Caput VIII.

Exemplo sacrificii Abraham qualitates queis Deo grata fit oblatio, exprimuntur, nempe celeritas, continuatio et fides. Celeritatem Deus in utroque Testamento praecipit; quam et ipse exhibet, cum non tantum cito largiatur, sed etiam nos praeveniat.

0331B

29. Prima igitur voti gratia est celeritas solutionis. Denique Abraham filium suum ad holocaustum jussus offerre, non post dies, ut Cain obtulit: sed exsurgens mane stravit asinam suam, et adhibuit secum duos pueros, et Isaac filium suum; et concidens ligna ad holocaustum, surgens abiit, et venit ad locum quem dixerat ei Deus, die tertia (Gen. XXII, 3) . Primo adverte immolaturi studium maturum atque festinum; ut mora exspectationis non esset, nisi donec audiretur oraculum: deinde ut sterneret asinam suam, obsequium omne ipse susciperet, et sacrificio necessaria praepararet, duabus quoque fide et spe virtutibus comitantibus, hostiam suam duceret, de potestate 0331C Dei certus, et de bonitate securus.

30. Quod autem ait, die tertia; vel quod continua esse debeat et perpetua devotio. Tripartitum est enim tempus, praeteritum, praesens et futurum. Quo admonemur quod nec praeteritorum beneficiorum Dei, vel praesentium, vel futurorum irrepere debeat ulla oblivio, sed tenax gratiae memoria perseverare, et obedientia non deesse. Vel quia is qui sacrificat, in unum splendorem, in unam lucem debeat credere Trinitatis. Ei enim qui fideliter sacrificat, dies lucet, nox nulla est. Sic et in Exodo Moyses ait: Viam trium dierum ibimus, et immolabimus Domino Deo nostro (Exod. III, 18) . Sed etiam alibi cum visus esset Deus Abrahae ad ilicem Mambre: Respiciens, inquit, Abraham oculis suis vidit, et ecce tres viri stabant super eum. Et videns occurrit obviam illis 0331D ad ostium tabernaculi sui, et adoravit super terram, et dixit: Domine, si inveni gratiam ante te (Gen. XVIII, 2 et 3) . Tres videt, unum adorat. Tres mensuras offert similaginis (Ibid., 6) . Nam etsi immensus Deus, tamen mensuram omnium tenet, sicut scriptum est: Quis mensus est manu aquam, et coelum palmo, et universam terram clausa manu (Esai. XL, 12) ? Perfectae 0332A igitur in personis singulis Trinitati, interiore mentis arcano, hoc est, similaginis spiritalis sanctus Patriarcha sacrificium deferebat. Haec est similago, quam in Evangelio molet mulier illa, quae assumetur: Una enim, inquit, assumetur, altera relinquetur (Matth. XXIV, 41) . Assumetur Ecclesia, relinquetur Synagoga. Vel mens bona assumitur, improba derelinquitur. 198 Ut scias autem quia et Abraham in Christum credidit: Abraham, inquit, diem meum vidit, et gavisus est (Joan. VIII, 56) . Et qui credit in Christum, credit et in Patrem. Et qui perfecte credit in Patrem, credit in Filium et Spiritum sanctum. Tres ergo mensurae, una similago, hoc est, unum erat sacrificium quod venerabili Trinitati, pari quadam mensura devotionis, et congrua plenitudine pietatis 0332B oblatum est.

31. Adhuc cognosce celeris studia devotionis: Cucurrit, inquit, et accepit vitulum unum tenerum et bonum, et dedit puero, et festinavit facere eum (Gen. XVIII, 7) . Ubique impigra devotio, et ideo Deo fuit munus ejus acceptum. Habes et alibi, ut solis ortum oratione praevenias: Occurre, inquit, ad solis ortum (Sap. XVI, 28) . Habes in Evangelio dicentem Dominum Jesum: Zacchaee, festinans descende (Luc. XIX, 5) . Et ille quia impetraverat quod volebat, ut Christum videret; et amplius impetraverat, ut videretur et vocaretur a Christo, festinans descendit, et excepit illum gaudens; et ideo probavit Dominus ejus affectum, et eum celeri remuneratione donavit dicens: Quia hodie salus domui huic facta est (Ibid., 9) . 0332C Festinavit enim et Dominus ad beneficium; et ideo non exspectavit, ut promitteret, et postea impleret; sed antea fecit, et postea declaravit. Dixit enim: Facta est salus: quod utique praevenientis fuit, non promittentis. Justus igitur votum suum celeritate commendat. Et patres nostri festinantes manducabant pascha, succincti lumbos, et pedes suos calceamentorum induti vinculis, et tamquam corporeum onus deponentes, ut essent parati ad transitum; pascha enim Domini transitus est a passionibus ad exercitia virtutis. Et ideo pascha Domini dicitur; quoniam et tunc in typo illo agni veritas Dominicae passionis annuntiabatur, et nunc ejus celebratur gratia.

32. Cito ergo hoc quaere anima; ut cito etiam audias, sicut audivit et Jacob: Quid est hoc quod 0332D tam cito invenisti, fili (Gen. XXVII, 20) ? Et ille secundum dogma respondit: Quod tradidit Dominus Deus tuus in manus meas. Cito dat Deus; quia dixit, et facta sunt: mandavit, et creata sunt. Verbum enim Dei non sicut quidam ait, opus est, sed operans, sicut habes scriptum: Pater meus usque modo operatur, et ego operor (Joan. V, 17) . Praevenit omnia; 0333A est enim ante omnia sicut Pater, et in omnibus sicut idem Pater, penetrans omnia. Validum enim et acutum, et omni gladio acutius est, penetrans usque ad divisionem animae et spiritus, artuumque et medullarum. Praeveniens omnium cogitationes, de quo ait Pater Deus: Jam videbis si comprehendit te Verbum meum, aut non (Num. XI, 23) . Ubi enim Deus, et Verbum est, sicut dixit: Veniemus et mansionem apud eum faciemus (Joan. XIV, 23) . Et sicut habes in aliis de Deo lectum: Ego steti hic priusquam tu (Exod., XVII, 6) : ita et Verbum dicit: Priusquam stares sub arbore fici, vidi te (Joan. I, 48) . Et de ipso dictum est Verbo, hoc est, Filio Dei: Medius autem vestrum stat quem vos nescitis (Ibid., 26) . Ubicumque enim sancti, ibi in eorum medio Dei 199 0333B Verbum in singulorum praecordiis complens maria et terras. Et cum hic est, etiam alibi est; non mutato loco, sed repleto utique sui praesentia. Ubique enim est, qui per omnia, et in omnibus, nullum locum immunem sui relinquens. Et ubi adest, erat: et ubi erat, adest. Et ideo qui novit velox esse Verbum Dei, cito petit, et cito impetrat.