mundi peccatum abstuli. Quomodo enim nihil habet, qui omnia habet? Et, quod plus est, omnia habet, quae Pater habet, sicut ipse ait: Omnia quae Pater habet, mea sunt (Joan. XVI, 15) .